تأثیر باران‌های اسیدی بر روی محیط زیست و آثار باستانی تخت‌جمشید

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

محمد مهدی قنبری ¹ (استادیار دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سروستان *(مسئول مکاتبات))
سید مهدی برقعی ² (استاد دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده مهندسی شیمی و نفت)
امیر حسام حسنی ³ (استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات تهران)
سیما فرجادفرد ⁴ (دانشجوی دکترای مهندسی محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاریخ دریافت : 1389/01/25 تاریخ پذیرش : 1389/03/31 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: تخت جمشید, باران‌های اسیدی, محیط زیست, نشر آلاینده‌ها, اسیدیته,

چکیده مقاله :

با توجه به تخریب سنگ‌های منطقه‌ی باستانی تخت‌جمشید تصمیم گرفته شد تا عوامل مؤثر بر این فرایند بررسی شود. این تحقیق با مطالعه ی نقشه‌های جغرافیایی و نمودار بادهای فصلی و سالیانه منطقه و همچنین نمونه‌گیری از آب باران پیگیری شد. نمونه‌گیری آب های‌ مختلف از مکان‌های متفاوت و مشخص شهرستان مرودشت در زمان‌های معین در سه فصل پاییز، زمستان و بهار به منظور اندازه‌گیری اسیدیته‌ی آب‌ها انجام شد. pH نمونه های ناحیه تخت‌جمشید در سه فصل نمونه‌گیری بین 97/5 و 57/6 بودند و علت آن باران های اسیدی می باشد که یکی از مهم ترین عوامل در تخریب و فرسایش نقوش برجسته‌ی آثار تاریخی مذکور هستند. چنین پیش بینی می گردد که آلاینده‌های متصاعد ‌شده از مجتمع پتروشیمی شیراز و صنایع شهر مرودشت و نیز خودروهای شهرستان توسط بادهای مذکور به سمت غرب و شمال غرب منطقه حرکت‌ کرده و با برخورد به کوه رحمت در دامنه‌ی این کوه که منطقه‌ی باستانی تخت‌جمشید می‌باشد در آب باران حل شده و باعث ریزش باران اسیدی و متعاقبا تخریب سنگ ها و محیط زیست ناحیه می‌گردد

چکیده انگلیسی:

According to erosion stones in Perspolis archeological zone, it was decided to study parametersaffecting this process. In this research, geographical map of the site and direction of seasonal andyearly winds were studied and samples of rain water were analyzed. Rain water samples fromdifferent locations of Marvdasht city in spring, autumn and winter was collected and tested for acidity.pH of the rain samples of Perspolis region varied between 5.97 and 6.58 during three seasons and allof them were acid rains, which could be one of the most important factors in erosion process of thisenvironment. It is predicted that pollutants emitted from Shiraz Petrochemical Company, Marvdashtcity industries and also exhaust from vehicles have moved toward the west and north-west zone bymentioned winds. So, these pollutants are conflicted to Rahmat mountains (Perspolis archeologicalzone is placed in hillside of Rahmat mountains) and soluted into rainfalls and finally washed with therain water (named acid rain) onto stones and environment of this zone.

منابع و مأخذ:

1. Stern, D.I., (2005).  Global Sulfur Emissions from 1850 to 2000. Chemosphere, 58: 163-175.


2. Bhatti, N., Streets, D. G., and Foell, W. K., (1992). Acid Rain in Asia. Environmental Management, 16 (4):541-562.


3. Bashkin, V. N., and Radojevic, M., (2003). Acid Rain and Its Mitigation in Asia. International Journal of Environmental Studies, 60: 205–214.


4. Takahashi, W., and Asuka, J., (2001). The Politics of Regional Cooperation on Acid Rain Control in East Asia. Water, Air, and Soil Pollution, 130: 1837–1842.


5. Teixeira, F.N., and Lora, E.S., (2004). Experimental and Analytical Evaluation of NO_X Emissions in Bagasse Boilers. Biomass and Bioenergy, 26: 571-577.


6. Noel, D. N., (2000). Air Pollution Control Engineering, Second Edition, McGraw-Hill, p.527.


7. Bravo, A.H., Soto, A.R., Sosa, E.R., Sánchez, A.P., Alarcón, J.A.L., Kahl, J., and Ruíz, B.J., (2006). Effect of Acid Rain on Building Material of the E1 Tajin Archaeological Zone in Vercruz, Mexico. Environmental Pollution. 144: 655-660.


8. Singh, A., and Agrawal, M., (2008).  Acid Rain and its Ecological Consequences. Journal of Environmental Biology, 29(1):15-24.


9. Sienkiewicz, E., Gasiorowski, M., and Hercman, H., (2006). Is Acid Rain Impacting the Sudetic Lakes? Science of Total Environment, 369: 139-149.


10. سازمان نقشه برداری کشور، مدیریت خدمات فنی، نقشه استان فارس.


11. شاپور شهبازی، ع.، 1384، راهنمای مستند تخت‌جمشید، چاپ فروغ دانش، انتشارات سفیران.


12. هواشناسی استان فارس، نشریه گلباد ایستگاه سینوپتیک شیراز، آمار سال­های 1988- 1961.