ارزیابی توسعه پایدار شهرها براساس مدل معادلات ساختاری مطالعه موردی: شهر کرمانشاه

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

تیمور محمدپور ¹ , مجید شمس ² , عباس ملک حسینی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی،ملایر، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی،ملایر، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی،ملایر، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/08/11 تاریخ پذیرش : 1402/03/30 تاریخ انتشار : 1403/02/11

کلید واژه: توسعه پایدار, مدل معادلات ساختاری, شهر کرمانشاه,

چکیده مقاله :

شهر کرمانشاه به دلیل افزایش زیاد جمعیت و گسترش نامتوازن، دارای مسایل و مشکلات زیادی در رابطه با توسعه پایدار شهری است. با افزایش سرعت رشد جمعیت طی دهه‌های اخیر، این شهر شاهد فضاهای نابرابر شهری شده، به طوری که، مناطق این شهر روند نابرابری را از لحاظ برخورداری از شاخص‌های توسعه نشان می‌دهد. هدف مقاله حاضر، ارزیابی توسعه پایدار بر اساس مدل معادلات ساختاری در شهر کرمانشاه می‌باشد. نوع تحقيق، کاربردي و روش بررسي آن توصيفي- تحليلي است. جهت گردآوري اطلاعات و داده‌ها از روش‌هاي اسنادي و ميداني استفاده شده است.محدوده موردمطالعه شهر کرمانشاه بوده و جامعه آماری پژوهش شامل946651نفر از شهروندان شهر کرمانشاه است که 356 نفر تعداد حجم نمونه انتخاب شده با فرمول کوکران برآورد شد که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده توزیع شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه است. ابزار تجزیه و تحلیل داده‌ها نرم‌افزارSPSS و Amosاست. نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای، در سطح متوسط یا نرمال بیانگر این بود که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست‌محیطی، کالبدی و مدیریتی در شهر کرمانشاه در وضعیت نامطلوب قرار دارد. بنابراین، وضعیت بعد مدیریتی را در مناطق 8 گانه شهر کرمانشاه نامطلوب‌تر ارزیابی کرد. همچنین، در این مبحث به بررسی عوامل بازدارنده و شتاب دهنده بر توسعه پایدار شهر کرمانشاه با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم‌افزار AMOS پرداخته شده است. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که تمام شاخص‌های پژوهش دارای اثر معنادار بر توسعه پایدار در شهر کرمانشاه می‌باشند. مهمترین عامل شتاب‌دهنده در توسعه پایدار شهری در منطقه مورد مطالعه عامل مدیریتی است، براساس نتایج میزان بارعاملی یا وزن رگرسیونی برای عامل مدیریتی برابر 87/0 در سطح معناداری 000/0 به دست آمد. پس از عامل مدیریتی، عامل کالبدی با وزن رگرسیونی 8/0 بود. میزان بار عاملی یا وزن رگرسیونی عامل زیست‌محیطی برابر 77/0، عامل اقتصادی برابر 75/0 و عامل اجتماعی برابر با 69/0 به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

The city of Kermanshah, due to the large increase in population and unbalanced expansion, has many issues and problems related to sustainable urban development. With the increase in population growth rate in recent decades, the city has witnessed unequal urban spaces, so that the areas of the city show an inequality trend in terms of development indicators. The purpose of this paper is to evaluate sustainable development based on structural equation model in Kermanshah. The type of research is applied and the method of its study is descriptive-analytical. Documentary and field methods have been used to collect information and data. The study area is Kermanshah and the statistical population of the study includes 946,651 citizens of Kermanshah, of which 356 were the sample size selected by Cochran's formula, which was distributed using a simple random sampling method. The data collection tool is a questionnaire. Data analysis tools are SPSS and Amos software. The results of one-sample t-test, at a moderate or normal level, indicated that the social, economic, physical, environmental, physical and managerial dimensions in Kermanshah are in an unfavorable situation. Therefore, the situation of the management dimension in the eight districts of Kermanshah was more unfavorable. Also, in this article, the deterrent and accelerating factors on the sustainable development of Kermanshah city have been studied using the structural equation model in AMOS software. Based on the results, it was found that all research indicators have a significant effect on sustainable development in Kermanshah. The most important accelerating factor in sustainable urban development in the study area is the managerial factor. Based on the results, the factor load or regression weight for the managerial factor was 0.87 at a significance level of 0.000. After the management factor, the physical factor with regression weight was 0.8. The factor load or regression weight of the environmental factor was 0.77, the economic factor was 0.75 and the social factor was 0.69.

منابع و مأخذ:

امیربیکی لنگرودی، حبیب؛ کردستانی، غلامرضا؛ رضایی، فرزین (1399). الگوی یکپارچه حسابداری مدیریت توسعه پایدار. حسابداری مدیریت، 13 (44)، 1-21.
ایدر، نبی‌الله؛ حکیمی‌نیا، بهزاد (1398). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر روند توسعه پایدار شهری در شهر اهواز. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 11 (43)، 89-105.
ایراندوست، کیومرث؛ سلیمانی، حبیب (1398). تحلیل نابرابری فضایی شاخص‌های آموزشی در استان‌های ایران و شناسایی عوامل کلیدی مرتبط با آن با رویکرد توسعه پایدار. دو فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 8 (16)، 56-81.
آرایش، منصور؛ شیخی، محمدتقی (1399). بررسی رابطه آموزش شهروندی و توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 10 (34)، 33-60.
بزرگی، محمدرضا؛ امام‌جمعه، فرهاد؛ ساعی ارسی، ایرج (1399). تبیین نقش خوداجتماعی شهروندان تهرانی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران). مطالعات جامعه شناختی شهری، 10 (36)، 132-103.
بیکی، پریسا (1400). ساختارهای مؤثر بر توسعه پایدار شهر مرزی آستارا مبتنی بر رویکرد جغرافیای رادیکال. پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، 9 (2)، 17-33.
حیدری، احسان؛ آذین، احمد؛ چیت‌ساز، محمدعلی (1398). بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه‌ی پایدار شهری در کلانشهر اهواز. مطالعات جامعه شناختی شهری، 9 (33)، 139-164.
درستی، امیرعلی؛ ادیبی، مهدی؛ ادهمی، عبدالرضا (1397). عوامل شتاب‌دهنده و بازدارنده فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توسعه‌ پایدار شهری در اصفهان. علوم اجتماعی، 12 (41)، 87-116.
درویشی، محمدرسول و ديگران (1399). تحلیلی بر توسعه پایدار شهری با تکیه بر شاخصه‌های سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی (نمونه موردی: منطقه ۲ شهر تهران). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 11 (40)، 216-201.
دیمیاد، زهره؛ پیوسته‌گر، یعقوب (1400). تبیین اثرات کارآفرینی بر توسعه پایدار شهری با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر یاسوج). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 12 (44)، 54-39.
زیاری، کرامت‌‌الله؛ همقدم، نوشا (1400). واکاوی سطح پایداری در تئوری توسعه و برنامه‌ریزی محلات (موردمطالعه: محلات منطقه سه شهر گرگان). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 25 (76)، 158-141.
سالمی، مریم؛ همزه‌ای، محمدرضا؛ میرک‌زاده، علی اصغر (1390). سنجش پایداری اجتماعی زنان روستایی شهرستان سنقر. مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، 9 (1)، 55-76.
صفرعلی‌زاده، اسماعیل و ديگران (1401). بررسی شاخص‌های سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲ (۶۶)، 105-123.
ظهیری، مناحی؛ زاینده رودی، محسن؛ جلایی، سید عبدالمجید (1400). بررسی تأثیر ابعاد حکمرانی خوب بر شاخص توسعه پایدار ایران. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 15 (30)، 210-231.
فتاحی‌میلاسی، علی؛ اسماعیلی، رضا (1399). بررسی بازدارنده‌های آموزشی توسعه پایدار کشاورزی شهرستان لردگان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 12 (53)، 3-32.
محمدی‌ده‌چشمه، پژمان (1400). بررسی نقش استراتژی‌های توسعه پایدار شهری در مناطق کوهستانی (مورد مطالعه: شهرکرد). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی. ۲ (۷)، 107-121.
ملکی، سعید؛ دامن باغ، صفیه (1392). ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری (مطالعه موردی: مناطق هشت‌گانه شهراهواز). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 1 (3)، 29-54.
مهدنژاد، حافظ (1399). تعیین پهنه‌های جغرافیایی قاچاق مواد مخدر کلان‌شهر مرزی کرمانشاه. پژوهش نامه مطالعات مرزی، 8 (4)، 99-126.
موزرمی، سارا؛ سرور، رحیم؛ شریعت‌پناهی، مجید ولی (1399). ارزیابی توسعۀ پایدار شهری با تأکید بر شاخص‌های توسعۀ میان‌افزای شهری (مطالعۀ موردی: مناطق هشت‌گانۀ شهر اهواز). پژوهشهای جغرافیای انسانی، 52 (4)، 1319-1337.
میرزاییان، محترم؛ رحمانی، بیژن (1398). ترویج فرهنگ توسعه پایدار شهری با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی شهری غرب استان کرمانشاه. آمایش محیط، 12 (45)، 167-182.
Alberg, P. et al (2020). Sustainable development using renewable energy technology. Renewable Energy. 146 (8), 2430-2437.
Bali Swain, R. & Ranganathan, SH. (2021). Modeling interlinkages between sustainable development goals using network analysis. World Development. 138, 105136. DOI:10.1016/j.worlddev.2020.105136
Hummels, H. & Argyrou, A. (2021). Planetary demands: Redefining sustainable development and sustainable entrepreneurship. Journal of Cleaner Production. 278 (1), 123804. DOI:10.1016/j.jclepro.2020.123804
Kummitha, R.K.R. (2019). Smart cities and entrepreneurship: An agenda for future research. Technological Forecasting & Social Change. 149, 1-10. DOI:10.1016/j.eiar.2020.106388
Omri, A. & Mabrouk, N. B. (2020). Good governance for sustainable development goals: Getting ahead of the pack or falling behind? Environmental Impact Assessment Review. 83, 106388.
Ramzy, O. et al (2019). Sustainable Development & Good Governance. European Journal of Sustainable Development. 8 (2), 125-125.
Siwar, C. et al (2009). A review of the linkages between climate change, agricultural sustainability and poverty in Malaysia. International Review of Business Research Papers. 5 (6), 309- 321.