روند پیدایش و تکوین سماع صوفیانه و تثبیت آن
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمد شیرانی
1
(دانشجوی دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام، گروه تاریخ، واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. pardisoroosh@yahoo.com)
ناصر جدیدی
2
(دانشیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران(نویسنده ی مسئول) ( Jadidi_naser@yahoo.com ))
فیض اله بوشاسب گوشه
3
(دانشیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران( f.boushasb@yahoo.com ))
کلید واژه: غزالی, تصوف, ابوسعید ابوالخیر, سماع, وجد,
چکیده مقاله :
سماع ازجمله مراسم ویژه ی بسیاری از گروههای متصوفه ی ایرانی می باشد که بر سر اجرا یا عدم اجرای آن اختلاف نظرهایی بین متصوفه و متشرعین وجود داشته است. ولی همواره بنا به وضعیت جامعه با تلاشهای برخی موافقان تا به امروز به حیات خود ادامه داده است. این تحقیق بر آن است تا چگونگی شکل گیری و تکوین و تثبیت سماع را بررسی و تلاش موافقان و مخالفان آن برای تأیید نظر خود را مورد بررسی قرار دهد.در تدوین این تحقیق از روش کتابخانه ای و استناد به منابع مخالفان و موافقان سماع استفاده شده است تا با بررسی و نقد دیدگاهها و نظرات گوناگون و مقایسه ی آنها با مستندات موجود، روند پیشرفت این رسم صوفیانه به تصویر کشیده شود.از سویی، گروهی با تمسک به آیات قرآنی و استشهاد به روایات پیامبر (ص) و ائمه (ع) سعی بر اثبات حرام بودن سماع داشته اند و از دیگر سو ، عده ای با استفاده از همان ابزار و اسناد سعی در تلطیف اظهارات مخالفان نمودند و قائل به مباح بودن آن شدند. بالاخره، با تلاش موافقان، خصوصا ابوسعید ابوالخیر، این مراسم توانست برای خود جایگاهی مقبول در بین صوفیان و مردم بدست آورد، هرچند در آثار افرادی چون غزالی برای آن شرایط و محدودیت هایی در نظر گرفته شده است.
"Sama" is one of the most obvious manifestations of Iranian Sufism, about which different theories have been expressed and there has been a difference between the legislators and the mystics for centuries in refuting or proving it. This study intends to examine the reasons for the formation and development of "Sama" and to examine the efforts of its proponents and opponents to confirm their views and the results that have emerged.To carry out this research, library research method and citing the sources of the opponents and supporters of Sama have been used to illustrate the progress of this Sufi tradition by examining and criticizing various views and opinions and comparing them with the existing documents.On the one hand, one group has tried to prove its sanctity by relying on Quranic verses and quoting the narrations of the Prophet (PBUH) and the Imams (AS), and on the other hand, some people have tried to soften the statements of the opponents by using the same tools and documents. Have been it. Eventually, with the efforts of the proponents, especially Abu Sa'id Abu al-Khair, the ceremony was able to gain a prominent place among Sufis and the people, although in the works of people like Ghazali, conditions and restrictions were considered for it.
_||_