ارائه الگوی شهر سالم در راستای تحقق زیستپذیری مناطق شهری (مورد مطالعه: منطقه یک تهران)
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری
محمدرضا اوطاری
1
(دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مجید شمس
2
(استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)
پروانه زیویار
3
(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: شهر سالم, شهر تهران, منطقه یک, زیست پذیری,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی شهر سالم در راستای تحقق زیستپذیری منطقه یک تهران است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع پژوهش‌های بنیادی-کاربردی که از یکسو با مطالعات اسنادی – کتابخانه‌ای به بررسی ابعاد، تعاریف و چارچوب نظری تحقیق و از سویی دیگر با مشاهدات میدانی دقیق به گردآوری دادهها و اطلاعات لازم در محدوده مورد مطالعه برای دستیابی به سؤالات تحقیق می‌پردازد. بعد از مشخص کردن ابعاد و شاخصهای تحقیق (در قالب ابعادی دو سویه) داده‌های مورد نظر از طریق نرم‌افزار Lisrel و آزمون تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و برای تایید نهایی مدل اطلاعات در نرم‌افزار Smart PLS وارد و اقدام به انجام تائید مدل نمودیم. نتایج تحلیل‌ها نشان داد که تمام روابط با 99 درصد اطمینان مورد تائید بودند و هیچ‌کدام از شاخص‌ها بار عاملی کمتر از 5/0 نداشتند و ضریب معنی‌داری تمامی شاخص‌ها مورد تائید بود. همینطور بار عاملی کلیه سؤال‌ها بالاتر از 7/0 بوده و کلیه شاخص‌ها از نظر همگن بودن با متغیرها، مورد تائید قرار گرفتند. روایی سازه شامل روایی همگرا بررسی شد و نتایج ارزیابی‌های موجود نشان داد بعد نهادی- مدیریتی با بیشترین میزان تأثیر در رده اول شاخصهای تحقق شهر سالم و زیست پذیر، بعد کالبدی- محیطی و اقتصاد شهری در اولویت دوم، بعد اجتماع شهری، بعد تاریخ شهری، بعد زیست محیطی در اولویت سوم بیشترین میزان تأثیر را در بین ابعاد شهر سالم در راستای تحقق زیستپذیری در منطقه یک تهران را دارا هستند.
The purpose of this study is to provide a model of a health-oriented city in the direction of livability in region one of Tehran. The purpose of this research is basic-applied research that on the one hand with documentary-library studies to study the dimensions, definitions and theoretical framework of the research and on the other hand with accurate field observations to collect the necessary data and information in the area. The case studies lead to research questions. After determining the dimensions and indicators of the research (in the form of dual dimensions), the data were analyzed using Lisrel software and factor analysis test; and for the final approval of the information model, we entered it in Smart PLS software and proceeded to confirm the model. The results of the analyzes showed that all relationships were confirmed with 99% confidence and none of the indicators had a factor load of less than 0.5 and the significance coefficient of all indicators was confirmed and the factor load of all questions was higher than 0.7. All indicators were confirmed for homogeneity with variables. the validity of the structure including convergent validity was examined; also, the results of the existing evaluations showed that the Institutional-Managerial dimension with the greatest impact in the first place are the indicators of achieving a healthy and livable city. Then the Physical-Environmental dimensions and Urban Economy in the second priority, and respectively the Urban Community dimension, Urban History dimension, Environmental dimension in the third priority, from the perspective of the greatest impact on the dimensions of a healthy city in order to achieve livability in district one of Tehran.
براتی، احمد، حقانی، حمید، محمدی، رامین و دیگران،(1390). رابطه سلامت سازمانی و شاخصهای عملکردی در مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجله مدیریت سلامت، 14(46)، صص 31-39.
بندر آباد، علیرضا،(1390). شهر زیست پذیر از مبانی تا معنا، انتشارات آذرخش، چاپ اول، تهران.
حاتمی نژاد، حسین، پوراحمد، احمد، نیازی، زیبا، (1400). سنجش ابعاد زیستپذیری و توسعه پایدار محلهای (نمونه موردی: محلات شهر سراب، فصلنامه چشمانداز مطالعات شهری و روستایی، دوره 2، شماره 3، بهار 1400، صص 1-17.
رجبی، آزیتا، ترابی، عبدالعلی، (1396). بررسی رویکردهای نوین در برنامهریزی شهری با تأکید بر شهر سالم، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، صص 1-12.
سایت شهرداری منطقه یک تهران به آدرسhttp://region1.tehran.ir/؛ تاریخ بازدید:18/06/1400.
سلیمی سبحان، محمدرضا، منصوری، کامران، (1399). تحلیلی بر رویکرد شهر سالم و شاخصهای آن (مطالعه موردی: شهر شیراز)، فصلنامه جغرافیا (برنامهریزی منطقهای)، سال دهم، شماره دوم، بهار 1399، صص 455-469.
صالحی فرد، محمد، (1387). ارزیابی نقش و جایگاه الگوی توسعه پایدار شهری در ساختار شهرنشینی ایران، مجله سیاسی- اقتصادی، شماره 199-200.
قندچی، امیر، سیاح مفضلی، اردشیر، (1385). بررسی نقش آموزشهای مؤثر و پایدار و اثرات آن بر ارتقاء فرهنگ رانندگی بر مبنای الگوی جهانی شهر سالم، مجموعه مقالات شهرسازی، صص 1-23.
مرصوصی، نفیسه، اکبری، مجید، حاجی پور، نازنین، بوستان احمدی، وحید، (1400). تحلیل کارآیی شهرستانهای استان خوزستان از لحاظ شاخصهای شهر سالم با استفاده از تحلیل پوششی دادهها (DEA)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال بیست و یکم، شماره 63، زمستان 1400، صص 175-191.
مؤید فر، سعیده، (1386). برنامهریزی توسعه پایدار شهری در شهرهای مناطق خشک: شهر اردکان، پایاننامه دوره کارشناسی ارشد، به راهنمایی: دکتر محمدحسین سرائی، دانشگاه یزد.
مهندسان مشاور بوم‌سازگان پایدار،(1386). طرح جامع تهران، گزارش نهایی(جمع‌بندی نتایج و دستاوردهای طرح).
نیک‌پی، وحید و حاتمی نژاد، حسین، (1389). بررسی شاخصهای شهر پایدار (شهر سالم) در محله قاسم‌آباد یزد، دومین همایش ملی شهر سالم، مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و اجتماعی دانشگاه تربیت‌معلم سبزوار.
AARP, (2005), Livably Communities: An Evaluation Guid, public policy instituty, Washington.
Cities Plus, (2003), “A Sustainable Urban System”: The Long Term Plan For Greater Vancouver, Canada, Cities Plus.
Greer L.D. Akbar. S Hopkinson. and Danaghy, P,(2005), Livability Audit of Mackay Whitsunday – Region. Technical Report. Mackay Whitsunday Regional Economic Development Corporation (REDC). Mackay.
Hall, T, (2010), Urban Geography, London & New York: Routledge.
Hopkins, W. E, (2001), Diversity and Organizational Applreformance, Routledge, NY.
Mueller, N. Rojas-Rueda, D. Khreis, H. Cirach, M. Andrés, D. Ballester, J. & Milà, C, (2020), Changing The Urban Design of Cities For Health: The Superblock Model. Environment International, 105132.
National Recreation and Park Association, (2010), A Collaborative Approach to Community Health and Livability, Association of State and Territorial Health Officials.
Norris, T. & Pittman, M, (2000), “The Health Community’s Movement and The Coalition for Heal Their Cities and Communities”, Public Health Reports 115:118-124.
Ottawa. Charter for Health Promotion (http://www.who.dk/policy/ottawa.htm). Copenhagen, WHO Regional Office for Europe, 1986, (Accessed 30 May 2000).
Thompson, S, (2007), Health Planning Forum, Premier’s Council.
Veenhoven, R. & Ouweneel, P,(1995), Livability of The Welfare-State: Appreciation of Life and Length of Life in Nations Varying in State Welfare Effort, Social Indieators Research.
Wang, X. Shi, R. & Wang, T, (2021), Research on The Fuzzy Evaluation of The Livability of Old Urban Communities Using An Analytic Hierarchy Process: Case Study of Nanjing City in China. Open House International.
Yassin, H. H, (2019), Livable City: An Approach to Pedestrianization Through Tactical Urbanism. Alexandria Engineering Journal, 58(1): 251-259.
_||_