سناریونگاری‌و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS مطالعه موردی شهرداری منطثه 6تهران
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی شهری
پویا امیری
1
,
محمدابراهیم عفیفی
2
,
مرضیه موغلی
3
1 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لار، لار، ایران
2 - استادیار داشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان
3 - عضو هیات علمی گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران
کلید واژه: منطق فازی, آینده‌پژوهی, سناریونگاری, مدیریت توسعه شهری, آسیب پذیری زلزله,
چکیده مقاله :
پژوهش ازنظر هدف کاربردی، ازنظر ماهیت تبیینی و ازنظر روش ترکیبی ( کیفی- کمی) است. روش جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای- اسنادی است. جامعه‌ی آماری را 124 نفر از کارشناسان و خبرگان دستگاه‌های دولتی مدیریت شهر تهران تشکیل داده است. روش نمونه‌گیری احتمالی و از نوع طبقه‌ای است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه از نوع سؤالات بسته است. برای آینده‌پژوهی مدیریت شهر تهران و بررسی پیشران‌های مورد نظر، معیارهای تأثیرگذار بر مدیریت توسعه شهر تهران با استفاده از مدل تاپسیس بر اساس امتیاز کارشناسان رتبه‌بندی شده است. با بررسی این معیارها سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب تدوین‌شده است. هدف پژوهش حاضر، سناریونگاری‌و تبیین توسعه مدیریت شهری با تاکید بر مدیریت آسیب پذیری زلزله با رویکرد آینده پژوهی با استفاده از GIS است. شاخص های مورد استفاده مراکزدرمانی و بیمارستان ها، تراکم جمعیت، فضاهای باز، فاصله از گسل، شبکه معابر بوده است. در نقشه های پهنه بندی استنتاج فازی عملگر AND، به ترتیب 1453.13، 499.17، 154.9، 35.11 هکتار در مناطق با خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار دارند. در مدل پهنه بندی OR، 7.02 هکتار در طبقه خطر خیلی کم، 35.11 هکتار در طبقه خطر کم، 358.19 هکتار در پهنه خطر متوسط، 1755.85 هکتار در پهنه خطر زیاد و 2156.18 در پهنه خطر خیلی زیاد قرار گرفته اند.نتایج یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد از معیارهای مورد ارزیابی‌شده، تأکید بر ساختار غیر متمرکز و یکپارچه مدیریتی با کسب امتیاز (0.967) جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس روش آینده‌پژوهی در مدیریت توسعه شهر تهران، سه سناریو تدوین شد. سناریو اول: تغییر در معیارهای ساختاری مدیریت شهر تهران (رویکرد یکپارچه در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری) است. سناریو دوم: تغییر در معیارهای کارکردی مدیریت شهر تهران است. سناریو سوم: حکمرانی به‌مثابه مردم‌سالاری دیجیتال است. در این پهنه بندی بیشترین مناطق آسیب پذیر، در قسمت شمال شهر واقع گردیده اند.
The research is applied in terms of purpose, explanatory in nature and combined method (qualitative-quantitative). The data collection method is library-documentary. The statistical population was formed by 124 experts and experts from the government agencies of the city of Tehran. Probability and stratified sampling method. The tool for collecting information is the questionnaire of the type of closed questions. For the future research of Tehran city management and to investigate the desired drivers, the criteria influencing the development management of Tehran city have been ranked using the TOPSIS model based on the experts' score. By examining these criteria, possible, probable and desirable scenarios have been developed. The aim of the current research is scenario planning and explanation of the development of urban management with an emphasis on earthquake vulnerability management with a future research approach using GIS. The indicators used for medical centers and hospitals were population density, open spaces, distance from the fault, road network. In the fuzzy inference zoning maps of AND operator, 1453.13, 499.17, 154.9, 35.11 hectares are located in very low, low, medium, high and very high risk areas, respectively. In the OR zoning model, 7.02 hectares are in the very low risk category, 35.11 hectares are in the low risk category, 358.19 hectares are in the medium risk zone, 1755.85 hectares are in the high risk zone, and 2156.18 are in the very high risk zone. The results of the research show that Among the evaluated criteria, the emphasis on the decentralized and integrated management structure with a score of (0.967) has taken the first place. Based on the future research method in Tehran city development management, three scenarios were formulated. The first scenario: change in the structural criteria of Tehran city management (integrated approach in urban planning and management). The second scenario: change in the functional criteria of Tehran city management. The third scenario: Governance is digital democracy. In this zoning, the most vulnerable areas are located in the northern part of the city.Therefore, in the zoning map resulting from the AND operator, more relief and relief centers will be needed in times of earthquakes. In the OR zoning model, 7.02 hectares are in the very low risk category, 35.11 hectares in the low risk category, 358.19 hectares in the medium risk zone, 1755.85 hectares in the high risk zone, and 2156.18 hectares in the very high risk zone. Therefore, the largest area in this zoning model is in the very low class, and this logic considers many areas without risk due to the convergence between criteria, and only a very small part of the center of the study area has been identified as having a high risk. And finally, the zoning model of the GAMA operator, respectively, 185.23, 557.92, 595.88, 643.62, 158.76 hectares were in the very low, low, medium, high, very high risk classes, and the medium risk class covered most of the study area. In this zoning, the most vulnerable areas are located in the northern part of the city.
_||_