بررسی عملکرد عبدالحسین خان معززالملک (تیمورتاش) از مجلس شورای ملّی تا تشکیل مجلس مؤسسان

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

سیدحمید فخر جعفری ¹ , امید سپهری راد ² , ابوالحسن مبین ³

1 - - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه تاریخ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران. ([e-mail])
2 - استادیار گروه تاریخ ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران، (نویسنده مسئول) ،([e-mail])
3 - استادیار گروه تاریخ ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران، (Mobayen2005@yahoo com)

تاریخ دریافت : 1399/12/23 تاریخ پذیرش : 1402/04/10 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: پارلمان, احزاب سیاسی, عبدالحسین خان معززالملک, جمهوری خواهی, مجلس موسسان,

چکیده مقاله :

تیمورتاش، یکی از خطباء و لیدر حزب اعتدالیون در ادوار مجلس دوم به بعد بوده است. در تعامل با سایر دول و اخذ تصمیمات پارلمانی، تاسیس ژاندارمری، مواجهه با قرارداد (1919م)، مهاجرت نمایندگان مجلس از قم به کرمانشاه در پی اشغال ایران، حق واگذاری امتیاز نفت شمال به کمپانی آمریکایی، تصمیمات کمیته میکس،* تعطیلی مجلس در قضیه شوستر، تا دوران فترت مجلس و والی گری بر گیلان، کرمان و بلوچستان، وزارت‌ عدلیه، بی طرفی در قضیه جمهوری خواهی وتا حضور درکابینه رضا خان و تشکیل مجلس مؤسسان و خلع قاجاریه، به عنوان یکی از عناصر مؤثر مطرح است. این مقاله، با روش کتابخانه ای، با طرح این پرسش که معززالملک ونقش او قبل از وزارت دربار و عملکرد وی را در سیر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران این دوره با بررسی اسناد و منابع تاریخی موجود مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهد. بررسی اسناد و منابع تاریخی موجود نشان می دهند که سردار معظم خراسانی، از عناصر اصلی در برپایی و تحکیم حکومت پهلوی نقش اساسی داشته است و از وکلای فعال در تغییر سلطنت بوده است.

چکیده انگلیسی:

Teymourtash had a fundamental role in transforming the authoritarian power circle of Qajar to Constitutional Monarchy and informing the parliament deputies of the Western states' games of power. He, along with Forooghi, Modarres Taghizade, Davar and other, was one of the lecturers and the leader of Eatedalyon (The Moderates) party in the second parliament (Majlis). He is known as a key figure in being an arbitrator in interaction with other countries and passing legislative resolutions such as establishment of Gendarmerie, opposition with The 1919 Treaty, immigration of parliament deputies from Qom to Kermanshah during 1919 occupation, granting the Northern oil exploitation right to the American company, The Mix Committee decisions, closure of the parliament on the issue of Schuster and also the period of "gap" and serving as the governor of Gilan ,Kerman and Baloochestan, ministry of justice, impartiality on the issue of republicanism, joining Reza Shah's cabinet, establishment of Majlis-e-Moassesan (Constituent Assembly) and ousting Qajar dynasty from power. This study, utilizing a desk research method, tries to find an answer to this question: What political roles had Moazezolmolk had from the time of being a parliament deputy to the establishment of Majlis-e-Moassesan (Constituent Assembly) and before serving as the Ministry of Court of Pahlavi? We also study his performance during socio-political changes of the period by investigating existing historical documents and sources.