ژئو شیمی زیست محیطی و زمین شناسی ریزگردهای شهر ری
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
محمد یزدی
1
(دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه شهید بهشتی)
حمیده سلطان زاده
2
(کارشناس ارشد زمین شناسی زیست محیطی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
آیدا بیاتی
3
(استادیار دانشکده محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
کلید واژه: تهران, زیست محیطی, ری, ژئوشیمی, ریزگزد,
چکیده مقاله :
در این پژوهش ویژگیهای ژئو شیمی زیست محیطی ریزگردهای ته نشست شده معابر اصلی شهرستان ری به منزله یکی از عوامل ارزیابی میزان آلودگی در شهر ری مورد بررسی قرار گرفت.شهر ری در منطقه 20 و جنوب شرقی تهران قرار گرفته است که با توجه به رشد جمعیت و تردد وسایل نقلیه در شهرری و خطرهای ناشی از آلودگی فلزات سنگین سلامتی شهروندان آن در معرض آسیب می باشد.بدین منظور غلظت 49 عنصر در 19 نمونه از گزد و غبارهای ته نشست شده در معابر اصلی شهر ری ابتدا توسط دستگاه ICP-OES تجزیه شدند.15 نمونه نیز برای اندازه گیری اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی با دستگاه XRF تجزیه شدند.پردازش آماری داده ها های بدست آمده از تجزیه نمونه ها بیانگر این است که عناصری مثل Hf,Sr,Zr,U,Hg,Ba,S,As,Cu,Zn,Pb,Ag نسبت به پوسته زمین افزایش غلظت را نشان میدهد.نتایج حاصل از محاسبه ضرایب غنی شدگی،نشان میدهد که بیشتر غنی شدگی را S,Cu,Hg,Zn,Pb,Ag داشته اند.منبع تولید کننده عنصر گوگرد در شهر ری را بیشتر میتوان به وجود پالایشگاه نفت تهران ارتباط داد و همچنین غلظت بالای نقره را می توان به فرسایش نقه موجود در حرم عبدالعظیم حسنی(ع) و وجود کارخانه های متعدد رنگ سازی و آلومینیوم سازی که توسط ذرات گرد و غبار در کنار جاده ها ته نشست می شود را دانست.طبق نتایج محاسبه متغیر تجمعی عناصر نقره،سرب،گوگرد،روی تجمع بسیار شدیدی از خود نشان می دهند.محاسبه شخص موارنیز نشان می دهد که این نمونه ها نسبت به نقره،گوگرد،سرب و روی به شدت آلوده اند.برای تشخیص سهم انسان ساخت و سهم زمینی(طبیعی) از روش تفکیک شیمیایی تک مرحله ای استفاده شد.بدین منظور غلظت عناصر Pb,Mn,Fe,Cu,Zn,Ni,Co توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری مجدد شدند.محاسبات نشان داد که سهم زمینی (طبیعی)عناصر نامبرده بیش از سهم انسان ساخت است.علت آن تاثیر زیاد استفاده از منابع طبیعی در تولیدات کارخانه سیمان می باشد.
In the following research 19 samples were collected from dust of the main streets of Ray City in dry conditionsof the summer and wet conditions of the winter in heavy traffic time of evening. The samples were analyzed byICP-OES for 49 elements such as Pb, Zn, and Cu, As, Fe, Ni, Cr, Cd, Mn and Bi. Also, 15 samples wereanalyzed by XRF to determine major oxide and minor elements. The enrichment factors and Mullergeoaccumulation index were calculated for these samples. Data processing shows enrichment in Ag ٬Pb ٬Zn ٬Cu ٬As ٬S ٬Ba ٬U ٬Zr ٬Sr, Hf levels relative to earth's crust. The results of enrichment factors indices indicatethat Ag ٬Pb ٬Zn ٬Cu, Hg ٬S٬ have the highest enrichment level. Muller geoaccumulation index is representedhigh pollution range for Ag ٬Pb ٬Zn ٬S in all streets. The results show that this high pollution are related toTehran refinery, metallurgical activities, erosion of Holly Shrine of Abudalazim and vehicles (fossil fuelcombustion). Finally we used one-step chemical separation method to calculate the anthropogenic and nonanthropogenic ratio. The samples were analysed by ASS for Pb, Mn, Fe, Cu, Zn, Ni, Co. The results show thatthe anthropogenic effects of these elements are more than that of non- anthropogenic factors. It is because of thegreat influence of using natural resources in the productions of concrete factory