بررسی نقش و جایگاه راه عتبات در تحولات دینی و اجتماعی کرمانشاهان در عصر قاجار

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

قباد رده ¹ , محمدقربان کیانی ² , سید محمد شیخ احمدی ³ , سجاد دادفر ⁴

1 - دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام ، گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران([e-mail])
2 - استادیار گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران ( نویسنده مسئول)( [e-mail])
3 - استادیار گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران([e-mail])
4 - استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران([e-mail])

تاریخ دریافت : 1401/10/11 تاریخ پذیرش : 1402/04/05 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: کرمانشاه, قاجاریه, تحولات اجتماعی, راه عتبات, تحولات دینی,

چکیده مقاله :

با روی کار آمدن قاجاریه و با توجه به گرایشات مذهبی آنها، عتبات عالیات و مسائل مرتبط با آن از جمله زائران جایگاه ویژه‌ای پیدا کرد. بر این اساس حاکمان کرمانشاه نیز با تبعیت از سیاستهای دولت مرکزی در تهران، بخش مهمی از اقدامات حکومت داری خود در این ولایت را به راه عتبات عالیات و زائران و مسائل مرتبط با آن اختصاص دادند.این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی که مبتنی بر توصیف و تحلیل است به این پرسش پاسخ دهد که راه عتبات عالیات چه نقش و جایگاهی در تحولات اجتماعی و دینی کرمانشاه دارد؟ و چگونه منجر به تغییرات مهمی در اوضاع اجتماعی و دینی این شهر گشت؟یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که با توجه به اهتمام شاهان قاجار قاجار و حاکمان کرمانشاه در زمینه ایجاد امنیت در راه عتبات و تمهیداتی همچون ایجاد مساجد و تکایا و کاروانسراها جهت رفاه حال زائران موجبات گسترش زائران در این جغرافیا گشت و با توجه به اینکه عالمان دینی، تاجران و شاهزادگان در کنار مردم عادی از افراد مهم از زائران بودند، تعاملات و مراودات حسنه میان آنها و حاکمان و مردم کرمانشاه موجب سکونت دائمی برخی از آنها شد و شکل گیری طبقه متنفذ روحانیت و تجار از همان زمان صورت گرفت و پیامدهای این اتفاق موجب تحولات اجتماعی و دینی مهمی در کرمانشاه گشت که می توان به تقویت گفتمان و مذهب شیعه در تقابل با سایر ادیان و اقلیتهای دینی و نیز گرایشات مشروطه خواهی در آن اشاره کرد.

چکیده انگلیسی:

With the rise of the Qajar dynasty and due to their religious tendencies, the shrines and pilgrimages gained a special place. The rulers of Kermanshah, following the policies of the central government in Tehran, devoted a part of their governance measures to the path of highness and pilgrims and related issues.This research aims to answer this question by using the historical research method which is based on description and analysis, what is the role and place of the Way of Atabat in the social and religious developments of Kermanshah? And how did it lead to important changes in the social and religioussituation of this city?The findings of the present research show that the actions of the Qajar kings and the rulers of Kermanshah to create security on the way to the tombs and also to create mosques and takayas and caravanserais for the well-being of pilgrims led to the expansion of pilgrims in this geography and considering that religious scholars, merchants and princes along with Ordinary people were important people among the pilgrims, the good interactions between them and the rulers and people of Kermanshah led to the permanent residence of some of them, and the formation of the clerical class and merchants took place from that time, and this caused social and religious changes in Kermanshah. It is possible to mention the strengthening of the discourse and religion of Shia in opposition to other religions and religious minorities, as well as the tendencies of constitutionalism in it.