تأمین امرار معاش خانواده در دَه حکم مادیان هزار دادستان
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
زهرا حسینی
1
(ایران، تهران، دانشگاه جامع علمی کاربردی فرهنگ و هنر، واحد 26 تهران، مدرس دانشگاه)
کلید واژه: "ساسانیان", "مادیان هزار دادستان", "متون فارسی میانه", "حقوق خانواده", "نفقه",
چکیده مقاله :
در مادیان هزار دادستان، کتاب حقوقی ارزشمند بازمانده از دورة ساسانیان، اصطلاحات حقوقی بسیاری را می‌توان یافت که بیانگر اوضاع اجتماعی و فرهنگی آن دوره است؛ امّا اهمیّت و جذابیت قوانین مرتبط با امور خانواده انکارناپذیر است. این گفتار، اصطلاح حقوقی خُوَرش و دارش: تأمین امرار معاش خانواده(نفقه)، انفاق و حمایت و خُوَرش و وَستَرَگ: تأمین خوراک و پوشاک را در ده حکم مادیان هزار دادستان بررسی می‌کند. در این راستا، پرسش‌هایی مطرح می‌شود: قوانین مدنی ایران دورة ساسانی چه افرادی را تحت پوشش نفقه می‌داند، و وضعیت فرزندان نامشروع و بدسرپرست چگونه بوده‌است؟ بااستناد به احکام حقوقی موجود در مادیان هزار دادستان درمی‌یابیم که، حمایت قانون بر حفظ خانواده و احترام به حریم آن تبیین می‌شود، امّا قانون‌گذار با نگرشی شجاعانه، اتفاقات و وضعیت ناهنجار جامعه را خردمندانه مدیریت می‌کند. این مقاله، از نوع نظری و با روش تاریخی تحلیلی صورت پذیرفته‌است و هدف آن، تبیین کارکرد حقوقی نفقه و افراد تحت کفالت در جامعة مدنی دورة ساسانیان است. ضمن تفسیر اصطلاح حقوقی خُوَرِش و دارش یا خُوَرِش و وَستَرگ، کارکرد فرهنگی و اجتماعی آن را در ساحت خانوادة دورة ساسانی باز می‌یابیم. با توجه به عدم پژوهش مستند در این زمینه، ضرورت پرداختن به آن آشکار است.
In the The Book of A Thousand Judgement, a valuable book survived from the time of Sassanid, so many legal terms can be found that expose the Social and cultural situation of the said era, but the importance and attraction of the family related laws in the book cannot be denied. This article examines the legal term of "xwarišn ud dārišn: maintenance, contribution and support" or "xwarišn ud wastarag, securing the food and clothing" in the ten sentences of the Mādayān ī Hazār Dādestān. Some questions on the subject will be raised to see which individuals were included in the Sassanid Civil Law of xwarišn ud dārišn or xwarišn ud wastarag(maintenance) and how was the situation of the illegitimate and non-illegitimate guardians of children. Based on the legal sentencesof the Mādayān ī Hazār Dādestān, we find out that support of the law for safeguarding the family and respecting its bounds are explained, but the legislator with a heroic point of view is wisely managing the events and rough conditions of the society.This article is composed in a theoretic spirit and in a historical analistic method of writing with the aim of explanation of legal function of maintenance and individuals under the guardianship in the civil society of the Sassanid era. Along with interpretation of the legal term of xwarišn ud dārišn or xwarišn ud wastarag, we will find out about its social and cultural function in making family in the Sassanid era.
_||_