بررسی معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی احداث مراکز خریدوفروش خودرو (Auto Mall)

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

زهرا قربانی نیا ¹ ( کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی محیط‌زیست، گروه مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران. )
وحید نیک زاد ² ( کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی محیط‌زیست، گروه مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات) )
محمدجواد امیری ³ ( - استادیار مدیریت، برنامه‌ریزی و آموزش محیط‌زیست، گروه مدیریت، برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران. )
آرزو قربانی نیا ⁴ ( کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. )

تاریخ دریافت : 1395/04/29 تاریخ پذیرش : 1395/12/10 تاریخ انتشار : 1396/04/01

کلید واژه: توسعه شهری, معیارهای محیط‌زیستی, مکان گزینی, فرآیند سلسله مراتبی(AHP), بازار خودرو,

چکیده مقاله :

توسعه شهری همراه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت، علاوه بر تغییر در سیما و کالبد شهر، سبب تغییر در ساختارهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی شهروندان نیز گشته است. این تغییرات اساسی سبب افزایش تقاضا و به‌تبع آن عرضه اجناس و خدمات شده است. دراین میان پیدایش مشکلاتی نظیر ترافیک شهری ، نیاز به فروشگاه‌های بزرگی که تمامی نیازهای شهروندان را پوشش دهد، افزایش داده است. در همین راستا ورود بازارهای موضوعی مانند بازارهای تلفن همراه، فرش و...، ازجمله آخرین متدهای عرضه و فروش محصولات در عرصه تجارت است. ازجمله بازارهای موضوعی که امروزه در زندگی شهرنشینی، بسیار موردتوجه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌باشد، بازار خودرو (Auto Mall) است. بازار خودرو مکانی برای تمرکز خدمات و معاملات به‌حساب می‌آید که علاوه بر متمرکز کردن معاملات اقتصادی در آن، از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی، محیط‌زیستی در سطوح پراکنده شهر جلوگیری می‌کند. این بازار به دلیل ارایه خدمات گسترده در آن و همچنین تجمع خودروها، نیازمند مکان گزینی درست برای جلوگیری از هرگونه آسیب‌های محیط‌زیستی بر محیط‌های شهری و افزایش بار آلودگی در سطح شهر هستند. به همین منظور در تحقیق حاضر به کمک مطالعات و بررسی منابع و پروژه‌های متفاوت در سطوح مختلف، معیارهای محیط‌زیستی مکان گزینی انتخاب شدند و سپس به کمک فرآیند سلسله مراتبی (AHP) اهمیت آن مشخص و اولویت‌بندی شدند. در همین راستا 3 معیار طبیعی و ایمنی و سازگاری به‌عنوان معیارهای اصلی محیط‌زیستی برگزیده شدند و معیار طبیعی که خود شامل 7 زیر معیار است با وزن نسبی 528/0 به‌عنوان مهم‌ترین معیار در مکان گزینی بر اساس معیارهای محیط‌زیستی مشخص گردید.

چکیده انگلیسی:

Urban development along with advances in technology and industry, In addition to the change in countenance and body of the city, have a shift in the cultural, social, economic of citizens. These fundamental changes, cause increased demand and consequently supply of goods and services. . In the meantime, the emergence of problems such as traffic has increased the requires large stores to cover all the needs of citizens. In this regard, thematic markets such as mobile phone markets, carpets, etc., including the latest methods of distribution and sale of products in the field of trade. Now days, including thematic markets in urban settings, is highly regarded both producers and consumers, is Auto Malls. Auto Malls is a place to focus on services and trading account. In addition to focusing on economic transactions, prevents from social, cultural and economic and environmental damage in scattered surfaces throughout the city. This market because of offers extensive services and the rally cars, need to locating the correct and appropriate place to prevent any damage to urban areas or increasing environmental pollution load at the city level. Therefore, in this research with studies of different projects at different levels, Environmental criteria for site selection were selected and then with help of Hierarchy Process (AHP) revealed their importance and were ranked. In this regard three criterias, natural, safety and environmental compatibility were chosen as the main criteria, and natural criteria that consists of the following seven criteria with relative weight 0.528 was determined as the most important criteria in the Auto Mall site selection on the basis of environmental criteria.

منابع و مأخذ:

1-      Chait, Jocelyne, Ortiz, Franciso, Charles Tall, Jean, Duong, Bui vi. 2015. Urban Planning and Sustainable Environments, SIT Study Aboard. International Honors Program (IHP) Cities in 21st century.

2-      Tulumello, Simone, Picone, Marco. 2016. Shopping Malls and Neoliberal Trends in Southern European Cities: Post-Metropolitan Challenges for Urban Planning Policy. Fignisterra, LI, 101, pp. 111-132.

3-      Sewell, Ellen. 2011. Competition and dealership agglomeration in new car markets. Applied Economics Letters. 18. pp: 1279–1283.

4-      IUCN. 2004. Planning sustainable cities UN-HABITAT practices and perspectives. IUCN. Nairobi.

5-      کاشانی جو، خشایار. بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، نشریه هویت شهر، 1389،  سال چهارم،  شماره 6، 95-107.

6-      KINGWELL, M.; TURMEL, P. 2009. Introduction Rites of Way, Paths of Desire. En: Turmel, M.K. (ed.) Rites of Way: The politics and Poetics of Public Space. Wilfrid Laurier Press (Kingston, Ontario). 190p.  

7-      SALDARRIAGA, A. 2008. The Plaza de Bolívar of Bogotá: Uniqueness of Place, Multiplicity of Events. En: Irazabal, C. (ed). Ordinary Places, Extraordinary Events: Citizenship, Democracy and Public Space in Latin America. Taylor and Francis. pp: 126-143.

8-       HUNT, S. 2009. Citizenship's place: the state's creation of public space and street vendors' culture of informality in Bogotá, Colombia. Environment and Planning D: Society and Space. 27. No. 2. pp: 331-351.

9-      Rogers, R. P. 1986. The effect of state entry regulation on retail automobile markets. Bureau of economics staff report to the Federal Trade Commission. Washington, DC.

10-  Jensen, J. R.. 2007 .Remote Sensing of the Environment an Earth Resource Perspective. Upper Saddle River, NT: Prentice Hall Series in Geographic Information Science.

11-  Pedersen, S. 2013 .The Shopping Mall as A Public Space. Mat.nr. 1 – 9.

12-  Havidt, M. 2009 .The Dubai Model: An Outline of Key Development-Process Elements in Dubai. International Journal Middle East Studies, Vol.41.pp: 397–418.

13-  Morrill, R.L. 1987. 'The structure of shopping in a metropolis'. Urban Geography. Vol. 8, no, 1, pp: 97-128.

14-  Lord, J. D. 1992. Locational dynamics of automobile dealerships and explanations for spatial clustering. The International Review of Retail. Distribution and Consumer Research. No, 2, pp: 283–308.

15-  Kenworthy, J., R. Murray-Leach, Et al. 2005. Sustainable Urban Transport. The Natural Advantage of Nations: Business Opportunities, innovation and governance in the 21st century. K.c. Hargroves and M. H. Smith. London. Earthscan.

16-  سرینیواس، هاری (نویسنده). موسوی، سیروس(مترجم)، محیط‌زیست شهری: سیاست‌گذاری و اقدام، مجله شهرداری‌ها، سال 1380، شماره 32.

17-  مهدیزاده، جواد، برنامه‌ریزی کاربری زمین، تحول در دیدگاه‌ها و روش‌ها، فصلنامه مدیریت شهری، 1379، شماره 4.

18- جعفری ورامینی، امیر،  ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح‌ها و پروژه‌های شهری با استفاده از GIS، دومین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط‌زیست، 1387، دانشگاه تهران، ایران.

19-  کریمی، سعید، درسنامه ارزیابی اثرات محیط زیست، دانشکده محیط زیست، 1391.

20-  Gregory, Lamphier. 2006. Freeway Auto Mall & Ancillary Maritime Support Services. City of Oakland.

21-  AKRF. 2011. Kristal Auto Mall and Toys ‘R’ Us. New York City Economic Development Corporation, New York.

22-  Parker, Karlisa. 2012. Market Analysis and Positioning Strategy – Torento Auto Mall, Torento County Economic Development.

23-  دفتر امور فنی تدوین معیارها و کاهش خطرپذیری ناشی از زلزله، "معیارهای فنی طراحی پایانه‌های مسافری جاده‌ای"، 1386، نشریه شماره 352.

24-  Barlow, Catherine, Mifsud, Stephanie. 2013. Sutherland Multi-storey Commuter Car Park. Review of Environmental Factors. NSW government, Scotland.

25-  M/s. RELIANCE INDUSTRIES LTD. 2014. Environmental Impact Assessment for Multistoried car parking & Commercial complex. Mumbai.

26-  خوبیاری، فاطمه، فائزی، فرزین، خانی سانیج، حامد،  مکان یابی پارکینگ های شهر شیراز، فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک، 1393، شماره 35.

27- رهنمایی، محمدتقی، "توان‌های محیطی ایران، زمینه‌های جغرافیایی طرح آمایش سرزمین"، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، 1370.

28-  بحرینی، سید حسین، "فرآیند طراحی شهری"، چاپ پنجم،  موسسه و انتشارات دانشگاه تهران، 1388، تهران، ایران.

29-  رضایی مقدم، علی، بررسی تأثیر کاربری زمین ‌بر محیط‌زیست شهری، ششمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، 1393، مشهد، ایران.

30- منوری، مسعود، شریعت، محمود و دشتی، سولماز، ارزیابی توان‌زیستی حوضه آبخیز زاخرد برای توسعه شهری با استفاده از GIS، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 1388، دوره یازدهم، صفحه 209-199.

31- فیروزی، محمدعلی و همکاران، "ارائه الگویی برای مدیریت پسماندهای خانگی شهری (نمونه موردی شهر لامرد)"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه شهید چمران، 1390.

32- امین زاده گوهرریزی ، بهناز و راضیه رضابیگی، ارزیابی جایگاه مشارکت در طرح‌های منظر شهری به‌منظور ارائه فرایند مناسب بازآفرینی بافت‌های آسیب‌دیده، هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، 1391، جلد 3، شماره 17، صفحه 29-40.

33-  Deng, H.1999 .Multicriteria analysis with fuzzy pairwise comparisons. International Journal of Approximate Reasoning, Vol, 21, pp: 215-231.

34-  Saaty, T. L. 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. McGraw-Hill, New York, NY. Pp: 437-450.

35-  Wagner, E. D. 2002. Public key infrastructure (PKI) and virtual private network (VPN) compared using a utility function and the analytic hierarchy process (AHP). M.Sc. Thesis, Virginia Polytechnic Institute and State University. pp: 50-58.

36-  ضیایی، محمود، شاخص های توسعه پایدار، درس ارزیابی طرح های گردشگری، دانشگاه علامه طباطبایی، 1392.

37-  پورمحمد، محمدرضا، "برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری"،  چاپ چهارم، انتشارات سمت، 1387، صفحه 15-17.

38- رضوانی، محمدرضا، گلی، علی، نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه- مطالعه موردی: دهستان رونیز شهرستان استهبان، پژوهش‌های جغرافیایی، 1386، شماره 61.

39-  اداره کل تدوین قوانین مقررات شهرداری تهران،  "مجموعه قوانین و مقررات مورد عمل شهرداری" ، موسسه نشر شهر، تهران، 1389.

40- شاکری، مریم، صادقی نیارکی ، ابالقاسم و بخشی، هدا، ، استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری AHP و VIKOR در سیستم اطلاعات مکانی، دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک، 1390، تهران، ایران.

41- وزارت نیرو،  "دستورالعمل تعیین محدوده(حریم) کمی چاه و قنوات" ، معاونت آب و آبفا، دفتر مهندسی و معیار فنی آب و آبفا، 1393، نشریه شماره 419-الف.

42-  فرجی، اسماعیل، "هوا و اقلیم‌شناسی"، چاپ چهارم، انتشارات کار نو، ، 1387.

43-  Evans, Martin. 1980. Housing climate & comfort. Agricultural press.

44-  دنورز، نوئل( نویسنده). ترکیان، ایوب و همکاران(مترجم)، "مهندسی آلودگی هوا"، انتشارات دانشگاه صنایع و معادن ایران، 1380، جلد اول.

45- مرصوصی، نفیسه و خلیل پور، ابراهیم، مکان‌یابی پایانه مسافربری بین‌شهری با تأکید بر پارامترهای محیط طبیعی (اقلیم، هیدرولوژی و توپوگرافی) مطالعه موردی شهر تسوج، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 1388، جلد 10، شماره 13.

46-  Office of Air Quality. 1999. Environmental Protection planning and standard. United States.

47-  چوپانی، محمد حسین، "آلاینده‌های زیست‌محیطی و حفاظت از محیط‌زیست"، چاپ اول، شرکت ملی گاز ایران، 1388.