ارزیابی اثرات نوسانات اقلیمی بر دبی حوضه آبخیز دره رود با استفاده از آزمون من-کندال
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
ابراهیم فتایی
1
(دانشیار گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحداردبیل)
کلید واژه: دبی, نوسانات اقلیمی, من-کندال, دره رود,
چکیده مقاله :
شواهد نشان می‌دهد آب‌وهوای جهان در حال تغییر می‌باشد. تغییر اقلیم واقعتی است انکارناپذیر که دیگر کمتر کسی به وقوع آن ابراز تردید می‌نماید. در سال‌های اخیر نوسانات اقلیمی به‌ویژه تأثیر آن بر روی منابع آبی کره زمین بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زیر حوضه دره رود یکی از زیر حوضه‌های آبریز رودخانه ارس است رودخانه دره رود نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز حوزه آبخیز مورد مطالعه دارد. متأسفانه در سال‌های اخیر میزان منابع آب در این حوزه به شدت دچار نوسان شده است بررسی روند زمانی در متغیرهایی اقلیمی و هیدرولوژیکی می‌تواند به تشخیص تغییرات و نوسانات اقلیمی احتمالی مذکور یاری رساند. آزمونمن- کندالجزءمتداول‌ترین و پرکاربردترین روش‌هایناپارامتریکتحلیلروندسری‌هایزمانیهیدرومتئولوژیکیبهشمارمی‌روند. این تحقیق به دنبال بررسی وجود نوسانات و روندهای احتمالی در دبی رودخانه مذکور تحت تأثیر نوسانات اقلیمی احتمالی در دما و بارش با استفاده از آزمون من-کندال در یک بازه زمانی 20 ساله (1994-2013) می‌باشد. بدینمنظورداده‌های اقلیمی چهار ایستگاه اهر، مشیران، مشگین شهر و پارس‌آباد در کنار داده‌هایآب‌سنجی7 ایستگاه کاسین، اورنگ و اشدلق مربوط به رودخانه اهر چای، اربابکندی و دوستبیلو مربوط به حوضه رودخانه قره‌سو و بران و مشیران نیز مربوط به حوضه رودخانه دره رود مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌های اینتحقیقنشاندادکهدبیسالانهدرهمهایستگاهدارایروندکاهشیدرطول دوره مورد مطالعهبودهاست و در اغلب ایستگاه‌هاروندمعنی‌داریتوسطآزمونمن -کندالدرداده‌هایدبیسالانهتائید شده است.به‌طورکلینتایجاینتحقیق، حاکی از عدم ارتباط مشخص بین نوسانات اقلیمی بر اساس میانگین سالانهودبیسالانه رودخانه در طول دوره مورد مطالعه می‌باشد.
The global climate is changing, and impacts of climate change are being observed across the world. In recent years, particularly the effects of climate changes on the Earth’s water resources are very considerable. Dararood Basin is one of the subbasin of Aras river catchment. Considering Water supply, Dararood river plays an important role in the study area. Unfortunately, in recent years the amount of water in this area has decreased. Investigating trend in climate and hydrological variables can help to identify the possible climatic changes and fluctuations. In order to identify trend in hydro-meteorological time series data among the nonparametric test, Mann-Kendall was used wildly. The purpose of this study is investigating fluctuations and trends in river flow under potential impact of climate fluctuations using the Mann-Kendall test, during 20 years (1994-2013). For this purpose climate data of four stations including Ahar, Moshiran, Meshginshahr and Parsabad along with 7 hydrometric station data (Cassin, Orang, Oshdalaq, Arbabkandi, Dostbyloo, Boran and mashiran) were used. The results showed that the annual flow of all stations have decreasing trend during the study period. Also the results of this study showed no significant correlation between climatic fluctuations and annual river flow based on the annual average during the study period
_||_