نقش تشیع در تعیین روابط سلطان محمد خوارزمشاه و خلیفه عباسی
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
دکتر علیرضا کریمی
1
(دانشیار دانشگاه تبریز)
بیژن پروان
2
(دانشجوی دکترا دانشگاه تبریز)
کلید واژه: شیعیان, اسماعیلیه, عباسیان, خوارزمشاهیان, سلجوقیان, الناصر,
چکیده مقاله :
گسترش فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعیان با تسلط آل بویه بر بغداد مرکز خلافت عباسی رونق گرفت و سقوط آل بویه نیز مانع ادامه این روند نشد. هم زمان با حاکمیت سلجوقیان و تکاپوهای خوارزمشاهیان این فرآیند شتاب گرفت. به نظر می‌رسد روند رو به رشد کشمکش‌های سیاسی - نظامی پس از سقوط غزنویان میان سلجوقیان و سپس خوارزمشاهیان با خلافت عباسی، زمینه‌های بسیار مناسبی را برای رشد فعالیت‌های همه جانبه شیعیان در این محدوده زمانی فراهم ساخته است. استقرار مدارس دینی، نگارش آثار متعدد در زمینه فقه و تفسیر، ظهور اندیشمندان شیعی، حضور شیعیان در دیوانسالاری ترکان، حتی در مقام وزارت و توجه ویژه سلاطین ترک و خلافت عباسی به نقش و جایگاه شیعیان در تعیین معادلات سیاسی در آن مقطع زمانی، از نکات مورد بررسی و یافته‌های این مقاله است. فرق مختلف شیعه در روابط متقابل خوارزمشاهیان و خلافت عباسی نقش موثری را ایفاء می‌کنند. این موضوع، به دلائل متعدد در دوره‌ی رویارویی سلطان محمد خوارزمشاه و خلیفه عباسی الناصر از اهمیت زیادی برخوردار می‌شود. صرف نظر از شیعیان اسماعیلی که در کنار خلافت و در برابر خوارزمشاهیان قرار می‌گیرند، سایر شیعیان در هردو طرف دارای نقش تعیین کننده ای هستند.
Expansion of political, social and cultural center of the Abbasid caliphate in Baghdad Shiite domination of Buwayhid flourished and continued to fall in the process was also hampered Buwayhid. By the time of the Seljuk rule Tkapvhay Kharazmshahiyan This process was accelerated. Seems to be a growing political conflict After the fall of the Ghaznavid and Seljuk military Kharazmshahiyan the Abbasid Caliphate, the areas suitable for development activities at this time Shiite, has provided comprehensive. Establishment of religious schools, writing several works on jurisprudence and interpretation of Shiite scholars, Shiites in Turkish bureaucracy, even in official Turkish Sultans and Abbasid Caliphate, and special attention to the role of the Shia in the political equations in the time, The point of this article is to review and findings. Various Shia sects, and the interrelationships of the Abbasid Caliphate Kharazmshahiyan play an effective role. The issue, for various reasons in the face of the Abbasid Caliph al- Nasser Sultan Muhammad Kharazm is important.Regardless of which side of the Ismaili Shia Muslim caliphate and to be Kharazmshahiyan Ygrnd, other Shiites both have leading roles are.