ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث ورزشگاه 30 هزار نفری امام رضا (ع) کلانشهر مشهد در راستایی دستیابی توسعه پایدار شهری

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

محمودرضا انوری ¹ (استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران)
امیر قریب ² (دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، زاهدان، ایران)
راهله حسینی محراب ³ (دانشجوی دکتری، دانشگاه فردوسی، دانشکده پردیس دانشگاهی)

تاریخ دریافت : 1396/06/23 تاریخ پذیرش : 1396/11/15 تاریخ انتشار : 1397/02/01

کلید واژه: توسعه پایدار, اثرات زیست محیطی, کلانشهر مشهد, ورزشگاه 30 هزار نفری امام رضا (ع),

چکیده مقاله :

تعیین میزان اهمیت آثار محیط ‌زیستی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فرآیند ارزیابی در طرحها و پروژه‌هاست. توجه به مطالعات زیست محیطی و به طور مشخص انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی در مرحله امکان سنجی، مکانیابی و قبل از اجرای پروژه های عمرانی به عنوان یکی از موثرترین روشهای مدیریتی در کاهش اثرات زیست محیطی و ابزاری در راه رسیدن به توسعه پایدار شهری به شمار می رود. در این راستا هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث ورزشگاه 30 هزار نفری امام رضا (ع) کلانشهر مشهد می باشد. روش تحقیق تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار های SPSS و Expert Choice و ماتریس لئوپلد ایرانی استفاده شده است. نتایج ارزیابی اثرات زیستی احداث ورزشگاه به کمک ماتریس ایرانی نشان می دهد که ذات این پروژه مثبت بوده و فاقد اثرات و پیامدهای منفی شایان توجه است. همچنین نتایج اثرات پروژه مذکور در شاخص های زیست محیطی عدم رابطه معنادار بین اثرات زیان بار این پروژه با شاخص های زیست محیطی را نشان می-دهد. در نهایت نتایج رتبه بندی و مهمترین شاخص های زیست محیطی پروژه ورزشگاه 30 هزار نفری امام رضا (ع)، با استفاده از نرم افزار Expert Choice نشان داده شد، در بین شاخصهای زیست محیطی، شاخص محیط فیزیکی با وزن به دست آمده 0.423 و شاخص محیط اجتماعی با وزن 0.137، بالاترین و پایین ترین وزنها را به خود اختصاص داده اند.

چکیده انگلیسی:

Determining the importance of environmental impacts is one of the most important concerns of the evaluation process in projects and projects. Paying attention to environmental studies and specifically conducting environmental impact assessment studies during the feasibility, location and per-implementation phase of construction projects as one of the most effective management methods in reducing environmental impacts and tools for achieving sustainable urban development.In this regard, the aim of this study was to assess the environmental impacts of the construction of 30,000 Imam Reza Stadium in Mashhad metropolitan area. Analytical research methodology is based on library, documentary and field studies. SPSS and Expert Choice software and the Iranian leopard matrix were used to analyze the data.The results of the evaluation of the biological effects of the construction of the stadium with the help of the Iranian matrix indicate that the nature of this project is positive and has no adverse effects and effects. Also, the results of the project's effects on environmental indicators show a significant lack of relation between the damaging effects of this project and environmental indicators.Finally, the results of the ranking and the most important environmental indicators of the 30,000 Imam Reza Stadium were shown using Expert Choice software. Among the environmental indicators, the physical environment index was obtained with a weight of 0.423 and the index The social environment, weighing 0.137, has the highest and lowest weights.

منابع و مأخذ:

1. ارجمندی، رضا، جوزی، سیدعلی، مطهری، سعید، (1386)، بررسی اثرات زیست محیطی شهر صنعتی کاوه، نشریه: علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 9، شماره 4 (مسلسل 35); از صفحه 31 تا صفحه 46 .


2. استانداری خراسان رضوی، (1395).


3. امینی، س، (1378)، ناپایداری در توسعه پایدار،مجله مدیرساز، شماره 20، ص1.


4. ایراندوست، کیومرث؛ عیسی‌لو، علی اصغر و شاهمرادی، (1394)، شاخص زیست‌پذیری در محیط‌های شهری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر مقدس قم)، فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال جهارم، شماره سیزدهم، صص.111-131.


5. بوذرجمهری، خدیجه، شایان، حمید، بهرامی، کیوان، (1394)، بررسی اثرات اجتماعی و زیست‌محیطی شهرک‌های صنعتی بر نواحی روستایی مطالعه موردی: شهرک صنعتی چناران، نشریه: برنامه ریزی منطقه‌ای، دوره 5، شماره 20; از صفحه 81 تا صفحه 96 .


6. پناهنده محمد، همکاران، (1389)، ارزیابی اثرات زیست محیطی کارخانه کمپوست یزد، پژوهشکده محیط‌زیست، دوره 12 شماره 3؛


7. پیرستانی، محمدرضا، شفقتی، مهدی، (1388) بررسی اثرات زیست محیطی احداث سد، عنوان نشریه: نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی (جعرافیای انسانی)، دوره 1، شماره 3; از ص. 39 تا ص. 50 .


8. جواهریان، ثریا، شریعت، محمود، لقایی، حسنعلی، (1382)، اثرات زیست محیطی نیروگاه حرارتی قم، نشریه: علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره -، شماره 18; از صفحه 55 تا صفحه 73 .


9. حبیبی، سید محسن، (1383)، از شار تا شهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم.


10. حسینی، سمیه. علی‌محمدی، محمود. نبی‌زاده، رامین. دهقانی، محمد هادی، (1395)، بررسی اثرات زیست محیطی پروژه خط انتقال سوخت به نیروگاه سیکل ترکیبی شهرستان چابهار با استفاده از ماتریس ایرانی. مجله مهندسی بهداشت محیط. سال چهارم. شماره 1.


11. حسینی، مهدی، برقچی، معصومه، باقرزاده، فهیمه، صیامی، قدیر، (1394)، ارزیابی تاثیرات زیست محیطی گسترش بی رویه شهرها (مطالعه موردی: پروژه مسکن مهر- شهر طرقبه)، نشریه: برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره 5، شماره 18; از صفحه 43 تا صفحه 58.


12. درگاه ملی آمار کشور، سازمان آمار نفوس و مسکن کشور (1395). نتایج تفصیلی سرشماری 1395 به تفکیک استان و شهرستان.


13. رادکلیفت، م، (1373)، توسعه پایدار، (ترجمه): حسین نیر، انتشارات مرکز مطالعات برنامه ریزی اقتصاد کشاورزی، تهران.


14. رسالتی مریم، (1393)، مکانیابی بهینه استادیوم ورزشی با استفاده از روش AHP نمونه موردی شهر یاسوج، همایش ملی معماری، عمران و توسعه نوین شهری


15. سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ تولایی، سیمین؛ رفیعیان، مجتبی؛ زنگانه، احمد و خزائی نژاد، فروغی، (1395)،  زیست پذیری شهری: مفهوم، اصول، ابعاد و شاخصها، پژوهشهای جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دورۀ6، شماره 1.، صفحات13-22


16. شادمان، کیوان، (1383)، انتقال معنادار عرصه معماری،تهران: روزنامه همشهری، شماره 3503.


17. فکوهی، ناصر، (1383)، انسان‌شناسی شهری. تهران: نشرنی چاپ دوم


18. کرمی، رقیه، (1392)، مشارکت مردمی در ارزیابی اثرات زیست محیطی شهرک صعنتی خرمدشت، سومین کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران،


19. میرزابکی، ملیحه، (1392)، ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح‌های جامع شهری نمونه موردی: طرح جامع شهرمراغه، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.


20. میرزائی مژگان، همکاران، (1392)، مکان یابی محل کارخانه کمپوست در شهرستان گلپایگان با استفاده از روش ماتریس ریاضی، دو فصلنامه پژوهشهای محیط زیست، شماره 8.


21. Badland, Hannah. Whitzman, Lowe, Aye, Butterworth, Hes (2014) Urban Liveability: Emerging Lesson from Australian for exploring the potential for indicators to measure the social determinants of health, Social Science and Medicine, No 111, pp 64-73.


22. Blowers, Andrew. (1994). Planning for sustainable Environment”, A Report the town and country planning Association, London, Ear Thescam Pub.


23.  Clark, Michael. (1992). A Sustainble Economy, London, Earth scam.


24. Harris, M. J. (2000). Basic Principles of sustainable development. Tufts, univer. p112.


25. Mccrea, Rod. Walters, Peter. (2012). Impacts of Urban Consolidation on Urban Liveability: Comparing an Inner and Outer Suburb in Brisbane, Australia, Jurnal Housing, Vol. 29, No. 2, pp 190- 206.

Wordbank.(2002).sustainabledevelopment in word U.S.A85-www.weather.ir.