ارزیابی طرح راهبردی بافت فرسوده شهر قزوین در چارچوب مدیریت یکپارچه شهری

محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزی

بهاره روح الله ¹ (جغرافیا و برنامه ریزی شهری )

تاریخ دریافت : 1402/11/28 تاریخ پذیرش : 1403/03/31 تاریخ انتشار : 1403/06/10

کلید واژه: توسعه شهری, طرح جامع, مدیریت شهری, بافت فرسوده, تفرق و یکپارچی, شهر قزوین,

چکیده مقاله :

طرح‌های توسعه شهری در سطوح مختلف تهیه می‌شوند؛ از جمله این طرح‌ها، طرح جامع (جهت راهبری توسعه شهر) و طرحهای موضوعی (جهت حل مسائل و مشکلات موردی) می‌باشند. یکپارچگی و هم‌افزایی طرح‌های توسعه شهری به عنوان یکی از الزامات تحقق مدیریت یکپارچه شهری قلمداد می‌شود. یکی از معضلات پیش‌روی مدیریت شهری عدم وجود یکپارچگی بین سطوح مختلف طرح‌های توسعه شهری می‌باشد. شهر قزوین نیز مانند سایر شهرهای کشور با این چالش در زمینه یکپارچگی مدیریت شهری مواجه است. یکی از طرح‌های موضوعی، که با هدف بازآفرینی‌بافت فرسوده برای شهر قزوین تهیه شده، طرح راهبردی بافت فرسوده می‌باشد. سوال اصلی این پژوهش، کشف یکپارچگی یا عدم یکپارچگی، طرح راهبردی بافت‌های فرسوده شهر قزوین با طرح جامع شهر قزوین است. که با هدف شناخت تفرق یا یکپارچگی بین دو طرح جامع و طرح راهبردی بافت فرسوده شهر قزوین به دنبال کشف و بررسی روابط بین این دو طرح می‌باشد. به همین منظوراین دو طرح به لحاظ شاخص¬های مدیریت یکپارچه شهری(مدیریتی، عملکردی، محتوایی) مورد ارزیابی قرار گرفته است. پس از بررسی و تطبیق این دو طرح، به روش تحلیل محتوا مشخص گردید که، 1-تفرق عملکردی ( به دلیل تعدد نهادها و سازمان‌ها در امر برنامه‌ریزی) 2-تفرق سیاسی (به دلیل وجود قلمروهای مدیریتی و حکومتی متعدد بدون چارچوب) 3- تفرق قلمرویی (به دلیل عدم انطباق محدوده محلات هدف بازآفرینی شهری) از جمله آسیب‌های یکپارچگی در آن دو طرح می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Urban development plans are prepared at different levels; Among these plans are the master plan (to guide the development of the city) and thematic plans (to solve specific issues and problems). The integration and synergy of urban development plans is considered as one of the requirements for the realization of integrated urban management. One of the problems facing urban management is the lack of integration between different levels of urban development plans. Qazvin City, like other cities in the country, is facing this challenge in the field of urban management integration. One of the thematic plans, which was prepared for Qazvin City with the aim of recreating worn-out fabric, is the worn-out fabric strategic plan. The main question of this research is to discover the integration or lack of integration of the strategic plan of the dilapidated tissues of Qazvin city with the comprehensive plan of Qazvin city. To know the difference or integration between the two comprehensive plans and the strategic plan of the dilapidated fabric of Qazvin city, it seeks to discover and examine the relationships between these two plans. For this purpose, these two plans have been evaluated in terms of integrated urban management indicators (management, performance, content). After reviewing and implementing these two plans, it was determined by the content analysis method that, 1- functional difference (due to the multiplicity of institutions and organizations in the matter of planning) 2- political difference (due to the existence of multiple administrative and governmental territories without a framework) 3- Territorial division (due to the non-compliance of the target areas of urban regeneration) is one of the harms of integration in those two plans.

منابع و مأخذ:

1- ابراهیم‌زاده، عیسی و گل‌آفرین ملکی.1391. تحلیلی بر ساماندهی و مداخله در بافت فرسوده شهري (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر خرم‌آباد). فصلنامه پژوهش‌هاي جغرافیاي انسانی، 81: 217-234.
2- آریان پور، عباس.1397. فرهنگ لغت، انتشارات امیرکبیر، تهران.
3-.توسلی،محمود و همکاران،بافت قدیم مقدمه ای بر مساله، خلاصه سمینار تداوم حیات در بافت قدیمی شهرهای ایران،تهران،1368.
4-.جهانشاهی،محمدحسین،1382،بافت های فرسوده و مشکل ساز شهری، مجله جستارهای شهرسازی، سال اول،شماره4،25-17.
5- حبیبی، سید محسن، مقصودی، ملیحه1381،چاپ سوم، مرمت¬شهری،دانشگاه تهران.
6- رهنمايي، محمدتقي و مهناز كشاورز. 1389. بررسي الگوي حكمروايي خوب و نقش دولت در مديريت و اداره امور شهرها در ايران. فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، 1: 55-23.
7- زنگنه، یعقوب؛ فرهادی، جواد؛ توبی، وجیه. 1397. تبیین و اولویت بندی مداخله در بافت های فرسوده شهری با استفاده از روش AHP نمونه موردی: مشهد محله نوغان (قطاع 2)، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، 4 (2).
7- سرور، هوشنگ؛ مهتاب امرایی؛ آرش قربانی سپهر؛ و شیرین امینی بادامیار. 1398. حکمروایی شایسته و بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری.مورد: محله 4 شهر آذرشهر. مجله توسعه فضاهای پیراشهری، 2: 71-84.
8- شریف جاهد،شهرزاد.1399. تبیین الگوی بازآفرینی بافتهای فرسوده شهری تهران با رویکرد یکپارچگی فضایی مطالعه موردی: منطقه 12 شهرداری تهران،رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری،استادراهنما:محمدسلیمانی مهرنجانی،موسی کمانرودی،دانشکده علوم جغرافیایی،دانشگاه خوارزمی.
9-.فیروزی، محمدعلی؛ سعید امانپور، و جواد زارعی. 1398. تحلیل بسترهای نهادی تحقق مدیریت یکپارچه در بازآفرینی شهری پایدار بافت‌های فرسوده (منطقه موردی: شهر اهواز)، فصلنامه پژوهش‌های‌جغرافیای‌ انسانی،‌ دوره ‌51‌، شماره ‌4‌: 909-891.
10- کاظمیان، غلامرضا؛ اسماعیل صالحی؛ سید محمدهادی ایازی؛ علی نوذرپور؛ حسین ایمانی جاجرمی؛ نوید سعیدی رضوانی؛ و مجید عبداللهی .1392. مدیریت شهری-جلد اول: مبانی و حوزه‌ها. چاپ اول، انتشارات تیسا، تهران.
11- کلانتری،خلیل،احمد،پور احمد(1385).فنون و تجارب برنامه‌ریزی مرمت بافت‌تاریخی شهرها، تهران: انتشارات جهاددانشگاهی.
12-کاظمیان، غلامرضا؛ میرعابدینی، سیدزهره.1390، آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاست گذاری و تصمیم گیری شهری، فصلنامه هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
13- مهندسان مشاور طراحان راهوند شهر،1396،طرح جامع بافت تاریخی فرهنگی قزوین.
14-عطاران، مهرناز. دودانگه، زهره.1396. شهروندی اجتماعی و فعالیت سازمان¬های غیردولتی.نشریه هفت شهر؛ویژه نامه جنسیت و شهروندی، شماره 57-58، بهار و تابستان.
15. https://www.udrc.ir.