جغرافیای اقتصادی خراسان و نقش آن در مهاجرت اعراب در قرن نخست هجری
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهیاسلام کرامتی 1 , فریناز هوشیار 2 , فیض الله بوشاسب گوشه 3
1 - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد.
2 - گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.Farinaz@Yahoo.comـHooshyar
3 - گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.f.boushasb@yahoo.com
کلید واژه: خراسان, موقعیت‌جغرافیایی, جغرافیای‌اقتصادی, قبایل‌عرب,
چکیده مقاله :
جغرافیای اقتصادی منطقۀ خراسان از عوامل مهم جلب اعراب به این ناحیه بود. شهرهای مختلف خراسان به لحاظ تجاری، کشاورزی و وجود معادن نقش اقتصادی مهمی در ادوار مختلف ایفا می‌کردند. این پژوهش که به شیوه‌ی‌توصیفی‌ـ تحلیلی صورت گرفته است. در پی یافتن پاسخ به این پرسش است که جغرافیای اقتصادی خراسان چه نقشی در مهاجرت اعراب مسلمان درقرن نخست هجری داشت؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، خراسان به دلیل تنوع اقلیمی با ذائقۀ اعراب سازگار و با وجود رودها و چشمه‌ها دارای محصولات کشاورزی گوناگون بود و وجود صنایع‌مختلف همچون نساجی و صنایع-دستی و معادن گرانبها و قرارگرفتن در مسیرتجاری ابریشم سرزمینی‌مرفه بوده است، از این جهت در مهاجرت قبایل عرب مسلمان که بسیاری از آنان علاوه بر انگیزۀ دینی جهت تأمین معیشت درجنگها حضور داشتند نقشی بسیار مهم ایفا نمود و به همین منظور بسیاری از قبایل پس از فتوحات در قرن نخست هجری بدانجا کوچ‌کردند و سکونت گزیدند.
The economic geography of khorasan region was one of the important factors in attracting Arabs to this region. Different cities played an important economic role in different periods in terms of commercially, Agriculture and the existence of mines. This descriptive ـ analytical study seeks to find the answer to the question of what role the economic geography of khorasan played in the migration of Muslim Arabs in the first century AH? Findings show that due to climatic diversity, khorasan was compatible with the tastes of the Arabs and despite the rivers and springs had various agricultural products and the existence of various industries such as textiles and handicrafts and precious mines and being on the trade route of prosperous land silk, have been for this reason, it played a very important rol in the migration of Muslim Arab tribes, many of whom were involved in wars in addition to their religious motives and for this reason many tribes migrated and settled there after the conquests in the first century AH.