فرایند دگردیسی جنبش صفویان و تشکیل حکومت صفویان بر اساس نظریه کنش جمعی چارلز تیلی(از زمان تشکیل تا پایان سلطنت شاه تهماسب)
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمد قربانیان
1
(دانشجو ی دکتری در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین)
کلید واژه: " صفویه", "قزلباشان", "تیلی",
چکیده مقاله :
چکیده:تشکیل حکومت صفوی را می توان بر پایه های پنج عنصر اساسی و بنیادی خاندان صفوی، تصوف، تشیع، منطقه آناطولی و قزلباشان ترسیم کرد. هر یک از این عناصر نقش مهمی در به قدرت رساندن شاه اسماعیل اول در سال 907 ق در تبریز داشتند. تشکیل دولت صفوی در ایران از دو مرحله دوره تدارک و دوره شاهان تشکیل می شود که از شیخ صفی الدین اردبیلی تا شیخ حیدر دوره تدارک و از شاه اسماعیل دوره شاهان می باشد که در هر دو دوره قزلباشان از مهم ترین بازیگران تحولات سیاسی بودند. دوره اول منطبق با الگوی بسیج منابع و دوره شاهان نیز با نظریه الگوی سیاسی قابل انطباق می باشد. این تحقیق به بررسی تحولات تشکیل دولت صفوی بر اساس نظریه کنش جمعی چارلز تیلی می پردازد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی و تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. نتیجه گیری نهایی این پژوهش بر اساس بررسی تحولات تشکیل دولت صفوی تا پایان حکومت شاه طهماسب اول می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که با وجود خلاء قدرت در منطقه آناطولی، خاندان صفوی موفق به بسیج قزلباشان برای تشکیل حکومت در ایران کرده اند و در دوره شاهان نیز قزلباشان به رقابت با یکدیگر و دیگر عناصر قدرت جهت دست یابی به اهداف سیاسی و اقتصادی اقدام کرده اند که این تحولات منطبق بر نظریه کنش جمعی چارلز تیلی می باشد.
The formation of the Safavid government can be traced to the five basic elements of the Safavid, Sufi, Shi'ite, Anatolian, and Qizilbashan districts. Each of these elements played an important role in the reign of Shah Ismail I in Tabriz in 907 AH. The formation of the Safavid government in Iran consists of two phases of preparation and the period of the kings, from Sheikh Safi al-Din Ardebili to Sheikh Haidar of the period of preparation, and from King Ismail to the period of the kings, who were the most important political actors in both periods. The first period is consistent with the resource mobilization model and the kings period is also compatible with the political model theory. This study examines the developments in the formation of the Safavid state based on the theory of Charles Tile's collective action. The purpose of this study is fundamental and in terms of nature and method, it is descriptive and analytical. The method of data collection is library. The final conclusion of this study is based on an examination of developments in the formation of the Safavid government until the end of Shah Tahmasb I's reign. Research findings show that despite the power vacuum in Anatolia, the Safavid dynasty has succeeded in mobilizing the Ghezelbashan to form a government in Iran, and during the kings, the Ghezelbashan have competed with each other and other elements of power to achieve political and economic goals. They have argued that these developments are in line with
_||_