بازکاوی شورش های قلندران در دوره سلطنت محمدخدابنده
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
حسین اسکندری
1
(دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر)
حمید اسدپور
2
(مدیر گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس بوشهر)
کلید واژه: صفویه, شورش, محمد خدابنده, قلندران, افشارها,
چکیده مقاله :
دوره طولانی سلطنت شاه‌تهماسب اول، دوره تثبیت وارامش طولانی جهت صفویان به‌ویژه پس از صلح اماسیه است.پس ازمرگ شاه‌تهماسب اول،اختلافات بر سر جانشینی او، بین گروه های مختلف قزلباشان، منجر به سلطنت شاه اسماعیل دوم شد. دوره سلطنت شاه اسماعیل دوم هر چندکوتاه، ولی باحوادث فراوانی همراه بود. به سلطنت رسیدن محمد خدابنده(995-985) وضعف بینایی و انزواطلبی این پادشاه ،همراه بااختلافات درونی حکومت صفویان بین قزلباشان ودیوانسالاران ایرانی،باعث بی ثباتی سیاسی گردید. با استقرار سلطان محمد خدابنده برمسند حکومت صفویه، کنترل اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورتوسط قزلباشان صورت می گرفت. در این زمان، قلندران با بهره گیری از نارضایتی لایه های پایین جامعه که حاصل این سلطه قزلباشان بود، موفق به بسیج نیروهای غیر ترکمان گردیدند. ان هاشورش‌هایی تحت عنوان شاه اسماعیل دوم وبا جعل هویت او شکل دادند. همه این شورش ها نتوانستند به یک حرکت اجتماعی گسترده تبدیل شوند . هرچند این شورش ها توسط حکومت صفویه سرکوب گردید ولی نمونه هایی از بروز نارضایتی وهمچنین مشکلات اساسی درساختار قدرت حکومت صفویه رابه نمایش گذاشتند وتغییرات انجام شده در دوره شاه عباس اول نشان دهنده درکی از این شورش ها است.هدف این پژوهش ، شناخت وبررسی علل وزمینه های بروز وظهور وهمچنین ناکامی این شورش ها از جهات مختلف می باشد. کلید واژه : شاه اسماعیل دوم، محمد خدابنده، شورش ، قلندران ، صفویه ، افشارها
Long period of shahTahmasb majesty , considered as long stabilization and peace era of safavids especially after Amasieh peace. after death of shahTahmasb , conflictions over succession between different groups Ghezelbash , resolted in second shah Esmaeil majesty. Although the short reign of second Shah Ismail ،but, accompanied with many events. To the throne Mohammed Khodabandeh ( 995-985 ) vision weakness and isolation of the king , along with internal disputes between Ghezelbash and Iran bureaucrats, Was causing political instability. Despite the establishment of Sultan Muhammad Khodabandeh on the throne of the Safavid and Control of the situation by Ghezelbash but because dissatisfaction in the lower layers of society , Qalandar succeeded of riots under second Shah Ismail with his impersonation form. These revolts were suppressed , though by the Safavid However, examples of grievances Changes made in the reign of Shah Abbas represent is an understanding of the insurgency. This study is an affort to investigate reasons of start and defeat of these uprisings in different aspects. Keyword : Second shah Esmaeil ,Mohammadkhodabandeh , Ghalandaran , Safavied , Afsharid.
_||_