مقایسه روش های تحلیلی در بهینه سازی داده های ژئوشیمیایی منطقه قولان- آذربایجان شرقی
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
حمید شهین فر
1
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز)
کلید واژه: بهینه سازی ژئوشیمیایی, پتانسیل های امیدوارکننده, آنالیز مؤلفه اصلی, روش فرکتال و منطقه قولان,
چکیده مقاله :
ثبت ناهنجاری های بهینه ژ ئوشیمیایی نیازمند پی جویی های توجیهی است که یکی از لایه های مهم آن انتخاب روش بهینـه تحلیـل داده هاست. شناسایی مناطق کانی زایی شده وپنهان با استفاده از تکنیک های نـوین و ارائـه الگـوی مناسـب عناصـر ردیـاب جهـت بررسی پتانسیل های امیدوار کننده با مؤثرترین روش در منطقه قولان هدف این تحقیق بوده و گامی در جهت بهینـه سـازی عملیـات اکتشافی است. در این راستا تعداد 233نمونه از رسوبات آبراهه ای برداشت و برای عناصر پایه و ردیاب های مربوطه ,(Cu, Mo …) Cr, Co, Ni, Pb, Zn, As, Yتجزیه گردیدند. نحوه پردازش داده ها با استفاده از متدهای تحلیلی نظیر آنالیز مؤلفه اصلی و هندسه فرکتال انجام و ناهنجاری های موجود در منطقه شناسایی شدند. نتایج حاصل ازبکارگیری روش فرکتال برروی داده های منطقه نشاندهنده ثبت ناهنجاری Cuدر دومحدوده قره چیلروغـرب لوتکـه و Moدرمحدوده نمنیق بوده بطوریکه تفکیک ناهنجاری های این دو عنصرازهمدیگراحتمالاً بدلیل اسیدی شـدن منطقـه وشستشـوی رخنمون های سولفیدی وحمل ونقل Moه ب صورت مولیبدات ها صورت گرفته که باعث تفکیک تقریبی هاله های ثانویـه Cuاز Moدر دومحدوده شده است.مقایسه نتایج حاصل از دوروش بیانگر ثبت ناهنجاری های مشابه در منطقه با بکـارگیری هـردو روش فرکتال و PCAاست ولی الگوی ثبت ناهنجاری های ژئوشیمیایی توسط PCAنشان می دهد که اعمال این روش درشدت بخشـی به هاله های ژئوشیمیایی وناهنجاری های پنهان مؤثرترازفرکتال است به طوری که با این روش به جز دو محدوده قره چیلـر و غـرب لوتکه، ناهنجاری های پنهان نمنیق نیز باالگوهای ژئوشیمیایی مناسب Cu-Moدرامتداد همان زون با شدت قوی تری ثبت گردیدند. بررسی های بعدی نشان می دهد که روش PCAدر حذف اثر لیتولوژی مـؤثر و نتـایج حاصـل از آن درمنطقـه از صـحت بیشـتری برخورداراست
Detection of optimized geochemical patterns requires Orientation Survey (O.S.) in which one of its importantlayers is selecting an effective data analysis method.In order to detect favorable potentials in Ghoulan area, discrimination of mineralized and blind ore zones usingadvanced techniques with presenting a suitable geochemical pattern and relative pathfinders is the scope of thisstudy. In this respect, 233 stream sediment samples were collected from the area and analyzed for base metals(Cu, Mo, Cr, Co, Ni, Pb, Zn, As, Y …) and their indicator elements.The anomalous zones in the area were detected using two systemic methods such as principal componentanalysis (PCA) and Fractal (F) methods. Application of F method on geochemical data leads to detection of twoanomalous zones of Cu in Gharachilar and W-Loutkeh, with Mo appearance in Namnigh. The separation ofthese two anomalous zones (Cu& Mo) probably is due to acidity of area formed by solubility of sulphides fromoutcrops and migration of Mo in the form of molibdate which caused the precipitation of Cu and Mo in twodifferent zones.The results show that both methods (F&PCA) have similar detection zones but the capability of PCA inenhancement of halos and detection of blind ore zones is more effective than F method. As in this case, it coulddetect strong blind anomalous zone of Mo in Namnigh in addition to Cu & Mo trend. Overall, thecharacterization of methods also revealed that the PCA is more reliable in rejecting the syngenetic effects and theresults can be more precisely used in the area.