بازشناسی معماری معاصر ایران بر مبنای ابعاد زیبایی شناسی بناهای تاریخیِ قاجاریه (نمونه موردی: تزئینات کاخ های سلطنتی اواخر قاجار در پایتخت)

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

فریبا امینی ¹ (دانشجوی دکتری تخصصی معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
قاسم مطلبی ² (دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.(نویسنده مسئول))
سمانه دباغچی ³ (استادیار گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/05/19 تاریخ پذیرش : 1399/06/23 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: زیبایی شناسی, معماری, قاجاریه, تزئین, تزئینات کاخ,

چکیده مقاله :

هنر ایرانی در زمان قاجار به واسطه ی ارتباط این دوره با غرب پیشرفت چشم گیری داشته و هنرمندان زیادی در این دوران به اروپا و کشورهای غربی سفر کردند، تاریخ قاجاریه و از جمله سفرنامه های ایرانیان به فرنگ به عنوان منبع مهم متنی در هنرِ معماری قاجار مطرح می باشد. در این زمینه، تزئین مهم ترین عنصری است که تاکنون در هنرهای مختلف ایرانی نقش پررنگ داشته است. تزئینات معماری که به شکل های مختلف، خود را در نما، ورودی ها و فضاهای داخلی بیان می کنند، هویت و ارزش خود را در مسیر تحول زیبایی شناسانه بیان می دارند. تزئینات را نمی توان از معماری جدا کرد، اما به مراتب، نسبت به معماری، بیشتر می توان نشانه های تاریخی، هویت اجتماعی و ارزش های فرهنگی را از آن دریافت کرد. لذا با توجه به اهمیت بناهایی با عملکرد کاخ در پایتخت ، آنچه در این تحقیق به آن پرداخته شده است بررسی زیبایی شناسی تزئین در معماری کاخ های اواخر قاجار می باشد. این بررسی می خواهد با روش تحلیل محتوای متون تاریخی قاجاریه (اواخر قاجار)، به عبارتی تحلیل مضمونی و ساختاری معماری این دوران، به این پرسش بپردازد که زیبایی شناسی هنر اواخر قاجار بر اصل تزئین استوار است یا خیر؟ زیبایی شناسی تزئین در هنر قاجار در چه عواملی ریشه دارد؟ این تحقیق بازنمایی روشنی از سهم تزئین در معماری کاخ های سلطنتی قاجار خواهد داشت.

چکیده انگلیسی:

Persian art during the Qajar period had a significant development due to the connection of this period with the West and many artists traveled to Europe and Western countries during this period. Is raised. In this regard, decoration is the most important element that has played a significant role in various Iranian arts. Architectural decorations that express themselves in different ways in facades, entrances and interiors, express their identity and value in the path of aesthetic evolution. Decorations cannot be separated from architecture, but far more architectural symbols, social identities, and cultural values can be derived from them than architecture. Therefore, considering the importance of buildings with the function of a palace in the capital, what has been addressed in this research is the study of the aesthetics of decoration in the architecture of late Qajar palaces. This study wants to use the method of content analysis of Qajar historical texts (late Qajar), in other words, thematic and structural analysis of the architecture of this period, to address the question of whether the aesthetics of late Qajar art is based on the principle of decoration or not? What are the factors behind the aesthetics of decoration in Qajar art? This research will have a clear representation of the role of decoration in the architecture of Qajar royal palaces.