بررسی عوامل موثر بر فرسایش‌پذیری حوزه وارک و پهنه‌بندی خطر آن با استفاده از روش EMP

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

سیامک بهاروند ¹ , سلمان سوری ²

1 - استادیار، گروه زمین‌شناسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران،
2 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1397/12/27 تاریخ پذیرش : 1397/12/27 تاریخ انتشار : 1397/12/01

کلید واژه: استان لرستان, فرسایش, حوزه وارک, روش EMP,

چکیده مقاله :

فرسایش خاک از جمله نگرانی‌های عمده محیط‌زیستی قرن حاضر می‌باشد. آمارها نشان می‌دهد فرسایش خاک در ایران چند برابر متوسط جهانی می باشد، به طوری که این موضوع به معضلی اساسی برای محیط زیست و منابع طبیعی تبدیل شده است. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر فرسایش‌پذیری حوزه وارک و پهنه‌بندی خطر آن با استفاده از روش EPM انجام گرفته است. بدین منظور ابتدا با بازدید‌های میدانی و مطالعه تصاویر ماهواره‌ای به بررسی فرسایش پرداخته شد. سپس لایه‌های اطلاعاتی شیب متوسط حوزه، حساسیت سنگ و خاک به فرسایش، کاربری اراضی و فرسایش مشاهده‌ای تهیه و در نهایت با وزن‌دهی به لایه‌های اطلاعاتی، نقشه حساسیت خطر فرسایش منطقه تهیه گردید. نتایج پهنه‌بندی خطر فرسایش نشان داد که به ترتیب 3/6، 2/55، 0/26، 1/3 و 4/9 درصد از مساحت منطقه در کلاس‌های خطر خیلی کم، کم، متوسط، شدید و خیلی شدید قرار دارد. نقشه پهنه‌بندی نشان می دهد که مناطق حساس به فرسایش در قسمت‌های جنوب غرب، شمال غرب و بخشی از شمال منطقه، منطبق بر بخش‌های فسیل‌دار و درز و شکاف‌دار آهک آسماری با شیب نسبتاً زیاد، تمرکز دارد. با توجه به بازدیدهای میدانی، بررسی دقت‌سنجی روش استفاده شده در تهیه نقشه پتانسیل خطر فرسایش در سطح حوزه وارک نشان می‌دهد که روش EPM از دقت نسبتاَ بالایی برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Soil erosion is one of the major environmental concerns of the present century. This issue has become a major problem to the environment and natural resources, so that statistics indicate that soil erosion in Iran is several times more than global average. This research was carried out with to investigate the factors affecting the Varak area erosion and its risk zonation using the EPM method. For this purpose, field visits and satellite images studying were used to investigate the erosion. Then, the information layers of the area including average slope, soil and rock susceptibility to erosion, land use and observational erosion were prepared, and information layers were weighted and the erosion risk susceptibility map was prepared. In addition, the results from the risk zonation of the region show that 6.3, 55.2, 26, 3.1 and 9.4 percent of the region are at the erosion risk classes of very low, low, moderate, severe, and very severe, respectively. Based on the zoning, the focus of the erosion-sensitive areas are in the southwest, northwest, and a part of the north of the region, which is consistent with the fossilized and fractured parts of the Asmari lime, which has a higher slope. Considering the field observations, investigating the precision measurement of the method used to prepare the potential erosion risk map of Varak watershed indicates that the EPM method has a fairly high precision.