مدیریت اثرات سوء زیست محیطی ناشی از معدن‌کاری با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره فازی (مطالعه موردی: منطقه معدنی چادرملو)
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
1 - استادیار گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر.
کلید واژه: اثرات سوء زیست محیطی, فعالیتهای معدن‌کاری, روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره, معدن چادرملو, درمنه دشتی,
چکیده مقاله :
از مهم‌ترین اثرات سوء زیست‌محیطی ناشی از معدن‌کاری، تخریب منطقه معدنی حاصل از فعالیتهای استخراجی و تحت تاثیر قرارگرفتن اکوسیستم منطقه است. وسعت زمین های تحت تاثیر فعالیت های معدن کاری به ویژه محل های انباشت باطله نیز روز به‌روز افزایش می یابد. درنتیجه مدیریت این اثرات و بازسازی زمین‌ها پس از معدن‌کاری، نقش مهمی در کاهش اثرات سوء زیست‌محیطی ایفا می‌کند. انتخاب گونه گیاهی مناسب و کاشت آن به‌منظور حفظ محیط زیست منطقه و بازسازی معدن از مهم‌ترین اقدامات در جهت محافظت از محیط منطقه معدن‌کاری شده است. در این راستا در این پژوهش به انتخاب گونه گیاهی برای بازسازی معدن سنگ آهن چادرملو یزد پرداخته شد. برای انتخاب گیاهان مناسب برای بازسازی معدن و کاشت گیاهان در این منطقه، ابتدا براساس نوع گیاهکاری، سازگاری گیاهان باشرایط اقلیمی و آب و هوا و خاک ناحیه، چند گونه گیاهی، انتخاب شد و سپس براساس معیارهای چشم انداز منطقه، مقاومت در برابر بیماری و حشرات، قدرت و نحوه رشد، دسترسی به گونه گیاهی، بازدهی اقتصادی، حفاظت از خاک و ذخیره آب، جلوگیری از انواع آلودگی ها، مناسب‌ترین گونه‌ها انتخاب شدند. ماتریس های تصمیم گیری بر اساس پرسشنامه های اهمیت معیارها و گزینه ها که توسط کارشناسان تکمیل گردیده، به دست آمدند و گونه های گیاهی بر اساس عوامل ثانویه (معیارها)، با روش‌های TOPSIS فازی و AHP فازی، اولویت بندی شدند. در نهایت، مناسب ترین گونه های گیاهی در محدوده معدن کاری در هر دو روش، درمنه دشتی رتبه اول و سالسولای یزدی و انواع شور امتیازات تقریبا برابر و قیچ کمترین امتیاز را به‌دست آورده اند. در این پژوهش، نتایج یکسانی با هر دو روش به‌دست آمد.
Destruction of area and changes in local ecosystem are viewed as the most important environmental impacts of mining operations in a region. Extents of disturbance area particularly waste dumps are also being increased as mining continues. Hence, environmental management and reclamation of mined lands play a major role in environmental protection in a specified mining region. With this respect, this paper describes optimum plant selection for reclamation process of mining in Chadormaloo mining complex as a case study. In all type of post mining land use such as Agriculture, Pasture, Forestry, Tourist attraction, Wild life creation, selection and planting the appropriate plant species is one the most essential requirements to successful implement the mine reclamation plan. The Research methodology is, Selecting of plant species that is on the basis of the primary factors that are: type of post mining land use, Climate, Nature of soil. Then priority is defined between the selected species, based on of the secondary factors by two Multiple Criteria Decision Making (MCDM) models that criteria are perspective of the region, resistance against disease and insects, strength and method of growth, availability of plant type, economic efficiency, protection of soil and storing water, prevention from pollution. These models are implemented by FUZZY AHP and FUZZY TOPSIS methods. The mentioned procedure was applied to Chadormaloo iron mine in Iran. Decision making was executed on the basis of oral judgments and experts’ opinions in the case study. Results showed that among candidate plants, Artemisia sieberi, Salsola yazdiana, Halophytes types, and Zygophyllum, respectively, are ranked and prioritized as optimum plants for reclamation process using two methods.