بررسی تعامل فکری و سیاسی شیخ مفید با حاکمان آل بویه
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
سیده لیلا تقوی سنگدهی
1
(استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه زنجان)
بهرام امانی چاکلی
2
(استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه زنجان)
کلید واژه: تعامل, شیخ مفید, بغداد, آل بویه, درگیری اهل سنت و شیعیان,
چکیده مقاله :
امرای آل بویه که ایرانی الاصل و شیعه دوازده امامی بودند، بیش از یک قرن توانستند بر خلافت عباسی و بغداد چیره شوند و از لحاظ اجتماعی، فکری و فرهنگی خدمات شایانی در ایران و عراق انجام دهند و ضمنا فضای مناسبی را برای فعالیت های مذهبی و علمی شیعیان فراهم آوردند، چنان چه در این ایام علما و فقهای بزرگ شیعی مانند شیخ مفید، شیخ صدوق و سید مرتضی مشغول تدریس و تعلیم بودند. در مقاله حاضر نحوه تعامل یکی از بزرگترین فقهای شیعی یعنی شیخ مفید با امرای بویهی مورد بررسی قرار گرفت، این بررسی نشان می دهد که شیخ از سویی به عنوان یک عالم برجسته شیعه با برگزاری جلسات مباحثه و مناظره، تدوین کتب بسیار و تربیت شاگردان در جهت پویایی فقه و کلام شیعی کوشید و از سویی بر حسب شرایط زمانه با حاکمان وقت که دارای تمایلاتی شیعی بودند دارای ارتباط و تعامل البته بصورت محدود بود و در نزد برخی از امرای بویهی مانند عضدالدوله جایگاه بالایی داشت اما در عین حال شیخ مفید در نیمه دوم زندگی اش که مصادف با ضعف امرای آل بویه و قدرت گیری مجدد خلفای عباسی و در نتیجه تضعیف موقعیت شیعیان بود و در پی درگیریهای متعدد شیعی و سنی سه بار تبعید گشتند.
Iranian Shi'a commanders of Buveyhid was able to overcome the Abbasid caliphates of Baghdad more than a century .and they perform worthy services of the social, cultural and Intellectual in Iran and Iraq, and also provided Appropriate space for religious and academic activities of Shiites. at this time the great Shiite scholars such as Sheikh Mufid, Sheikh Sadough and seyed Mortazi were engaged in teaching. - In this paper, interactions governors Buveyhid with one of the largest Shiite scholars Sheikh Mufid' was studied, This study shows that on the one hand Sheikh as famous Shia scholar by holding discussant sessions, writing many books and educating students attempted for dynamics of Shiite jurisprudence and theology .On the other hand Depending on the time of He had a limited relationship and interaction with the rulers (They were a Shi'ite tendencies) he was in great standing with the some commanders of Buveyhid sucha zdaldvlh. But at the same time, sheikh mufid In the second half of his life,( Which coincides with weakness of Buveyhid Rulers and Abbasid power reorientation , and thus weaken the position of the Shiites) exiled Thrice following shia- sunni conflict.