ارزیابی و سنجش میزان آمادگی نهادهای تأثیرگذار بر مدیریت یکپارچه حریم تهران در استقرار زیرساخت داده مکانی (SDI)

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی شهری

ابوالحسن مدرس زاده برزکی ¹ (دانشجوی دکتری تخصصی رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد)
رحیم سرور ² (گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
فریده اسدیان ³ (استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/02/10 تاریخ پذیرش : 1402/03/31 تاریخ انتشار : 1402/03/31

کلید واژه: زیرساخت داده مکانی, مدیریت یکپارچه حریم, مدل آمادگی زیرساخت داده مکانی,

چکیده مقاله :

امروزه حریم پایتخت دچار تفرق‌های متعددی از نوع نهادی و ابزاری است. بدون تردید لازمه مدیریت فضایی وجود یک نظام پشتیبان تصمیم فضایی و پویایی و تعاملی بودن آن است. زیرساخت داده مکانی (SDI) یک نظام و رویکرد کارآمد در امر مدیریت اطلاعات مکانی است که در سال‌های اخیر نیز پیشرفت زیادی داشته است. پژوهش حاضر ضمن بازشناسی نهادهای تأثیرگذار در مدیریت یکپارچه حریم پایتخت به ارزیابی عوامل و معیارهای آمادگی استقرار زیرساخت داده مکانی می‌پردازد. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه و پرسشنامه و روش تحقیق استفاده از روش شاخص آمادگی SDI بوده است. 25 نهاد منتخب عمومی و دولتی در 16 معیار ارزیابی و شاخص آمادگی نهادی مورد ارزیابی و محاسبه شاخص آمادگی قرار گرفتند. به طور کلی دو عامل فناوری و اطلاعات در قیاس با سه عامل سازمانی، انسانی و مالی با چالش‌های کمتری در ایجاد زیرساخت داده مکانی مواجهند اما در مجموع تفاوت چندانی میان عوامل مشاهده نشد. در بررسی جزئی‌تر معیار سرمایه خصوصی و بازگشت سرمایه وضعیت چندان مناسبی در مقایسه با دیگر معیارها ندارند. همچنین در این تحقیق چهار نهاد در وضع آماده‌تر و سه نهاد ناآماده‌تر از سایرین برای ایجاد SDI تشخیص داده شدند. شاخص آمادگی در نهادهای ذی‌مدخل حریم پایتخت 47/0 محاسبه شد که کمی زیر حد متوسط قرار دارد. در پایان به منظور رفع موانع پیشنهادهایی با محوریت تقویت بخش خصوصی، افزایش آگاهی عمومی و مدیران، اصلاح نگرش حاکمیت و قدرت داده و گسترش فرهنگ اشاعه اطلاعات، ارتقاء همکاری‌های بین‌نهادی، تمرکز روی طرح‌های زیرساختی داده به جای ایجاد سامانه‌های ناکارآمد ارائه شد.

چکیده انگلیسی:

Tehran peri-urban areas encounter with several institutional and instrumental dispersions. Undoubtedly, spatial management requires a spatial decision support system that is dynamic and interactive. Spatial Data Infrastructure (SDI) is an effective approach in spatial information management which has made great progress in recent years. This research, while recognition the influential institutions in the integrated management of the capital's peri-urban areas, evaluates the factors and criteria of readiness for the establishment of spatial data infrastructure. Data collection was done through interviews and questionnaires, used the SDI readiness index method. 25 selected public and government institutions were evaluated in 16 evaluation criteria and institutional readiness index and readiness index was calculated. In general, the two factors of Technology and Information, in comparison with the three factors of Organization, Human Resources and Financial, face less challenges and problems in establishing a spatial data infrastructure, but overall, no significant difference was observed between the factors. In a more detailed analysis, the criterion of private capital and return on investment are not very good compared to other criteria. Also, in this research, four institutions were found to be more ready and three institutions were less prepared than others to implement SDI. The readiness index in the peri-urban influential institutions was calculated as 0.47, which is slightly below the average. At the end, in order to remove the obstacles, suggestions were presented focused on: strengthening the private sector, increasing public awareness and managers, reforming the attitude of governance and data power and expanding the culture of information dissemination, promoting inter-institutional cooperation, focusing on data infrastructure projects instead of creating inefficient systems.