پیش بینی و روند تغییرات کاربری و پوشش اراضی با استفاده از روش‌های تلفیقی زنجیره مارکوف و سلول‌های خودکار و مدل‌ساز تغییر سرزمین در دشت سیستان
محورهای موضوعی : منابع طبیعی و مدیریت زیست محیطیزهره هاشمی 1 , حمید سودایی زاده 2 , محمد حسین مختاری 3 , محمد علی حکیم زاده اردکانی 4 , کاظم کمالی علی آبادی 5
1 - گروه مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد ، یزد ، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد ، یزد ، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد ، یزد ، ایران
4 - دانشیار گروه مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد ، یزد ، ایران
5 - دانشیار گروه مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد ، یزد ، ایران
کلید واژه: دشت سیستان, مدل ساز تغییر سرزمین, تصاویر لندست, مدل سلول های خودکار, تغییر کاربری اراضی,
چکیده مقاله :
در برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه منابع طبیعی، آگاهی از چگونگی تغییرات پوشش اراضی و کاربری اراضی و عوامل ایجادکننده آن بسیار ضروری هستند. در این زمینه داده‌های سنجش از دور، از قابلیت بالایی برای بررسی تغییرات زمانی و مکانی پوشش اراضی و کاربری اراضی برخوردار هستند. هدف از تحقیق حاضر پیش‌بینی و بررسی روند تغییرات کاربری اراضی و پوشش اراضی در منطقه زهک دشت سیستان می‌باشد. بدین منظور نقشه‌های کاربری و پوشش اراضی از تصاویر ماهواره‌ای لندست سال‌های 1987، 2001 و 2018 به روش طبقه‌بندی نظارت شده، ماشین بردار پشتیبان تهیه شــد. سپس با استفاده از نقشه کاربری اراضی سال‌های 1987 و 2001 پوشش اراضی در سال 2018 پیش‌بینی شد. کاربرد نقشه کاربری اراضی سال‌های 2001 و 2018 پوشش اراضی مربوط به سال 2030 با استفاده از روش تلفیقی زنجیره مارکوف و سلول‌های خودکار پیش‌بینی شد. برای تحلیل روند تغییرات کاربری و پوشش زمین سال 2001-1987، 2018-2001 و سال 2030-2018 از مدل‌ساز تغییر سرزمین استفاده شد. نتایج نشان داد در دوره زمانی 2001 – 1987 سطوح کاربری‌های زراعت آبی 2013 هکتار، پوشش درختی 1117 هکتار، منابع آب 2391 و اراضی بایر 9535 هکتار کاهش یافته است. همچنین مساحت کاربری‌های منطقه مالچپاشی 192 هکتار و تپه‌های ماسه‌ای 14864 هکتار افزایش داشتند. طی بازه زمانی 2018 – 2001 سطوح کاربری‌های زراعت آبی 3533 هکتار و اراضی بایر 3707 هکتار کاهش و مساحت کاربری‌های پوشش درختی 313 هکتار، منابع آب 5385 هکتار، منطقه مالچپاشی 247 هکتار و تپه‌های ماسه‌ای با 1295 هکتار افزایش داشته است. در پیش‌بینی دوره زمانی 2030 – 2018 سطوح کاربری‌های زراعت آبی به میزان 1098 هکتار، تپه‌های ماسه‌ای 527 هکتار و اراضی بایر 2020 هکتار کاهش می‌یابد. در این پیش‌بینی عرصه کاربری‌های پوشش درختی 16 هکتار، پهنه‌های آبی 3607 هکتار، منطقه مالچپاشی 23 هکتار افزایش خواهد یافت.
In optimal planning and management of natural resources, knowledge of how land cover changes and land use and the factors that cause it are very necessary. In this field, remote sensing data have high potential to study temporal and spatial changes in land cover and land use. The purpose of presence study is prediction and assessment of the trend of land use changes and land cover in Zahak area of Sistan plain. For this purpose, land use and cover maps were prepared from landsat satellite images using support vector machine method of supervised classification in 1987, 2001 and 2018. Then, using the land use map in 1987 and 2001, land cover in 2018 was predicted. Land use maps for 2001 and 2018 and land cover for 2030 was predicted using integrated method of Markov chain and automated cells. To analyze the trend of land use changes and land cover since 1987- 2001, 2001- 2018 and 2018- 2030, Land change modeler was used. Results indicated that areas of watery agriculture 2013 hectares, tree cover 1117 hectares, water areas 2391 hectares and barren lands 9535 hectares has decreased since 1987- 2001. Also, the mulching area uses area 192 hectares, and sand dunes 14864 hectares were increased. During the period 2001- 2018, the areas of watery agriculture land uses 3533 hectares and barren lands 3707 hectares has decreased and uses area tree cover 313 hectares, water areas 5385, mulching area 247 hectares, and sand dunes 1295 hectares were increased. In the forecasting the time period 2018- 2030, the area of uses watery agriculture will be 1098 hectares, sand dunes 527 hectares, and barren lands 2020 hectares are reduced. In this forecast, land use of tree cover 16 hectares, water area 3607 hectares, and mulching area 23 hectares will increase.
_||_