بررسی آلودگی عناصر رادیواکتیو برپایه اندازه‌گیری‌های ژئوفیزیک رادیومتری هوابرد گلجه زنجان
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
ایرن حسینی
1
(1- دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران)
شهرام بیک پور
2
(استادیار، گروه زمین‌شناسی زیست‌محیطی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران)
افشار ضیاظریفی
3
(استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لاهیجان، لاهیجان، ایران)
کلید واژه: عناصر پرتوزا, رادیومتری هوایی, گلجه, آلودگی رادیواکتیویته,
چکیده مقاله :
محدوده مورد مطالعه از نظر جغرافیایی در بخش جنوب شرقی نقشه زمین شناسی 1:100000 هشتجین استان زنجان واقع شده است و از نظر موقعیت زمین شناسی البرز غربی و ایران مرکزی گسترش یافته است. در این ناحیه که به نام گلجه/ گلیجه معروف است طیف گسترده ای از سنگ های آتشفشانی و آذرآواری، توده های نفوذی گرانیتی، نهشته های تبخیری و رسوبات عهدحاضر رخنمون دارند. وجود عوارض ساختمانی مانند گسل ها و همچنین فرسایش تفریقی از دیگر پدیده های رمین شناسی ناحیه مورد مطالعه است. در این موقعیت زمین شناسی آلودگی های زیست محیطی ناشی از عناصر پرتوزای اورانیوم و توریوم و پتاسیم با روش ژئوفیزیک رادیومتری هوابرد و با نمونه برداری سیستمانیک یررسی شدند. داده های ژئوفیزیک هوابرد اورانیوم و توریوم منطقه در مجموع برای هرعنصر52107 داده بوده و از آن ها جداول، گراف های توزیع فراوانی، متغیرهای آماری و نقشه های پراکندگی هریک از عناصر ترسیم شده است. بر اساس تجزیه و تحلیل های آماری و نقشه های هم ارزش تهیه شده از نمونه های جمع آوری شده بیشترین تمرکز این عناصر (به ترتیب 8، 40 و 6 پی پی ام) مربوط به توده های نفوذی گرانیتی در غرب ناحیه و کمترین آن متعلق به نواحی مرکزی و بر روی سنگ های توفیتی و آذرآواری است. نتایج حاصل از این پژوهش مشخص کردکه در این منطقه احتمال آلودگی زیست محیطی ناشی از عناصر پرتوزای اورانیوم و توریوم وجود ندارد. هرچند که بیشینه تمرکز توریوم در منطقه ورمزیارآباد باعث ایجاد یک بی هنجاری قابل توجهی شده که فراتر از حد مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی(WHO) ( 20 پی پی ام) است.
The study area is located in the southeastern quarter of Hashtjin 1:100000 geological map in Zanjan province. The area is located in both Eastern Alborz and Central Iran geological settings and known as Gollejeh/ Gulluja region. A wide spectrum of extrusive and intrusive igneous rocks as well as volcanoclastic sediments are exposed in the investigated area. Structural elements such as faults along with lithological heterogenities led to differential erosion and creation a various topography. The aim of the study is to measure the contamination of the radioactive elements of uranium, thorium and potassium in such geological setting. A total of 52107 samples were systematically gathered by airborn radiometric geophysical method. Statistical analysis and iso-concentrational mapping overlain on the satellite and geological map of the area show that the high concentration of these radioactive elements is generally associated with the igneous rocks such as granitic rocks distributed in the eastern part of the study area (e.g. Varmaziarabd village). The low concentrations of the U, Th and K could mainly be observed over volcanoclastic rocks in the middle parts of the study area (e.g. Habash and Tristan villages). Average concentration of the radioactive elements does not show a serious contamination in the area, while the maximum concentration of the thorium elements exceeds the standard of WHO.
_||_