ویژگی های زمین شیمی، محیط ژئودینامیکی و فرایندهای پترولوژیکی سنگ های دیوریت تا گابرویی کمپلکس نطنز
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
1 - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان، آشتیان، ایران
کلید واژه: زمین شیمی, گابرو, دیوریت, نطنز, توده های نفوذی, محیط ژئودینامیکی,
چکیده مقاله :
مجموعه نفوذی نطنز (NIC)در باختر شهرستان نطنز و درنوار ماگمایی ارومیه – دختر واقع شده است. سنگ های آذرین مافیک این مجموعه را گابرو و دیوریت تشکیل می دهند. سنگ های نفوذی گابرو قدیمی ترین واحد محسوب می شوند، زیرا توسط گرانیتوئیدها قطع شده اند. سنگ های نفوذی منطقه همگی متعلق به یک ماگمای مشترک هستند که این ماگما در آشیانه ماگمایی خود پس از اولین جایگزینی دچار تفریق شده است. ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ و الگوی ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮐﻤﯿﺎب نادر خاکی در ﺳﻨﮓﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑـﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺸﺎﺑﻪ و از ﻋﻨﺎﺻﺮ نادر خاکی ﺳـﺒﮏ (LREE ) ﻏﻨـﯽ ﺷـﺪه اﻧـﺪ. ﺗﻄـﺎﺑﻖ اﻟﮕـﻮی ﺗﻐﯿﯿـﺮات ﻋﻨﺎﺻــﺮ ﻧـﺎدر ﺧــﺎﮐﯽ ﻣـﯽﺗﻮاﻧــﺪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﺧﺎﺳــﺘﮕﺎه مشترک این سنگ ها باشد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی و ژئودینامیکی صورت گرفته بر سنگ های دیوریتی تا گابرویی محدوه مورد مطالعه، توده های مزبور ماهیت ساب آلکالن ، کالکوآلکالن و متاآلومین تا پرآلومین را نشان می دهند. با مقایسه میزان H2O و فشار تخمین زده شده، فاز لیکوئید برای تبلور کانی ها در سنگ های حدواسط نفوذی نطنز باید بین 950 تا 1000 درجه سانتیگراد باشد. درجه حرارت بیش تر برای فاز لیکوئیدی می تواند به علت محتوای بیش تر کلسیم باشد. رفتار عناصر اصلی و فرعی تبلور تفریقی را به عنوان عمده ترین فرایند مسئول در تکامل ماگمایی نفوذی های نطنز پیشنهاد می نماید. وضعیت عناصر ناسازگار با فرورانش هماهنگی بیش تری دارد. مقدار بالای پلاژیوکلاز در گابروها نشان می دهد که تفریق در فشار نسبتاً بالا انجام شده است. شواهد پترولوژیکی حاکی از شکل گیری توده ها در محیط قوس های آتشفشانی است.
The Natanz intrusive complex (NIC) is located in the West of Natanz city and in the Orumieh -Dokhtar magmatic belt. Natanz complex is composed of two types of mafic igneous rocks, including gabbro and diorite. The gabbroic unit was cut by granitoid rocks, so gabbro is the oldest igneous rock units in the area. The geological study of the intrusion of diorite to gabbro igneous rocks has been done by petrology and geochemical studies.The intrusive rocks of the area all belong to a common magma, which has been subdivided in its magma chamber after the first replacement. The distribution and pattern of the rare earth elements (REE) are the same and these igneous rocks are enriched in LREE. The similarity of the REE patterns in these rocks, is an evidence that they have common origin. According geochemical and geodynamical studies on diorite to gabbroic rocks in the area, these igneous rocks show sub alkaline, calk alkaline and meta aluminous to per aluminous natures. Because amount of H2O and evaluated pressure, the crystallization liquid phase had 950 – 1000 °C for intermediate intrusive rocks in Natanz complex. This is because of more calcium content. The behavior of major and trace elements especial in silicate minerals suggested that fractional crystallization of magma was the main role in the magmatic evolution of these rocks. The position of incompatible elements is more in harmony with subduction. The high amount of plagioclasein gabbros show that crystallization of magma happened in high pressure. The petrological evidences indicate that the igneous rocks were formed in volcanic arc environment.
_||_