اخلاق و فلسفه محیط زیست و ضرورت توجه به نقش آن در جهان امروز
محورهای موضوعی : آب و محیط زیست
سید محمدرضا علوی مقدم
1
(عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران)
اعظم قاسمی
2
(پژوهشگر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران)
کلید واژه: اخلاق و فلسفه زیست محیطی, ارزشهای اخلاقی, کدهای اخلاقی. معضلات محیط زیست,
چکیده مقاله :
یکی از مسائلی که در سا لهای اخیر مورد توجه صاحب نظران قرار گرفتهاست این است که علیرغم صرف هزین ههای کلان برای پروژ ههای عظیممحیط زیستی نتایج چندان رضایت بخشی حاصل نم یشود. این موضوعمتفکران را به این فکر رهنمون کرد که حل مسائل محیط زیستی جدای ازامور فنی نیازمند رویکرد جدیدی شامل رویکردهای جامعه شناختی، اخلاقی،فلسفی و .... م یباشد. اخلاق زیس تمحیطی شاخه جدیدی از مبحث اخلاقفلسفی است و در خصوص روابط اخلاقی بین انسا نها و دنیای پیرامونآنها بحث میک‌ند. هدف این مقاله، آشنا کردن متخصصان محیط زیستبا دیدگا ههای مختلف اخلاق و فلسفه محی طزیست در جهان امروز است.ضمن شرح مختصری از مکاتب مختلف اخلاقی به بیان مکاتب اخلاقیزیست محیطی مانند مکتب انسان مدارانه و خداباورانه پرداخته م یشود. دراین میان لازم است متفکران کشور ما نیز با توجه به پیشین ههای مذهبیو فرهنگی دیدگاه های اخلاقی و فلسفی خود را در خصوص محیط زیستارائه دهند تا پروژ ههای مهندسی و محی طزیستی در عرصه عمل به نتیجهبهتری نائل شود. با توجه به ضرورت آشنایی مهندسان با مبانی اخلاقی وفلسفه زیست محیطی در دنیای امروز، در ادامه این مقاله به نقش کدهایاخلاقی مهندسی پرداخته شده است.
Nowadays, the management of environmentalissues such as hazardous waste is not simply atechnical problem, but is confounded by legal,social, political and even ethical considerations.Environmental ethics deals with the moral issuesinvolved in relationships between humans and theworld around us. Due ro the importance of theseissues in our present world, the understanding ofmain principles of environmental ethics and philosophyhas become essential for all specialistswho are working in different fields. The environmentalissues cannot be solved without the helpof all people, specially managers and engineers.The main aim of this paper is to compare differentethical perspectives regarding our environment.In the paper, different ethical perspectives includinghumaisn, biocentrism (life-centered), ecocentrism(eco-centeric), and utilitiarinism are brieflyexplained. In addition, the religious view pointsregarding the environment are briefly discussed.Humanism claims that human society is uniquebecause of out intelligent, foresight and creativityand on the other hand, eco-centrism claims that allecological processes and systems have intrinsicvalues and rights regardless of their usefulness.Furthermore, the importance and role of the codesof Ethics for engineers, which are adopted by severalprofessional associations, are described in thepaper.
1) Sincero A. P., Sincero G. A. (1995), Environmental Engineering:
A Design Approach, Prentice Hall Publisher,
2) Lagrega M. D., Buckingham P. L., J. C. Evans )2000(, Hazardous
Waste Management, 2nd edition, McGraw-Hill publisher
3 ( بن سن، جان؛ 1382 ؛ اخلاق زیس تمحیطی؛ ترجمه محمد مهدی رستمی شاهرودی،
انتشارات سازمان حفاظت محی طزیست.
4 ( کاپلستون، فریدریک؛ 1368 ؛ تاریخ فلسفه ج 1؛ ترجمه جلال الدین مجتبوی؛ انتشارات
سروش.
5) Cunningham W. P., Cunningham M.A., Saigo, B.W. (2003)
Environmental Science, a global concern, 7th edition, Mc
Graw- Hill higher education
6) http://www.cep.unt.edu/novice.html, Access date: 2006
7 ( کاپلستون، فریدریک؛ 1367 ؛ تاریخ فلسفه ج 7؛ ترجمه داریوش آشوری؛ انتشارات
سروش.
8 ( کاپلستون، فریدریک؛ 1370 ؛ تاریخ فلسفه ج 8؛ ترجمه بهاءالدین خرمشاهی؛ انتشارات
سروش.
9 ( کاپلستون، فریدریک؛ 1380 ؛ تاریخ فلسفه ج 4؛ ترجمه غلامرضا اعوانی؛ انتشارات
سروش.
1( الیا فرو، چارلز. 1382 ؛ فلسفه دین در قرن بیستم؛ ترجمه انشا ءالله رحمتی؛ دفتر پژوهش 0
و نشر سهرودی.
، 1( سید مهدی امین ینسب، 1379 ، قرآن و محیط زیست، مجله محی طزیست، شماره 33 1
.، ، سال 1379
12) http://www.asce.org/inside/codeofethics.cfm, Access date: 2006