پهنه‌بندی اقلیمی شهرستان شاهرود براساس شاخص‌های جانمایی بادگیر و پارامترهای موثر بر آسایش حرارتی
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در اقلیم
طیبه ولیان
1
,
سید مجید مفیدی
2
,
مهناز محمودی
3
1 - گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
3 - گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی, پهنه‌بندی, جانمایی, روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی, بادگیر,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش جانمایی استقرار بادگیر در شهرستان شاهرود با توجه به پهنه‌بندی اقلیمی و آسایش حرارتی است. این تحقیق به لحاظ هدف، از نوع کاربردی است. در ابتدا با بررسی مبانی نظری، فهرست اولیه شاخص‌های موثر بر مکان‌یابی بادگیر تهیه و توسط فن دلفی بازنگری و تایید شد. در ادامه نیز به منظور یافتن مناطق مستعد جهت استقرار بادگیر، از مدل ترکیبی استفاده شد. همچنین از مدل اولگی به منظور تعیین آسایش حرارتی در شاهرود و تشخیص زمان‌های مناسب برای استفاده از بادگیر استفاده شد. این مدل در برگیرنده تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. ابزار مورد استفاده شامل نرم‌افزار ArcGIS, version 9.3 و نرم‌افزار Expert Choice, version 2004 بودند. از روش مقایسه زوجی برای وزن‌بندی شاخص‌ها و پهنه‌ها استفاده شد. شش شاخص ساعات آفتابی، باد، ارتفاع، درجه حرارت، رطوبت نسبی و بارندگی برای مکان‌یابی بادگیر شناسایی شد. شاخص رطوبت نسبی با وزن 38/0 بالاترین و شاخص ارتفاع با وزن 154/0 کمترین امتیاز شاخص‌ها را کسب کردند. ماههای اردیبهشت و خرداد در زون آسایش حرارتی قرار دارند و زمان‌هایی هستند که بادگیر در شهرستان شاهرود چندان کاربردی نخواهد داشت. از سوی دیگر، تیرماه، مرداد ماه و شهریور به دلیل گرمای بالا و آذر، دی، بهمن و اسفند به دلیل سرمای زیاد زمان‌های مناسبی برای استفاده از بادگیر می‌باشند. در نهایت، لایه مربوط به هر شاخص برای شهرستان شاهرود تهیه و ترسیم شد. استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی توام با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش رویهم‌گذاری لایه‌ها این امکان را فراهم می‌‌آورد تا بتوان در یک پهنه جغرافیایی وسیع مکان بهینه برای انواع کاربری‌ها را شناسایی و تعیین نمود.
The purpose of this study is to locate windbreaks in Shahrood city with respect to climatic zoning and thermal comfort. This research is applied in terms of purpose. First, by examining the theoretical foundations, the initial list of indicators affecting the location of windbreaks was prepared and reviewed and approved by Delphi fan. Then, in order to find areas prone to windbreak, a hybrid model was used. Also, the Olegi model was used to determine the thermal comfort in Shahrood and to identify suitable times for using windbreaks. This model incorporates the Analytical Hierarchy Process (AHP) technique and the Geographic Information System (GIS). Tools used included ArcGIS software, version 9.3 and Expert Choice software, version 2004. Paired comparison method was used to weight the indicators and zones. Six indicators of sundial, wind, altitude, temperature, relative humidity and rainfall were identified for windbreak location. Relative humidity index with a weight of 0.38 had the highest and height index with a weight of 0.154 had the lowest score. The months of May and June are in the zone of thermal comfort and there are times when windbreaks will not be very useful in Shahrood city. On the other hand, July, August and September due to high temperatures and December, January, February and March due to high cold are good times to use windbreaks. Finally, the layer related to each indicator was prepared and drawn for Shahrood city. The use of hierarchical analysis method combined with GIS and layer superimposing method makes it possible to identify and determine the optimal location for a variety of uses in a wide geographical area.
_||_