وضعیت اجتماعی معلولان در دوران قاجار
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
کامران عاروان
1
(دانشجوی دکترای تاریخ انقلاب پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی)
کلید واژه: "دوره قاجاریه", "معلولیت", "امیر کبیر", "عصر مشروطیت", "تاریخ اجتماعی",
چکیده مقاله :
این مقاله بر این قصد است تا پایگاه ، جایگاه و نقش اجتماعی معلولان در دوره قاجاریه را بر اساس اسناد و منابع دست اول و تحلیل اسنادی بکاود . علاوه بر این مشخص نماید که افراد دارای معلولیت در جامعه در چه وضعیتی بسر می بردند و این امر را هم در ساختارهای اجتماعی و هم در محتوای فرهنگی و ذهنیتی جامعه ایرانی نسبت به این گروه ردیابی کرده و بدون ابراز احساسات و ارزشداوری نسبت به این وضعیت ، واقعیت های موجود را ارائه کند . از سویی دیگر در خصوص پایگاه ، جایگاه و نقش اجتماعی آنها از نظریات جامعه شناسی همراه با تطبیق با واقعیت های عینی معلولان استفاده شد . نتیجه حاصل شده از دوره قاجار نشانگر جایگاه و نقش بسیار اندک و نازلی بوده است که جامعه ایرانی بواسطه ساختارهای سنتی خود در عرصه اجتماعی به معلولان تحمیل و تلقین می کرد . این جایگاه و نقش به تمام عرصه های سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی تسری پیدا می کرد و معلول در برابر انجام این خواسته های اجتماعی نقش و جایگاهی برای خود تصور نمی کرد و رفتارهای ناشی از ترحم های خویشاوندی و قبیله ای و بنده نوازی و مهرورزی دینی در برون رفت از این وضعیت کارساز نبوده است . زمان امیر کبیر و دوره مشروطه تلاش های جدیدی برای تغییر و تحول این وضعیت برای معلولان رخ داد که استمرار آن شرایط جدیدی را ولو مقطعی (از لحاظ زمانی) و منطقه ای (از لحاظ گستره جغرافیایی) بوجود آورد .
The purpose of this paper is to explore the documents and sources from Qajarid period to identify the status of disabled people in that time period. In addition this paper intends to detect this status in social structure and cultural and mentality content of Iranian society then present it without emotions and value judgments . On the other hand, to demonstrate disabled people’s position and social role , sociology theories and reflecting disabled people realities are utilized. The results related to Qajarid period reveal the trivial position of disabled people ,which was imposed by traditional structures of Iran society in social activities .This position and role was spread to all the political, economic, and cultural activities and a disabled person could not imagine a role for himself/herself in these social activities .The behavior originated from kinship and tribal commiseration as well as religious compassion had not been a remedy for this situation. Amir Kabir time and Constitution era , new attempts were made to change this situation, which their continuity created a new condition though partial (in time perspective) and regional (in geographical perspective).
_||_