تحلیل مکانی پایانه مسافربری شهر ایلام و تعیین پهنه های مناسب به منظور ارائه الگوی مطلوب

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

پاکزاد ازادخانی ¹ , فروزان ابراهیمی ²

1 - استادیار دانشگاه باختر ایلام
2 - کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی دانشگاه باختر ایلام

تاریخ دریافت : 1395/10/19 تاریخ پذیرش : 1396/03/12 تاریخ انتشار : 1396/05/01

کلید واژه: مکان یابی, کاربری اراضی, شهر ایلام, پایانه مسافربری,

چکیده مقاله :

مطالعه حاضر با هدف تحلیل مکانی پایانه مسافربری شهر ایلام انجام گرفته است، زیرا انتخاب مکان مناسب برای یک فعالیت درسطح شهر یکی از تصمیمات گسترده است که نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه‌های مختلف می‌باشد. جانمایی نامناسب پایانه‌ها در شهر نه‌تنها بر عملکرد شبکه ترافیکی پیرامون و شبکه اتوبوسرانی اثر منفی برجای می-گذارد، بلکه اثرات زیانباری بر ساختار شهر و بافت شهرسازی خواهد گذاشت. این امر در مورد شهرهایی نظیر شهر ایلام اهمیت دارد که همواره حجم زیادی از جمعیت به آن وارد یا از آن خارج می‌شود. ، پس در این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر جهت دستیابی به توسعه پایدار مناسب پایانه، قابل تأمل است. روش انجام تحقیق توصیفی-تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل سلسله مراتبی‌ (AHP) استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان می‌دهد در مکان-گزینی پایانه مسافربری شهر ایلام معیارها و استانداردهای لازم به ترتیب در مورد معیار کالبدی در وضعیت کاملاً مطلوب (462/0)، اجتماعی- اقتصادی در وضعیت مطلوب (380/0) و زیست‌محیطی در وضعیت نسبتاً مطلوب (158/0) قرار گفته است. به‌طورکلی نتایج نشان داد که پایانه مسافربری ایلام در وضعیت کاملاً مطلوبی قرار دارد و در پهنه مناسبی قرار گرفته است و پهنه‌های مناسب برای پایانه‌های مسافر بری در شهر ایلام به منظور الگوی مطلوب وجود دارد

چکیده انگلیسی:

This study has been conducted with the aim of Spatial Analysis of Ilam passenger terminal because selection of suitable sites for an activity in the city is a massive decision which requires research in that place from different perspectives. Inappropriate placement of terminals in the city not only has negative effect on traffic network and bus network but also will have deleterious effects on the structure of city and urban context. This is important in cities, such as Ilam that has a large amount of population that enter it or exit. So in this research identifying effective factors to achieve sustainable development of terminals is notable. This research is descriptive-analytic. To analyze the data, the combination of geographic information system (GIS) and analytic Hierarchy (AHP) was used. The results of the study show that in locating Ilam's bus terminal, the necessary criteria and norms include the body criterion which is in really good condition(0.462), the social-economic criterion in good condition(0.380) and environmental criterion which is in relatively good condition (0.158). The results also showed that Ilam passenger terminals position is quite favorable and is located in appropriate zone and there are appropriate areas as desired patterns for passenger terminals in Ilam

منابع و مأخذ:

1. 1.      آزاد خانی، پاکزاد، نوری زاد، خدیجه، (1395)، بررسی توزیع مکانی مراکز آموزش عالی شهر ایلام و تعیین پهنه‌های مناسب به منظور ارائه الگوی مطلوب، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، دوره 8، شماره 27، صفحه 31-60.


2. آزادخانی، پاکزاد؛ حسین‌زاده، جعفر، مصطفی جهان‌بخشی، (1393)، تحلیل کاربری اراضی شهری اسلام آباد غرب، دومین کنگره بین‌المللی سازه،معماری و توسعه شهری، تبریز.


3. پورمحمدی، محمدرضا، قربانی، رسول، (1382)، ابعاد و راهبردهای پارادایم متراکم‌سازی فضاهای شهری، مجله مدرس علوم انسانی، شماره 29، 108-85.


4. ثنایی‌نژاد، حسین و سبکبار، حسنعلی، (1387)، کاربرد GIS با استفاده از ARC/INFO در برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای، جهاد دانشگاهی.


5. رمضانی، عباس؛ شبانخو، حسین، (1392)، مدیریت آسیب‌های محیط زیستی پایانه‌های مسافربری، مطالعه موردی پایانه مسافربری غرب تهران، فصلنامه انسان ومحیط زیست، شماره 26.


6. زبردست، اسفندیار (1383)، اندازه شهر، تهران: معاونت شهرسازی و معماری، وزارت مسکن و شهرسازی، صص 153 تا 156.


7. زیاری، کرامت‌الله؛ بشارتی فر، صادق و سید نعمت الله رشیدی فرد، (1389)، ارزیابی کاربری اراضی شهر دهدشت (استان کهگیلویه و بویراحمد).


8. زیاری، کرامت الله، (1388)، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


9. زیاری، کرامت‌الله، (1381)، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، دانشگاه یزد.

10. عدیلی، اسماعیل، (1387)، تصمیم‌سازی مکانی گروهی در ارزیابی تناسب اراضی شهری باGIS ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی نقشه برداری، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تهران.

11. غفوریان‌مداینی، مونا؛ سوزنچی، کیانوش، (1392)، معیارهای طراحی منظر پایدار پایانه‌های مسافربری، به عنوان مبادی ورودی معرف هویت شهری، نمونه موردی: پایانه مسافربری امام رضا (ع) مشهد، اولین کنفرانس معماری و فضاهای شهری پایدار.

12. فرج‌زاده، منوچهر، رستمی، مسلم،(1383). ارزیابی و مکان­گزینی مراکز آموزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS): مطالعه موردی؛ شهرک معلم کرمانشاه، فصلنامه علوم انسانی مدرس، شماره1، دوره8 .

13. قرائی، آزاده، آقائی، زهرا، (1391)، برنامه‌ریزی راهبردی محله چیذر با تلفیق دیدگاه‌های نوشهرسازی و شهرسازی سنتی ایران، چهارمین کنفرانس برنامه‌ریزی مدیریت شهری مشهد، 20 و 21 اردیبهشت.

14. گزارش اول طرح جامع ایلام، (1392)، مهندسین مشاور بعد تکنیک.

15. مالچوسفکی، یاچک (1392)، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری، ترجمه پرهیزگار اکبر،غفاری گیلانده عطا، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

16. مومنی، منصور، شریفی‌سلیم، علیرضا، (1390)، مدل‌ها و نرم‌افزارهای تصمیم‌گیری چندشاخصه AHP (Expert choice), ANP (Super decisions), TOPSIS (Topsis), PROMETHEE (Decision lab)، تهران: شبکه جامع گیسوم.

17. وارثی، حمید رضا؛ شیران، غلامرضا و حدیث عزیزی حسنوند، (1394)، مکان یابی ایستگاه های اتوبوس با مدل ANP و منطق فازی در GIS نمونه موردی: شهر خرم آباد، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال ششم، شماره بیست و سوم.

1. Ahmadi, A, et al, (2011), Tourists optimal path-finding by GIS (Case study: historical texture of Sanandaj), Symposium on Advances in.


2. Bonissone, P.P, (1982), fuzzy sets basedlinguistic approach: theory and applications. In: M.M. Cupta and E. sanches, Approximate. reasoning in decision analysis Amesterdam; North– Holl.


3. Bookchin. N. (1982). The Ecology of Freedom, The Emergence and Dissolution of Hierarchy, Palo Alto, Chshire Books.


4. Budic.z.d(1992),gis use among southeastern local government,journam of urban and regional information systems , association 5(1).7-14


5. Crombie, D. (1992). Regeneration, Toronto's waterfront and the Sustainable City, Final Report, Ottowa, Ministry of Supply and Services


6. Harvey. D. (1989). The Condition of postmodernity, Oxford, Basil Blackwell


7. Klostemman, R, E (1990), Managementer in urban regional planning: direction for future, computer, environment and urban systems.


8. Hey Wood, L. Cornelius, S. & Carver, S.(1988) An Introduction to Geographic
   information system


9. Ossadnik, Wolfgang; Lange Oliver; (1999), Theory and Methodology AHP-based evaluation of AHP-Software, European Journal of Operational Research; No 118


10. Petersen .H. S (2000) the role of Geograghical informanation  technology in physical planning.

Tolga, Ethem; Demircan, Murat Levent; Kahraman, Cengiz, (2005) Operating system selection using fuzzy replacement analysis and analytic hierarchy process, Production Economics; No 97.