ارزیابی توزیع فضای سبز شهری با استفاده از رویکرد عدالت فضایی در شهر زنجان

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

ابراهیم شریف زاده اقدم ¹ , سید جلال قدسی ²

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه فردوسی ، مشهد، ایران
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/30 تاریخ پذیرش : 1400/10/30 تاریخ انتشار : 1400/05/01

کلید واژه: فضای سبز, عدالت فضایی, زنجان, توزیع عادلانه,

چکیده مقاله :

نظر به اینکه عدالت و بی‌عدالتی در فضا نمایان می‌شوند، تجزیه‌وتحلیلِ برکنش بین فضا و اجتماع در فهم بی عدالتی‌های اجتماعی و نحوه‌ی تنظیم سیاست‌های برنامه‌ریزی برای کاهش یا حل آن‌ها ضروری است. تبیین مفهوم عدالت فضایی، نیازمند بررسی و شناخت مناطق در توزیع متعادل خدمات و امکانات، ازجمله فضای سبز در بین جمعیت ساکن شهر از مؤلفه‌های پایداری شهری است. هدف اصلی پژوهش بررسی این فرضیه که به نظر می رسد توزیع پارک ها و فضاهای سبز شهری در بین نواحی مختلف شهر زنجان به صورت متعادل توزیع نشده است، می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش توصیفی تحلیل فضایی و آماری صورت گرفته است که توزیع فضاییِ فضاهای سبز شهر زنجان را از منظر عدالت فضایی موردبررسی قرار داده است. جهت ارزیابی فضاهای سبز از روش های ارزیابی کمی و کیفی (ماتریس های چهارگانه)، شاخص موران و شاخص همسایگی بهره گرفته‌شده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که توزیع سرانه های فضای سبز و به‌ویژه توزیع پارک ها در سطح نواحی شهر زنجان دارای وضعیت نامناسبی است و توزیع سرانه ها در بین این نواحی تفاوت معناداری را نشان می دهد به‌طوری‌که برخی از نواحی مانند 101 و 207 بسیار بیشتر از نیاز جمعیتی خود دارای فضای سبز می باشند درحالی‌که برخی دیگر از نواحی مانند 201، 202، 203، 204، 205 و 305 فاقد هرگونه فضای سبزی می باشد؛ و نهایتاٌ نتایج شاخص همسایگی و موران نشان داد که الگوی توزیع پارک های شهر زنجان، از الگوی خوشه ای تبعیت می کند و به‌صورت تصادفی بوده است و نحوه ی توزیع پارک ها در سطح شهر و در بین نواحی مشخص است که کاملاً بدون برنامه ریزی بوده است و عملاً برنامه ریزی برای توزیع پارک با توجه به مقیاس عملکردی آن ها صورت نگرفته است.