ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی ناحیه آلوت (استان کردستان) به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
سیدوحید شاهرخی
1
(دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران)
کلید واژه: ایران, آب زیرزمینی, آلوت, سختی کل, هیدورشیمی, بی‌کربناته,
چکیده مقاله :
هدف از این مطالعه، ارزیابی هیدروشیمیائی آب زیرزمینی و تأثیر آن بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در منطقه آلوت واقع در شمال باختری ایران به منظور بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری است. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ‌های دگرگونی از قبیل گنیس، شیست سبز، سریسیت شیست، اسلیت و متاریولیت در بیشتر بخش‌های ناحیه آلوت حضور دارند. به منظور ارزیابی هیدروشیمیائی و بررسی کیفیت آب زیرزمینی، از 50 چاه و چشمه موجود در ناحیه مورد مطالعه نمونه‌برداری و میزان عناصر سنگین و همچنین پارامترهای مختلف آن اندازه‌گیری شد. در منطقه مورد مطالعه رخساره‌های آب زیرزمینی از نوع بی‌کربناته کلسیک بوده و برحسب پارامتر سختی کل، عموماً دارای آب سخت هستند. برحسب EC و نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم و کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، مشخص گردید که آب زیرزمینی در کل برای کشاورزی مناسب است. علاوه بر این، غلظت عناصر سنگین محلول در آب زیرزمینی در منطقه آلوت دارای حدود مجاز تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی می‌باشد. استفاده از نسبت‌های یونی، نمودار گیبس، شاخص اشباع و آنالیز چند متغیره نشان داد که منابع سیلیکاته دارای بیشترین تأثیر بر شیمی آب در منطقه آلوت هستند. این محاسبات همچنین نشان داد که منبع آب زیرزمینی در ناحیه آلوت عموماً از هوازدگی و همچنین از برهمکنش‌های آب- سنگ‌های سیلیکاته منشأ گرفته‌اند. براساس این مطالعات آب‌های زیرزمینی ناحیه آلوت برای شرب، آبیاری و کشاورزی مناسب بوده، از نظر شیمیائی از نوع بی‌کربناته کلسیک و سخت هستند. مطالعات آماری نشان‌دهنده نتایج مشابه بین آنالیز فاکتوری و آنالیز خوشه‌ای است.
The main aim of this paper is the hydrochemical evaluation of groundwater and Its impact on the quality of groundwater resources in order to check its suitability for drinking and irrigation In Alut area located in northwestern Iran. Geologically, metamorphism rocks are present in most parts of the Alut area for example Gneiss, Green schist, sericite schist, slate and metaryholite. In order to evaluation of groundwater quality and hydrochemical assesment, samples were taken from 50 wells and springs in the study area and the amount of heavy metals as well as its various parameters were measured. In the studied area, the groundwater facies belong to the calcic bicarbonate type and generally hard water due to the total hardness. In terms of EC and sodium adsorption ratio (SAR), Na% and residual sodium carbonate (RSC), the groundwater is totally suitable for irrigation. Moreover, dissolved heavy elements concentrations in the groundwater of the Alut area have the safe limits which recommended by the WHO. Based on the ionic ratios, Gibbs diagram, saturation index and multivariate analysis indicate that silicate sources had a relatively large impact on water chemistry in the Alut area. These calculations also showed that the groundwater source in the Alut area generally originated from weathering and interactions between silicate water and rock. Based on these studies, ground waters in Alut area are suitable for drinking, irrigation and agriculture and are chemically of a calcium bicarbonate type, and hard. Statistical studies show similar results between factor analysis and cluster analysis.
_||_