ارزیابی عملکرد و تأثیرگذاری طرحهای هادی بر توسعه سکونتگاه¬های روستایی از دیدگاه ساکنین (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان زهک)
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي
مصطفی بیک مداح
1
,
حمید جعفری
2
*
,
کتایون علیزاده
3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران(نویسنده مسئول)
3 - دانشیار گروه جغرافیا،واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
کلید واژه: طرح هادی روستایی, ارزیابی, توسعه روستایی, شهرستان زهک ,
چکیده مقاله :
هدف اصلی از تهیه و اجرای طرح¬های هادی روستایی فراهم آوردن زمینه رفاه و بهبود کیفیت زندگی روستاییان، ماندگاری آنان در مناطق روستایی و دستیابی به توسعه و عمران روستاها، تأمین عادلانه امکانات، هدایت وضعیت فیزیکی روستا، تسهیلات بهبود مسکن و خدمات است. در این راستا، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اجرای طرح¬های هادی در توسعه روستاهای شهرستان زهک در استان سیستان و بلوچستان می¬باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی-تحلیلی است و داده¬ها با استفاده از مطالعات کتابخانه¬ای و عملیات میدانی (استفاده از پرسشنامه) جمع¬آوری شده است. با توجه به اینکه در سطح شهرستان زهک 40 روستا دارای طرح هادی اجرا شده بودند، لذا 20 درصد از روستاهایی که از نظر زمان اجرای طرح هادی قدیمی¬تر بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند (8 روستا)، و برای تعیین حجم نمونه خانوارها طبق فرمول کوکران 338 نمونه انتخاب گردید. یافته¬های تحقیق نشان می¬دهند، بیشترین تأثیرگذاری اجرای طرح¬های هادی روستایی به ترتیب مربوط به ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بوده است، لذا می‌توان گفت اجرای طرحهای هادی موجب بهبود همه ابعاد توسعه روستاهای مورد مطالعه شده است.
منابع
1. بهرامی، رحمت الله. (1396). تحلیل اثرات کالبدی طرح هادی براساس میزان رضایت مندی جامعه روستایی (مطالعه موردی دهستان نگل شهرستان سنندج). برنامه ریزی توسعه کالبدی، 4(4)، 66-77.
2. توکلی، جعفر، رزلانسری، اکرم. (1395). تحلیل اثرات کالبدی و اقتصادی طرحهای هادی روستایی مورد: روستاهای شهرستان کرمانشاه . اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۵ (۱۶) :۱۴۱-۱۶۰.
3. جلالیان، حمید، خدایی، سعید و امینی قواقلو، عیوض، (1396)، اثرات اجرای طرح هادی بر توسعه کالبدی سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: بخشی ثمرین در شهرستان اردبیل)، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی 6 (1)، 25- 38.
4. خراشادی زاده، مهدیه و اسمعیل نژاد، مرتضی، (1395)، تحلیل اثرات اجرای طرح¬های هادی در توسعه مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستای خراشاد شهرستان بیرجند)، مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاههای انسانی، 11(36)، 136- 154.
5. درست، سجاد، (1392)، ارزیابی اثرات طرحهای هادی در توسعه روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان لردگان، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، استاد راهنما: سید اسکندر صیدایی گل سفیدی.
6. ذوالفقاری، امیرعلی، صیدایی، سیداسکندر. (1401). آسیب‌شناسی ساختاری طرح هادی به‌منزلة فراگیرترین طرح توسعة روستایی در ایران نمونه: استان کرمانشاه. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 33(1)، 63-88.
7. ریاحی، وحید، عزیزی، سمیه. (1400). ارزیابی اثرت اجرای طرح هادی در توسعه کالبدی روستاها از دیدگاه روستاییان (مورد مطالعه: شهرستان رباط‌کریم - استان تهران). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 16(4)، 727-740.
8. صادقی، خدیجه، طولابی¬نژاد، مهرشاد، (1398) تحليل ادراک جامع محلی از بازساخت کالبدی- فضایی اجرای طرح هادی روستایی در دهستان رشتخوار، مسکن و محیط روستا، 167 (4)، 67- 82.
9. عزیزی دمیرچلو، عبدالله، مولایی هشجین، نصراله و قدیری معصوم، مجتبی، (1395)، تحلیل اثرات کالبدی اجرای طرح¬های هادی از دیدگاه روستاییان استان اردبیل، فصلنامه برنامه¬ریزی منطقه¬ای، 6(21)، 75- 92.
10. عنابستانی، علی اکبر، نادریان فر، مهدی (1399)، اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت محیطی سکونتگاه¬های روستایی روستایی شهرستان هامون، نشریه علمی – پژوهشی برنامه¬ریزی توسعه کالبدی، 5(17)، 11-24.
11. کرمی نسب، صدیقه و مولایی بارده؛ سیاوش (1397)، ارزیابی اثرات اجرای طرحهای هادی روستایی و نقش آن در توسعه روستایی از دیدگاه جامعه محلی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان ایذه، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 13(2)، 520- 547.
12. کوشکی، امین، طولابی نژاد، مهرشاد. (1399). برنامه‌ریزی پایدار توسعه همکاری‌های مناطق مرزی (CBC): عوامل و محرک های موثر بر پایداری اتحاد مناطق مرزی. عنوان نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۰ (۵۶) :۱۱۵-۱۴۰
13. محمدی، سعدی، (1400)، اثرات اجرای طرح¬های هادی در توسعه کالبدی روستاهای پیرامون شهر مریوان، نشریه، جغرافيا، 19(68)، 253-233.
14. ملکی، سعید، گودرزی، مجید، فیروزی، محمدعلی، طاهری، علی. (1398). تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در ابعاد کالبدی-فضایی و محیطی کیفیت زندگی روستایی(مطالعه موردی: روستای میداوود وسطی، شهرستان باغملک). جغرافیا و روابط انسانی، 1(4)، 304-315.
15. نارویی مهر، ساجده، نجفی کانی، علی اکبر. (1401). نقش طرحهای هادی در بهبود اوضاع کالبدی و فضایی سکونتگاههای روستایی مطالعه موردی:روستاهای بخش جلگه چاه‌هاشم شهرستان دلگان. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 13(48)، 100-79.
16. طیب نیا, سیدهادی, & بهزادی, محمدرضا. (1402). بررسی عملکرد طرح هادی روستایی و میزان رضایت از اجرای آن از دیدگاه روستاییان (مورد: بخش مرکزی شهرستان زاهدان). روستا و توسعه, 26(4), 123-148.
17. رسولی, مجتبی, ولی شریعت پناهی, مجید, & بلوچ, ازیر. (1400). بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و کالبدی اجرای طرحهای هادی بر محیط‌های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان حکیم آباد شهرستان زرندیه). آمایش و توسعه, 1(4), -.
18. عنابستانی, علی اکبر, جوانشیری, محمد, & هراتی, ام البنین. (1398). ارزیابی میزان تحقق‌پذیری کاربری های مصوب طرحهای هادی و میزان انطباق آن‌ها در مرحلة اجرای طرح ( مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خواف). جغرافیا و برنامه‌ریزی, 23(70), 249-277.
19. Kurowska-Pysz, J. Alexandre Castanho, R. and Loures, L. (2018), Sustainable Planning of Cross-Border Cooperation: A Strategy for Alliances in Border Cities, Sustainability, 10(5), 1- 26.
20. Long, H., Ma, L., Zhang, Y., & Qu, L. (2022). Multifunctional rural development in China: Pattern, process and mechanism. Habitat International, 121, 102-120.
21. Rao, J. (2022), Comprehensive land consolidation as a development policy for rural vitalisation: Rural In Situ Urbanisation through semi socio-economic restructuring in Huai Town. Journal of Rural Studies, 93 (8), 386-397.
22. Zheng, L., Guo, Y., Zhang, P., Li, S., Tu, Y., & Lu, Y. (2023). An Investigation of Rural Spatial Value Co-Creation Using Sociological Field Theory: A Case Study of Xiaozhou Village in Guangzhou. Sociology Mind, 13(3), 145-165.
23. Zwiers, S. Markantoni, M. and Strijker, D., (2016), The role of change- and stability-oriented place attachment in rural community resilience: a case study in south-west Scotland, Community Development Journal, 51(4), 2- 20.