امکان‌سنجی کشت سیاه دانه (Nigella sativa) در استان البرز با استفاده از ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy AHP)
محورهای موضوعی : کشاورزی، مرتع داری، آبخیزداری و جنگلداریافروز علی محمدی 1 , حمیده خلج 2 , محمدرضا لبافی حسین آبادی 3 *
1 - استادیار، گروه کشاورزی و محیط‌زیست، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
کلید واژه: امکان‌سنجی, سیاه‌دانه, استان البرز, Fuzzy AHP.,
چکیده مقاله :
کشور ایران از لحاظ شرایط جغرافیایی، اقلیمی و خاکی رویشگاه بسیاری از گونه‌های گیاهی و از جمله گیاهان دارویی است. مطالعه عوامل موثر بر رشد گیاهان دارویی و تعیین مناطق مستعد و مناسب جهت کشت آنها یکی از عوامل بسیار مهم در مدیریت اراضی کشاورزی ایران است. سیاه‌دانه (Nigella sativa) گیاهی دارویی و متعلق به خانواده آلاله است که دانه‌های این گیاه در طب سنتی برای درمان بیماری‌های آسم، التهاب، دیابت و فشار خون بالا استفاده می‌شود. آگاهی از چگونگی تناسب و انطباق کشت هر گونه دارویی در هر منطقه با شرایط آب و هوایی آن لازمه‌ی هر گونه مدیریت پایدار است. در تحقیق حاضر امکان‌سنجی کشت Nigella sativa در استان البرز بر پایه‌ی سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی فازی با استفاده از معیارهای اقلیمی شامل متوسط، حداکثر، حداقل دما و مجموع بارش، معیارهای فیزیوگرافی شامل ارتفاع و شیب، معیارهای ادافیکی شامل بافت، pH، EC و P خاک و معیارهای هیدرولوژی شامل EC، pH و SAR انجام شد. بر اساس تلفیق کلیه داده‌های فازی‌شده، نقشه قابلیت اراضی برای کاشت سیاه‌دانه در استان البرز تهیه گردید. نتایج نشان داد که 87/46 درصد از منطقه، لحاظ معیارهای مورد مطالعه برای کشت سیاه‌دانه در وضعیت کاملا مناسب و مناسب قرار دارد و فقط 02/15 درصد از سطح استان برای کشت سیاه‌دانه نامناسب است.
Regarding geographical, climatic and soil conditions, Iran is the habitat of many plant species, including medicinal plants. Studying the conditions affecting the growth of medicinal plants and determining suitable areas for their cultivation is one of the most essential factors in the management of agricultural lands in Iran. Nigella sativa is a medicinal plant belonging to the Ranunculales family. The seeds of this plant are used in traditional medicine to treat asthma, inflammation, diabetes and high blood pressure. The suitability of the climate for any plant in different region is an obligatory requirement for sustainable management. In the present research, a feasibility study of N. sativa in Alborz province based on GIS and Fuzzy AHP analysis using climatic criteria, including mean, maximum, minimum temperature and total precipitation, physiographies criteria, including height and slope, graphical criteria soil texture and pH and hydrological criteria including EC, pH and SAR were performed. Based on the integration of fuzzy data, a land capability map for Nigella sativa planting in Alborz province was prepared. The results showed that 46.87% of the region is in a completely suitable and suitable condition and only 15.02% of the province is unsuitable for Nigella. sativa cultivation in terms of the studied criteria.