رشیدالدین فضل الله و تاریخ نگاری عهد مغول
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
امیر اکبری
1
(استادیار گروه تاریخ
دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد)
کلید واژه: تاریخ نگاری, ایلخانان, رشیدالدین فضل الله همدانی, جامع التواریخ, تاریخ جهانی,
چکیده مقاله :
رشیدالدین فضل الله همدانی مورخ بزرگ عهد ایلخانی بیست سال وزارت غازان و الجایتو را برعهده داشت. وی در کنار اصلاحات عمده اقتصادی و فرهنگی خود دست به تألیف آثار بسیاری زد که تعداد آن را تا 52 اثر نوشته اند. در میان تألیفات به جای مانده از وی کتاب جامع التواریخ به عنوان دایرة المعارف تاریخی از ارزش و اهمیت بسیار برخوردار است. مغولان که به دلایل متعدد خود علاقمند به تاریخ بودند زمینه های مطلوبی را برای رشد و گسترش تاریخنگاری فراهم ساختند. این عوامل فرصت مطلوبی را در اختیار اندیشمندانی چون رشیدالدین به جهت بهره گیری از تمامی امکانات لازم برای خلق اثر گرانقدری چون جامع التواریخ فراهم ساخت. وی از همه ی اسناد موجود و اطلاعات دانشمندان ملتهای مختلف که در دربار ایلخانی حضور داشتند بهره گرفت و تلاش نمود تا جامع التواریخ را به عنوان یک اثر جهانی و درخور امپراتوری مغول به نگارش درآورد. کتاب وی در واقع مجموعه ای از تاریخ عمومی، اساطیری، تک نگاری، تاریخ محلی، ملل و نحل، اطلاعات جغرافیایی و تحولات سیاسی، اقتصادی، حماسی، مذهبی و ... است که از این جهت می تواند نقطه ی عطفی در تاریخ نگاری پیش از خود و بالاخص عهد مغول به حساب آید.
Rashid o Din Fazlolah Hamadany, the great historian of Il Khani era, was a minister of Khazan and Aljayto for twenty minutes. Besides cultural reforms, he was credited with writing 52 books. Among his works, Jameo Tavarikh ( The Encyclopedia of History) is of great value. Mongols who were interested in history created conditions for the growth of history writing. This gave scholars like Rashid o Din an opportunity to use all resources available to create great works such as Jameo Tavarikh. He used all documents about Il Khani from many nations to write Jameo Tavarikh as a universal book to fit Mongols empire. His book is actually is a collection of general, mythical history, local history, nations, geographical history and social, economic, epical, religious, ….developments. It can be regarded as a turning point in history writing and specifically in Mongols era.