تحلیل ناهمگونی فضایی شاخص های توسعه و رتبه بندی استانهای کشور با تکنیک های آماره فضایی و تصمیم گیری های چند منظوره
محورهای موضوعی : کالبدی
بهنام باقری
1
,
محمدتقی معصومی
2
,
حسین نظم فر
3
,
رسول صمدزاده
4
1 - دانشجوی دکتری رشته حغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
2 - هیات علمی گروه جغرافیا برنامه ریزی هری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
3 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
4 - دانشیار و هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
کلید واژه: تکنیکMADM, تکنیک آماره فضایی, ناهمگونی فضایی, شاخص های توسعه, توسعه یافتگی استانها,
چکیده مقاله :
چکیدهدر این پژوهش به بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استانهای کشور پرداخته شده است. به همین منظور برای بررسی توسعه‌یافتگی از71 شاخص در 6 حوزه استفاده شده که این آمار از سالنامه های آماری سال1395 استخراج گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کاربردی بوده و هدف آن بررسی جایگاه توسعه‌یافتگی استانهای کشور است. در این تحقیق از روش آنتروپی شانون برای وزن‌دهی و برای محاسبات توسعه یافتگی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه الکتر و ویکور استفاده شده است. برای یکسان سازی نتایج نیز تکنیک کپلند بکارگرفته شده، برای تهیه نقشه خوشه و ناخوشه و تحلیل فضایی نابرابری ها از تکنیک های آمار فضایی و روش لکه های داغ و خوشه و ناخوشه در تحلیل ها استفاده شده است، نتایج بدست آمده از روش‌ها نشان می‌دهد استان سمنان به تنهایی در وضعیت بسیار برخوردار قرار داشته و استانهایی مانند اصفهان، یزد و اردبیل و چهارمحال و بختیاری در وضعیت برخوردار قرار دارد. نتایج تحلیل های آمار فضایی با استفاده از تحلیل لکه های داغ بر مبنای امتیاز کپلند نشان می دهد که استانهای سمنان و مازندران به احتمال 95% و استانهای گلستان، تهران و اصفهان به احتمال 90% جزو لکه های داغ و استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان به احتمال 90% لکه های سرد می باشند. تحلیل خوشه و ناخوشه بر مبنای امتیاز حاصل از مدل کپلند نیز حاکی است استان سمنان یک خوشه با مقادیر بالا ( HH ) و استان البرز یک ناخوشه می باشد که توسط مقادیر بالا محاصره شده است ( LH )
Al-Hassan,R,M.,Diao,X.2007.Regional disparities in Ghana: Policy Options andpublic Investment Implications, International Food Policy Reswarch Institute (IFPRI), Washington, Discussion Paper series. 693, PP. 1-55.
Askari,Ali.2012.Spatial Statistatical Analysis with Arc Gis.Tehran Municipality Publications. pp.128.
BabaeiAghdam,Fereydoun.,VeysiNab,Fatollah.,Alipour,Khaled.2016.Leveling and Comparative Analysis of Development Degrees Case Study:Kermanshah Province Counties, Journal of Geography and Territorial Spatial Arrangement, Vol. 6, No. 21, pp. 95-112.
Badragh Nejad. Ayub., Barzegar.Nosrat., Jamshidi. Hanieh.,Mosazadeh. Hossein.2016. Analysis and rating of the development rate of Iranian provinces using quantitative models and Geographic information system(GIS).Quarterly of New Attitudes in Human Geography.Vol.8(3).pp.169-184.
Bass,R.1998.Evaluating environmental justice under the National Environmental Policy Act. Environmental Impact Assessment Review, vol.18, PP. 83-92.
Dusek,T.,Lukacs,R.,Racz,I.2104.Development Differences among the Regions of Hungary, Procedia Economics and Finance,vol. 9, PP. 264-277.
Ghanbari,Abolfazl.2011.Degree of Development and Predicting the Planning and Development Priority in Urban Places of Provinces of Iran, Quarterly of Iranian Geographical Association, Vol. 9, No.29, PP.165-179.
Gharakhlo,Mehdi.,Habibi,Kiumars.2006.Migration analysis in relation to the level of development of the Provinces of the Country using Planning techniques, Quarterly Journal Geographical Reserches, Vol.21, No.2, PP. 59-83.
Ghasemi.Reza.,Farajirad.Abdolreza.,Ezati.Ezatollah.2017.Regional Impacts of Iraq's Geopolitical Structure with Emphasis on Iran. Quarterly of New Attitudes in Human Geography.Vol.9(4).pp.173-194.
Glinsky.V.,Serga.L.,Novikov,A.,Litvintseva,G.,Bulkina,A.2017.Investigation of Correlation between the Regions Sustainability and Territorial Differentiation. ProcediMaufacturing, volume 8, PP. 323-329.
Gu,Y.,Tang.T.,Wang,H.,Zhou,W.2019.Sustainable career development of new urban immigrants: A Psychological Capital Perspective.Journal of Cleaner Production, vol. 208, PP. 1120-1130.
Hataminejad.Hossein.,Abobakri.Taha.,Ahmadi,Afsaneh.,Naiebzadeh,Fereshteh.2011.Measuring the Degree of Industrial Development in Border Regions of Iran ( Case study North west of the Country Southern Cities of west Azarbaijan Province), Journal Reserch and Urban Planning,Vol. 2, Issue.7, pp. 1-18.
Ibrahimzadeh.Issa.,Mousavi.Mirnajaf.,Kazemirad,shamsolah.2012.Spatial Analysis of Regional Disparities Between the Central and Borded Areas of Iran, International Quarterly of Geopolitics,Vol. 8, Issue.26,PP. 214- 235.
Lotfi.Heidar.,Arabi.Farideh.,Siadaty.Seyyed Masoud.2012.The role national and regional decisions on population growth and increase in Semnan province. Quarterly of New Attitudes in Human Geography.Vol.4(3).pp.153-171.
Management and Planning Organization Province Ardabil.2016.Statistical Year Book Province Ardabil, Deputy of Statistics and Information.
Masoumi, Mohammad taqi.,Esnaashari,Mohammad.2012.Analysis of Trend in Regional Inequality and Development levels Using Planning Techniques and Identification of Ardabil Provinces Towships Development levels, Quarterly of Human Geography,Vol.4, No.3, PP. 87-108.
Mavedat.Elias.,Maleki,Saeid.2014.Classification and spatial Measurement of Social-Physical damages of the Cities Against Earthquakes by using VIKOR Technique and GIS, Case study: Yazd city, Journal Geography Territorial Spatial Arrangment. Vol.4, No.11, PP. 85-103.
Meshkini.Abolfazl.,MoazezAbadi,Mohadeseh.2016.Ranking of Khorasan Razavi provincial Cities in terms of Development indicators using factor analysis method, Journal of Social Cultural Studies of Khorasan, Vol.10, No.39, PP. 121-144.
Mirfakhraddiny.Heaidar.,Farid.Darioush.,TahariMehrjardi,Mohammad.,Zareei,Mahmood.,Abadi, Mahmood.2011.Identification and Ranking of Factors Affecting Quality Improvement of Health&Treatment Services Using Multiple Attribute Decision Making (MADM): A Case Study Yazd, Journal of Health Administration, Vol.14, No.43, PP.51-62.
Mirghaffori.SeyedHabibolah.,TahariMerhrjardi.MohammadHossein.,Babaei,Hamid.2010.Identifying the development Status of the Country Provincial rankings in terms of access to Library sector indexes, Quaterly of Library and Information Sciences, Vol.13, No.3, PP.243-270.
Momeni.Mohammad.,Ghahari,GholamReza.2013.An Analysis on the Development Status of Fars Province Cities, Journal of Regional Planning, Vol.3, No.9, PP. 53-66.
Mottaghi.Afshin.,GhorbaniSepehr.Arash.,SoltanMohammadi.Zahra.2019.Investigating the role of local governments in sustainable urban development(Case Study:Iranian Cities). Quarterly of New Attitudes in Human Geography.Vol.11(4).pp.329-349.
Mousavi,Mina.,Sadigh,Hasan.2014.Determining the level of agricultural development in Iran, Quarterly Rural Development Strategies, Vol.1, No.2, PP.55- 71.
Nazmfar.Hossein.,Alibakhshi.Amaneh.2018.Compare the efficiency of Multi-criteria decision- making methods in order to determine the level of development of the County, Quaterly of Geography (Regional Planning), Vol. 8, No.2, PP. 147-166.
Nazmfar.Hossein.,Alibakhshi.Amaneh.2014.Assess the spatial development of regional inequality (Case study: The Khuzestan province), Journal of Spatial Plannimg, Vol.4, No.3, PP. 99-114.
PourasgharSangachin.Farzam.,Salehi,Esmail.,Dinarvandi,Moeteza.2012.Measurement of the Development Level of Iran Provinces with Factor Analysis Approach, Journal of Town and Country Planning, Vol. 4, Issue. 7, PP. 5- 26.
Rafieian.Mojtaba.,Shali,Mohammad,2012.Spatial Analysis of Tehran development level by Urban Areas. Journal Spatial Planning, Vol.16, No.4 PP. 25-48.
Rai.S.C.,Bhatia,V,K.2004.Dimensions of Regional Disparities in Socio- Economic Development of Assam, Journal of the Indian society of agricultural statistics, Vol. 57, PP. 178-190.
Randhawa.A.,Kumar.A.2017.Exploring Sustainability of smart Development initiatives in India. International Journal of Sustainable Built, vol. 6, PP.701-710.
Sarvar.Rahim.,Khaliji.Mohammad.2015.Measuring the Degree of development of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province Cities, Quarterly Reserch and urban Planning, Vol.6, No.21, PP. 89-102.
Shu.H.,Xiong.P,P.2018.The Gini coefficient structure and its application for the evaluation of regional balance development China. Journal of Cleaner Production, vol. 199, PP. 668-686.
Skope, E. 2006. Introduction- urban Space: The shape of Inequality, Journal Urban Geography, vol. 27, No. 5, PP.394.
Statistical Center of Iran (2016), Statistical yearbook of Province Ardabil. 2016. Tehran, Statistical Center of Iran.
Veisinab.Fatollah.,BabaieAghdam.Feridon.,Alipour,Khaled.,Neazi,Chia.2015.Evaluationand Ranking of Educational Development Level of Zagros Provinces Using Multivariate Model of VIKOR, Journal ofEdcational Planning Studies Vol.5, No.9, PP. 11-29.
Zangiabadi.Ali., Alizadeh.Jaber.,Ahmadian.Mahdisb.2011.An analysis of the degree of development of the cities of East Azerbaijan province (using TOPSIS andAHP techniques). Quarterly of New Attitudes in Human Geography.Vol.4(1).pp.69-84.