شناسایی شاخص‌های طراحی پیاده‌روهای پویا و جاده‌های تندرستی در شهر اهواز
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری
مریم کریمی
1
*
,
اسماعیل ویسیا
2
,
امین خطیبی
3
1 - استادیار، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
کلید واژه: پویاسازی, پیاده‌رو, جاده تندرستی, کیفی.,
چکیده مقاله :
پیاده‌روی یکی از ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین شکل‌های فعالیت بدنی است، بنابراین طراحی جاده‌های تندرستی پیاده‌روی برای حفظ سلامتی افراد جامعه لازم است زیرا باعث جلوگیری از بیماری‌های زیادی مانند قلبی عروقی، دیابت و فشار خون بالا می‌شود. دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص‌های طراحی پیاده‌روهای پویا و جاده‌های تندرستی در شهر اهواز؛ به صورت کیفی انجام شد. نمونه‌گیری در پژوهش به‌صورت هدفمند و به روش گلوله برفی بوده است. داده‌های پژوهش پس از مطالعه ادبیات و مصاحبه‌های کیفی عمیق و نیمه ساختاریافته با مشارکت 15 خبره جمع‌آوری و با رویکرد تحلیل مضمون تجزیه‌وتحلیل شدند. شاخص‌ها در قالب 6 مقوله اصلی دسته‌بندی شدند؛ که عبارتند از: زیرساخت‌های عملکردی (کیفیت تجهیزات ومبلمان ورزشی، طراحی مسیر تندرستی و طراحی پیاده‌روهای پویا)، نظام دسترسی (تسهیلات مسیر، تسهیل حمل و نقل)، ایمنی و آسایش (آسایش و راحتی، مکان های امن)، جذابیت محیطی (زیبا شناختی و رفاهیات)، اجتماع پذیری و همه شمولی (نفوذ پذیری و مراودات اجتماعی)، عوامل حمایتی (فرهنگی و اجتماعی). در آخر اینگونه می‌توان نتیجه‌گیری نمود که طراحی پیاده‌روها پویا و جاده‌های تندرستی، منجر به افزایش جذب حضور شهروندان و در نتیجه افزایش سرزندگی آن‌ها و ترویج فعالیت بدنی و تندرستی و بهبود روابط اجتماعی خواهد شد.
Walking is one of the simplest and least expensive forms of physical activity. Therefore, the design of pedestrian wellness paths is essential for maintaining public health as it helps prevent numerous diseases such as cardiovascular diseases, diabetes, and high blood pressure. This study aims to identify the design indicators for dynamic pedestrian paths and wellness roads in Ahvaz city, conducted through a qualitative approach. The sampling in this study was purposeful and followed a snowball method. The research data were collected through a review of literature and in-depth semi-structured interviews with 15 experts and analyzed using a thematic analysis approach. The indicators were categorized into six main themes: Functional infrastructure (quality of equipment and sports furniture, design of wellness paths, and dynamic pedestrian paths), Access system (path facilities, transportation facilitation), Safety and comfort (comfort and ease, safe places), Environmental appeal (aesthetics and amenities), Social inclusivity (permeability and social interactions), Supportive factors (cultural and social). The findings suggest that the design of dynamic pedestrian paths and wellness roads leads to increased citizen engagement, resulting in improved liveliness, promotion of physical activity, enhanced social relationships, and better overall public health.
1. اکبرزاده مقدم لنگرودی، امير؛ احمدی، حسن؛ آزاده، سيد رضا (1395). ارزیابی مطلوبیت پیاده‌راه‌های شهری براساس مؤلفه‌های کیفی؛ مطالعه موردی: پیاده‌راه علم‌الهدی شهر رشت. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. 7 (25)، 125-140.
2. باقری، محمد؛ عظمتی، حميد رضا (1388). ارتقای سلامت جسمی روانی شهروندان با طراحی محیط و منظر شهری. انسان و محیط زیست. 7 (1)، 95-88.
3. بحرینی، سيد حسين (1383). تحلیل فضای شهری. تهران: دانشگاه تهران.
4. بهرامی، بختیار؛ اکبری، احسان (1392). شناسایی پارامترهای محیطی مؤثر در افزایش قابلیت پیاده‌مداری و معرفی الگوهای جدید در طراحی پیاده راه (نمونه موردی: بلوار طاقبستان در استان کرمانشاه). اولین کنفرانس معماری و فضاهای شهری پایدار، مشهد. ايران.
5. پاکزاد، جهانشاه (1383). راهنمای طراحی فضای شهری. تهران: انتشارات شهیدی، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری.
6. جليسه، سليمه و ديگران (1398). طراحی الگوی مدیریت منابع شبکه در حکمرانی شبکه‌ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. سیاستگذاری عمومی. 5 (3). 113-139.
7. حقی، محمد رضا؛ ایزدی، محمد سعيد؛ مولوی، ابراهيم (1394). ارزیابی و مقایسه دو سیاست پیاده‌راه‌سازی و پیاده‌مداری در مراکز شهری، مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر همدان. مطالعات شهری. 4 (13)، 17-34.
8. حیدری تمرآبادی، مينا؛ فصیحی، حبيب اله؛ کرمی، تاج الدين (1403). ارزیابی عناصر سرزندگی فضا در پیاده‌راه جهان‌شهر کرج. برنامه‌ریزی فضایی. 14 (2)، 1-30.
9. خراسانی‌زاده، فرنوش و ديگران (1399). تبیین ساختاری عوامل مؤثر بر سرزندگی در فضاهای عمومی شهری اصفهان از دیدگاه شهروندان و گردشگران. جغرافیا و برنامه‌ریزی. 24 (72)، 151-181.
10. خضیری عفراوی، ندا؛ مظهری، محمد ابراهيم؛ مكي نيري، ثریا (1394). تدوین احکام طراحی فضای پیاده‌رو با تأکید بر افزایش امنیت شهری؛ مطالعه موردی: بلوار گلستان شهر اهواز. مطالعات شهری. 4 (15)، 69-82.
11. دانشپور، سيد عبدالهادي؛ چرخچیان، مريم (1386). فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی. باغ نظر. 4 (7)، 19-28.
12. رهنما، محمدرحيم؛ مسگراني، نونا (1393). تحلیل کیفیت پیاده‌روهای شهری با تأکید بر مؤلفه‌های سلامت: مطالعه موردی خیابان هفده شهریور مشهد. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای. 6 (22)، 43-66.
13. سجادزاده، حسن؛ اسلام‌پور، شيما (1397). اولویت‌های قابلیت پیاده‌محوری در خیابان‌های شهری: مطالعه موردی خیابان‌های شش‌گانه بافت مرکزی شهر همدان. فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. 25، 277–265.
14. شيخ‌حسني، حسين؛ مرادي‌فر، امير؛ پورخداداد، بهناز (1400). ارزیابی اثرات پیاده‌راه‌سازی بر بهبود ارتباطات و تعاملات اجتماعی شهروندان، مورد مطالعه: پياده‌راه شهر رشت. پژوهش‌های بوم‌شناسي شهري. 12 (3)، 12-38.
15. عباس زادگان، مصطفي (1385). آماده‌سازی استخوان‌بندی شهر برای ورزش همگانی. همایش ملی شهر و ورزش. تهران. ايران.
16. عبدوی، فاطمه؛ مهدي‌زاده، اکرم (1395). تبیین وضعیت نیازهای شهروندان ارومیه‌ای به ورزش همگانی با توجه به فضاهای ورزشی. مطالعات راهبردي ورزش و جوانان. 15 (31)، 1-25.
17. قريب، فریدون (1383). امکان‌سنجی ایجاد مسیرهای پیاده و دوچرخه در محدوده تهران قدیم. نشریه هنرهای زیبا. 19، 28-17.
18. کاشانی‌جو، خشایار (1385). اهمیت فضاهای پیاده در شهرهای هزاره سوم. مجله جستارهای شهرسازی. 5 (17 و 18)، 40-51.
19. کمالی، یحيي (1395). روش‌شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی. پژوهش سیاستگذاری عمومی. 4 (2)، 208-189.
20. مومنان، اميرعباس (1390). میزان کم‌تحرکی و عوامل مرتبط با آن در جمعیت بزرگسال تهرانی: مطالعه قند و لیپید تهران. مجله غدد درون‌ریز و متابولیسم ایران. 13 (59)، 493-503.
21. یکانی‌نژاد، میر سعید؛ اکابری، آرش؛ پاکپور حاجی آقا، امیر (1391). بررسی عوامل تاثیرگذار بر فعالیت جسمانی در نوجوانان شهر قزوین: کاربردی از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. 4 (3)، 449-456.
22. Bates, K. (2013). Making pedestrian malls work: Key elements of successful pedestrian malls in the US and Europe. Department of Planning, Public Policy, & Management. University of Oregon. U.S.
23. Blocken, B. & van Hooff, T. (2016). CFD simulation for pedestrian wind comfort and wind safety in urban areas: General decision framework and case study for the Eindhoven University campus. Environmental Modelling & Software. 80, 95–105.
24. Bloomberg, R. et al. (2013). Active design: Shaping the sidewalk experience. City of New York: Report from City Council.
25. Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology. 3, 77-101.
26. Buntak, K.; Kovačić, M. & Kovačić, M. (2019). A review on measuring the success of smart city initiatives. 13th International Quality Conference. Faculty of Engineering. University of Kragujevac. Serbia.
27. Coffee, N. T. et al. (2013). Is walkability associated with a lower cardiometabolic risk? Health & Place. 21, 163-169.
28. Cortright, J. (2009). Walking the walk: How walkability raises home values in US cities. U.S.: CEOs for Cities.
29. Ewing, R. (2005). Identifying and measuring urban design qualities related to walkability. U.S.: Final Report prepared for the Active Living Research Program of the Robert Wood Johnson Foundation.
30. Ewing, R. & Handy, S. (2009). Measuring the unmeasurable: Urban design qualities related to walkability. Journal of Urban Design. 14 (1), 65–84.
31. Forsyth, A. & Krizek, K. J. (2020). Promoting walking and bicycling: Assessing the evidence to assist planners. Built Environment. 36 (4), 429-446.
32. Frackelton, A. et al (2013). Measuring walkability: Development of an automated sidewalk quality assessment tool. Suburban Sustainability. 1 (1), 4.
33. Fruin, J. (1971). Pedestrian planning and design. New York: Metropolitan Association of Urban Designers and Environmental Planners, Inc.
34. Guo, X. et al (2022). Rethinking infrastructure design: Evaluating pedestrians and VRUs' psychophysiological and behavioral responses to different roadway designs. arXiv preprint arXiv:2210.01254.
35. Jackson, L. E. (2013). The relationship of urban design to human health and condition. Landscape and Urban Planning. 64 (4), 191-200.
36. Kvale, S. (1996). Interviews: An introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, CA: Sage.
37. Leslie, E. et al (2005). Residents’ perceptions of walkability attributes in objectively different neighborhoods: A pilot study. Health & Place. 11 (3). 227–236.
38. Lund, H. (2002). Pedestrian environments and sense of community. Journal of Planning Education and Research. 21 (3), 301–312.
39. Nosal, B. H. (2009). Creating walkable and transit-supportive communities in Halton. Halton: Region Health Department of Halton University.
40. Owen, N. et al (2004). Understanding environmental influences on walking: Review and research agenda. American Journal of Preventive Medicine. 27 (1), 67–76.
41. Wood, L.; Frank, L. D. & Giles-Corti, B. (2010). Sense of community and its relationship with walking and neighborhood design. Social Science & Medicine. 70 (9), 1381–1390.
42. Ramirez, S. et al (2017). Bringing produce to the people: Implementing a social marketing food access intervention in rural food deserts. J Nutr Educ Behav. 49 (2), 166–174.
43. Saelens, B. E. & Handy, S. L. (2008). Built environment correlates of walking: A review. Medicine and Science in Sports and Exercise. 40 (7 Suppl), S550.
44. Waldock, R. (2012). Designing for pedestrians: Guidelines. U.K.: Department of Transport.