مقایسه عملکردی مدلسازی تکنیک CCR -AP در فضای پیوسته داده‌ای با رویکردهای متداول چندشاخصه(مورد پژوهشی: خدمات بهداشتی-درمانی آبادی‌های استان آذربایجان‌غربی)

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

فرهاد برندک ¹ (کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، رشت، ایران)
حامد عبداللهی ² (کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، رشت، ایران)
فردین قاسم زاده ³ (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران)
هادی کریمی ⁴ (کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/03/26 تاریخ پذیرش : 1395/09/16 تاریخ انتشار : 1395/11/13

کلید واژه: آذربایجان غربی, تکنیک های چند شاخصه, روش CCR -AP, مقایسه تطبیقی,

چکیده مقاله :

فنون و روش‌های ریاضی برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری اگر-چه جوابی بهینه را ارایه می‌دهند؛ اما تحت شرایط و مفروضات خاصی از این توانایی برخوردار هستند. علی‌رغم دامنه وسیع کاربرد تصمیم‌گیری‌های چند معیاره در دنیای واقعی، این رویکرد نیز محدودیت‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد. رویه هایی نیز برای انتخاب متدمناسب وجود دارد که البته بعضا این رویه‌ها ابزاری برای حذف تکنیک-ها تا انتخاب تکنیک مناسب می‌شوند. در روش شناسی پژوهش حاضر، تکنیک های چندشاخصه معمول که کاربرد متنوع و زیادی در تحقیقات داشته، با رویکرد بهینه DEA(CCR)-AP مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفته است. برای استفاده از تکنیک DEA(CCR)/AP معرفی ورودی‌ها و خروجی‌ها ضروری است. در پژوهش حاضر، روش تحلیل پوششی داده‌ها در فضای پیوسته مدلسازی شده است. بدین ترتیب که تمامی شاخص‌های ماتریس تصمیم، به عنوان خروجی مدل تحلیل پوششی داده‌ها و هریک از گزینه‌های این ماتریس به عنوان یک واحد تصمیم گیرنده (DMU) در نظر گرفته شده است. نتایج کلی این آزمون نشان می‌دهد که مدلسازی تکنیک CCR-AP در فضای پیوسته داده‌ای با تکنیک‌های معمول چندشاخصه(تاپسیس، ویکور، پرومته و SAW) همبستگی معنادار مثبتی دارد. این همبستگی در بیشترین ارزش خود، در مقایسه با تکنیک تاپسیس ارزیابی شده است.

چکیده انگلیسی:

Planning and decision-making techniques and mathematical methods, providing optimal solution; But have this ability in under certain conditions and assumptions. Despite the wide range of multi-criteria decisions in the real world, this approach also has its limitations and challenges. There are also procedures to select the appropriate method. Of course, sometimes these procedures are instrumental to remove techniques (to choose the technique). In the present study methodology, comparative located techniques of usual multi-criteria optimization (-that has diverse and many applications in research-) with approach DEA-AP. To use the technique DEA / AP introduction of inputs and outputs is necessary. In the present study, DEA has been modeled in continuous space. Thus, is intended all indicators decision matrix, as output data envelopment analysis models and each of the options of the matrix as a decision-making unit (DMU). The results of this test shows the CCR-AP modeling techniques in a single space has a positive correlation with attribute data with conventional techniques (TOPSIS, VIKOR, PRPMRTHEE and SAW). The correlation in most of its value, is evaluated compared with TOPSIS technique.

منابع و مأخذ:

1. آذر، عادل و وفایی، فرهاد (1389). رتبه‌بندی فنون تصمیم‌گیری چندشاخصه MADM با استفاده از برخی روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره در محیط فازی و مقایسه آن با رتبه بندی به روش DEA، دوماهنامه دانشور-مدیریت و پیشرفت، شماره 41، صص 23- 38.


2. امانپور، سعید؛ علیزاده، هادی و امن باغ، صفیه (1392). ارزیابی میزان توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان کرمانشاه از لحاظ برخورداری از شاخص‌های خدمات شهری، آمایش محیط، دوره 6، شماره 23، صص 105-126.


3. پوراصغر سنگاچین، فرزام؛ صالحی، اسماعیل و دیناورندی، مرتضی (1392)، مقایسه روش‌های سنجش توسعه پایدار منطقه‌ای با استفاده از شاخص‌های ترکیبی (مطالعه موردی: استان‌های کشور ایران)، پژوهش‌های محیط زیست، سال چهارم، شماره 7، صص 45-58.


4. پورطاهری، مهدی (1393). کاربرد روشهای تصمیم گیری چند شاخصه در جغرافیا ، انتشارات سمت، تهران.


5. پورمحمدی، محمدرضا؛ رنجبرنیا، بهزاد؛ ملکی، کیومرث و شفاعتی، آرزو (1391). تحلیل توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان کرمانشاه، مجله برنامه‌ریزی فضایی، سال دوم، شماره5، صص 1-26.


6. تقوایی، مسعود و کیومرثی، حسین (1390)، سطح‌بندی محلات شهری بر اساس میزان بهره‌مندی از امکانات و خدمات شهری با بهره‌گیری از تکنیک  TOPSIS)مطالعه موردی: محلات شهر آباده)، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره 2، شماره 5، صص 23-42.


7. توکلی نیا، جمیله؛ مسلمی، ارمان؛ فیروزی، ابراهیم و بندانی، سارا (1394)، تحلیلی بر پراکنش جمعیت توزیع خدمات شهری بر پایه عدالت فضایی(مطالعه موردی: شهر اردبیل)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه ریزی شهری، دوره 3، شماره 3، صص 285-308.


8. حاتمی‌نژاد، حسین؛ فرهودی، رحمت‌اله و محمدپور جابری، مرتضی (1387). تحلیل نابرابری اجتماعی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری (مورد مطالعه: شهر اسفراین)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 40، شماره 65، صص 71-85.


9. حسن پور، امید (1390). تحلیل توزیع فضایی و مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش نشانی با استفاده از GIS نمونه موردی: منطقه یک تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد به راهنمایی اکبر پرهیزکار، دانشگاه آزاد اسلامی تهران.


10. داداش پور، هاشم و رستمی، فرامرز (1390)، سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج، مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای، دوره 3، شماره 10، صص 1-22.


11. ذاکریان، ملیحه؛ موسوی، میرنجف و باقری کشکولی، علی (1389)، تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در محلات شهری میبد از منظر توسعه پایدار، نشریه جغرافیا، دوره 4، شماره 13، صص 41-73.


12. رستمی، مسلم و شاعلی، جعفر (1388). تحلیل توزیع فضایی خدمات شهری در شر کرمانشاه، چشم انداز جغرافیایی، دوره 4، شماره9، صص 27-51.


13. شاعلی، جعفر (1379). توزیع فضایی مراکز خدمات درمانی و بهداشتی در مناطق شهری تهران، دوره 32، شماره 38، صص 19-31.


14. عباسی، محمدرضا (1388)، بررسی توزیع فضایی خدمات شهری در مناطق شهر شیراز (نمونه مراکز آموزشی شهر شیراز)، جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره 1، شماره 2، صص 45-54.


15. کلانتری، خلیل (1391). مدل‌های کمی در برنامه ریزی (منطقه‌ای، شهری و روستایی)، نشر فرهنگ صبا، تهران.


16. محمدی زنجیرانی، داریوش؛ سلیمی فر، خداکرم و یوسفی ده بیدی، شهلا (1393)، بررسی عمکرد متداول‌ترین تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه با رویکرد بهینه یابی، مجله تحقیق در عملیات در کاربردهای آن، سال یازدهم، شماره 40، صص 65-84.


17. مرصوصی، نفیسه و خزایی، کاظم (1393)، توزیع فضایی خدمات شهری و نقش آن در توسعه پایدار شهر مطالعه موردی مادرشهر تهران، پژوهش و برنامه ریزی شهری، دوره 5، شماره 18، صص 21-40.


18. مهرگان، محمدرضا (1387). مدل­های کمی در ارزیابی عملکرد سازمان­ها. تهران، انتشارات دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.


19. نظم‌فر، حسین؛ باختر، سهیلا و علوی، سعیده (1394)، رتبه بندی سطوح توسعه یافتگی مناطق روستایی(مطالعه موردی: دهستان‌های استان کرمانشاه)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال چهارم، شماره 14، صص 181-192.


20. نظم‌فر، حسین و علی بخشی، آمنه (1393)، سنجش میزان برخورداری شهرستان‌های استان خوزستان از شاخص‌های توسعه با استفاده از تکنیک ادغام، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، شماره 14، صص 151-178.


21. نیک‌پور، عامر؛ ملک شاهی، غلامرضا و رزقی رمی، فاطره (1394)، ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تاکید بر عدالت در توزیع خدمات )مورد مطالعه: شهر بابل(، پژوهش و برنامه ریزی شهری، دوره 6، شماره 22، صص 125-138.


22. وارثی، حمیدرضا، بیک محمدی، حسن و اکبری، محمود (1390). تحلیل فضایی و برنامه ریزی نارسائی‌های مراکز خدمات شهری یاسوج، تحقیقات جغرافیایی، دوره 26، شماره 100، صص 71-88.


23. وارثی، حمیدرضا، صفر قائدرحمتی و ایمان باستانی فر، (1386)، بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیت مطالعه موردی؛ مناطق شهراصفهان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، سال پنجم، صص 91-106.


24. Brans, J. P., and Vincke, Ph. 1985, A Preference Ranking Organisation Method (The PROMETHEE Method for Multiple Criteria Decision-Making), Management Science, Vol. 31, No. 6, pp. 647-656.

Denpontin, M., Mascarola, H., Spronk, J., (1983). A user oriented listing of MCDM. Revue Beige de Researche Operationelle 23, 3-11.