تحلیل ارتباط مشارکت و حکمروایی خوب شهری در محلات حاشیه‌نشین (مطالعه موردی: محله طرزیلو-شهر ارومیه)

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

میرنجف موسوی ^{1 *} , نیما بایرام زاده ² , سجاد امیدوارفر ³ , احمد حسن‌پور قطلو ⁴

1 - استاد، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
2 - دستیار پژوهشی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
3 - دانشجوی دکتری تخصصی برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، گروه جغرافيا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، گروه جغرافيا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/12 تاریخ پذیرش : 1402/12/15 تاریخ انتشار : 1403/07/01

کلید واژه: مشارکت, حکمروایی خوب, محلات حاشیه‌نشین, ارومیه,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این پژوهش تحلیل ارتباط مشارکت و حکمروایی خوب شهری در محله حاشیه‌نشین طرزیلو می‌باشد. روش پژوهش حاضر به‌صورت توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می‌باشد. جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش ساکنین محله طرزیلو واقع در شهر ارومیه می‌باشد که حجم نمونه از طریق فرمول کوکران و به تعداد 374 نفر به‌دست‌آمده است که به‌صورت تصادفی در محدوده موردمطالعه پخش‌شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده به‌صورت کمی و از طریق روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره OPA و DEMATEL، آزمون t تک نمونه‌ای و رگرسیون خطی انجام‌گرفته است. روایی پرسش‌نامه‌ها توسط 16 نفر از متخصصین مورد تأیید قرارگرفته است. در جهت بررسی پایایی پرسشنامه‌ها از روش آلفای کرونباخ و برای 25 پرسشنامه استفاده‌شده است که ضریب آلفای کرونباخ برابر با 723/0 و نشانگر پایایی پرسشنامه‌ها می‌باشد. نتایج این پژوهش نشانگر این است که مطابق نتایج مدل دیمتل  در محلات حاشیه‌نشین معیار مشارکت با مقدار 090/4  (D) تأثیرگذارترین معیار، معیار شفافیت با مقدار 514/3 (R)  تأثیرپذیرترین معیار و معیار مشارکت با مقدار 009/7  (D+R) بیشترین ارتباط را با سایر معیارها به دست آورده است. مطابق نتایج مدل OPA نیز معیار مشارکت با وزن 259/0 در میان سایر معیارها در رتبه اول قرارگرفته است که نشانگر اهمیت بالای این معیار در ارتقاء حکمروایی خوب شهری در محلات حاشیه‌نشین را دارد. همچنین بر اساس آزمون تی‌تک نمونه‌ای وضعیت حکمروایی خوب شهری در محله طرزیلو پایین‌تر از سطح متوسط می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The main goal of this research is to evaluate the relationship between participation and good urban governance in the marginalized neighborhood of Tarzilo. the method of the current research is descriptive-analytical. data collection has been done in both library and field ways. the statistical population of this research is the residents of the Tarzilo and the sample size was obtained through the Cochran formula and was 374, which were randomly distributed. the analysis of the collected data has been carried out quantitatively and through OPA and DEMATEL methods, one sample t-test, and Linear Regression. the validity of the questionnaires has been confirmed by 16 experts. Cronbach's alpha method has been used to check the reliability for 25 questionnaires, the Cronbach's alpha coefficient has been obtained as 0.723, which indicates the reliability of the questionnaires. the results of this research indicate that according to the results of the DEMATEL in marginalized neighborhoods, the participation criterion with a value of (D) 4.090 is the most effective, the transparency criterion with a value of (R) 3.514 is the most Influence, and the participation criterion with a value of (D+R) 7.009 is the most related to other components. according to the results of the OPA, the participation criterion with a weight of 0.259 among other criteria, has been ranked first, which indicates the high importance of this criterion in promoting good urban governance in marginalized neighborhoods. according to the one sample t-test, good urban governance in the Tarzilo is lower than average.

منابع و مأخذ:

1. بوچانی، محمد حسین و ديگران (1396). تحلیل ساختاری حاکمیت ملی و مدیریت محلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در پرتو رویکرد حکمروایی شایسته شهری. نشریه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی. 9 (2)، 211-236. https://doi.org/10.22631/isih.2017.2301.2761
2. پوراحمد، احمد و ديگران (1397). حکمروایی خوب شهری در محله‌های شهری مطالعه موردی: شهر مریوان. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری. 6 (4)، 81-98.
3. تاری، مهتا؛ رضایی، میثم (۱۳۹۸). سنجش و ارزیابی میزان حکمروایی خوب شهری در محله‌های شهر فردوسیه شهرستان شهریار. فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی. ۵۱ (۱۰۷)، ۲۳-۴۰.
4. حبیبی، داود؛ محبوبی، سحر (1398). تبیین رابطه حکمروایی خوب شهری و رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری مطالعه موردی: شهر دوگنبدان. مطالعات محیطی هفت حصار. 8 (30)، 47-58.
5. حجاریان، احمد (1401). مسئولیت‌پذیری حکمروایی خوب بر پایداری اجتماعی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان کاشان). جغرافیا و پایداری محیط. 12 (1)، 41-55.
6. حکمت نیا، حسن و ديگران (1396). سنجش میزان تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری در ایران (مطالعه موردی: شهر ایلام). پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش‌های جغرافیایی). 49 (3)، 619- 607. https://doi.org/10.22059/jhgr.2016.57235
7. حیدری ساربان، وکیل (1398). ارزیابی الگوی مدیریت محلی روستایی مبتنی‌بر شاخص‌‌های حکمروایی خوب مطالعۀ موردی: شهرستان مشگین‌شهر. نشریه جغرافیا و توسعه. 17 (57)، 133-154. https://doi.org/10.22111/gdij.2019.4985
8. خاتم، سعید؛ احمدی، سیدعباس؛ خاتم، مهناز (1401). بررسی حکمروایی خوب شهری در کلانشهر تهران. مجله پژوهش‌های جغرافیای سیاسی. 7 (2)، 1-24. https://doi.org/10.22067/pg.2021.69157.1027
9. رضائی، میثم؛ شمس الدینی، علی (1398). تحلیلی بر رابطۀ حکمروایی خوب شهری و عدالت اجتماعی در فضاهای شهری (مورد مطالعه: شهر فردوسیه – شهرستان شهریار). آمایش محیط. 12 (45)، 48-25.
10. زیاری، کرامت الله؛ یداله نیا، هاجر؛ یداله نیا، حسین (1399). تحلیل عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر شاخص‌های حکمروایی خوب از منظر شهروندان (مورد مطالعه: شهر ساری). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری. 11 (40)، 1-16.
11. سروشان، غلامرضا و ديگران (1398). بررسی تأثیر حکمروایی شهری بر تاب‌آوری شهرها مورد مطالعه: شهر تهران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 22 (67)، 413-437. http://dx.doi.org/10.52547/jgs.22.67.413
12. شریف‌زادگان، محمدحسین؛ قانونی، حسین (1396). تحلیل رابطه حکمروایی خوب کشورها و کیفیت زندگی شهرها. رفاه اجتماعی. 17 (66)، 185-221.
13. کاظمیان، غلامرضا و ديگران (1398). مدل متناسب حکمروایی خوب شهری برای کلانشهرهای کشور و تحلیل یکپارچه وضعیت فعلی (مورد مطالعه: شهر مشهد). فصلنامه علمی پژوهش و برنامه ریزی شهری. 12 (44)، 74-59. https://doi.org/10.30495/jupm.2020.3969
14. موحدی نیا، مصطفی؛ خدابخشی، محمدرضا؛ محمدی زاده، نسرین (1399). سنجش توزیع فضایی خدمات عمومی شهر کرمان با تأکید بر حکمروایی خوب شهری با استفاده از نرم افزار Geoda. فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری. 7 (11)، 233-255. https://doi.org/10.22103/JUSG.2020.2013
15. موسوی، میرنجف و ديگران (1401). بررسی تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری با تأکید بر عدالت فضایی (نمونه موردی: مناطق 5 گانه-ارومیه). فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. انتشار آنلاین. https://jupm.marvdasht.iau.ir/article_5623.html
16. موسوی، میرنجف و ديگران (1402). تحلیلی بر وضعیت حکمروایی خوب در روستاهای پیراشهری ارومیه. توسعه فضاهای پیراشهری. 5 (2)، 221-236. doi: 10.22034/jpusd.2023.397271.1270
17. مومنی اصفهانی، سمانه؛ ملک حسینی، عباس (1400). تحلیل و ارزیابی میزان تاثیرگذاری شاخص‌های رشد هوشمند بر توسعه شهری اراک. فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. 13 (3)، 174-198.
18. مومنی، احمد؛ جهانشیری، ماندانا؛ عزمی، آئیژ (1399). اثرات حکمروایی خوب بر زیست پذیری سکونتگاه‌های پیراشهری در دهستان آدران. توسعه فضاهای پیراشهری. 2 (1)، 193-205.
19. نصرتی، بهنوش؛ شکور، علی (1401). بررسی شاخص‌های حکمروایی خوب شهری با رویکرد عدالت فضائی کلان‌شهر شیراز. فصلنامه علمی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. 13 (48)، 234- 221. https://doi.org/10.30495/jupm.2022.29392.4062
20. Azadi, H. (2020). Monitoring land governance: Understanding roots and shoots. Land Use Policy. 94, 104530. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104530
21. Azouz, N. (2015). Good urban governance of informal settlements in metropolitan areas, thesis submitted for the partial fulfilment for the requirement of the degree of master of science in urban planning and design. Faculty of Engineering-Ain Shams University. 1-137.
22 Detotto, C.; Giannoni, S. & Goavec, G. (2020). Does good governance attract tourists? Tourism Management. 1 (82), 1-9.
23. Eakin, H.; Rueda, X. & Mahanti, A. (2017). Transforming governance in telecoupled food systems. Ecology and Society. 22 (4), 32. https://doi.org/10.5751/ES-09831-220432
24. Edelenbos, J. & Meerkerk, I. (2017). Finding common ground in urban governance networks: What are its facilitating factors, Journal of Environmental Planning and Management. 3 (2), 1-17. DOI.org/doi:11.2027/j.scs.2017.06.10.
25. Escribano, G.; Gazquez, J. & San-Martin, E. (2020). The European Union and the good governance of energy resources: Practicing what it preaches?. Energy Policy. 4 (147).
26. Halsall, J. (2012). Community Governance– Where did it all go Wrong?. Journal of Administration and Governance JOAAG. 7 (2), 1-8.
27. Jacka, T. (2016). Women's activism, overseas funded participatory development, and governance: A case study from China. Women's Studies International Forum. 33 (2), 99-112. https://doi.org/10.1016/j.wsif.2009.11.002
28. Jørgensen, P. S.; Folke, C. & Carroll, S. P. (2019). Evolution in the anthropocene: Informing governance and policy. Annual Review of Ecology, Evolution and Systematics. 50, 527–546. https://doi.org/10.1146/annurev-ecolsys-110218-024621
29. Karna, S. (2022). Rural-Urban Linkage and Role of Civil Society: A Successful Model for Good Urban Governance in Nepal. U.S.: Researchgate.
30. UNESCAP (2009). What is Good Governance? https://www.unescap.org/resources/what-good-governance#
31. Ye, C. & Liu, Z. (2020). Rural-urban co-governance: Multi-scale practice. Science Bulletin. 65, 778–780. http://dx.doi.org/10.1016/j.scib.2020.02.021