سنجش سطح توسعه یافتگی روستاهای استان ایلام به روش موریس

محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیا

علیرضا استعلاجی ¹ , مرتضی سعیدی ² , ایمان علی پوربالف ³

1 - دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان
3 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان

تاریخ دریافت : 1390/04/27 تاریخ پذیرش : 1390/07/20 تاریخ انتشار : 1390/07/20

کلید واژه: نواحی روستایی, مدل موریس, ایلام, سطوح توسعه یافتگی, ضریب اختلاف,

چکیده مقاله :

شناخت و تحلیل امکانات، پتانسیل ها و سپس تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی نخستین گام در فرآیند برنامه ریزی و توسعه نواحی به شمار می رود. هدف کلی از این مقاله ، تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی استان ایلام از لحاظ برخورداری شاخص های زیربنایی ، بهداشتی – درمانی ، آموزشی – فرهنگی ، اقتصادی و جمعیتی می باشد که برای تعیین سطوح توسعه یافتگی از مدل موریس ، با انتخاب 35 متغیر در قالب شاخص های فوق در سطح خردتر (شهرستان) استفاده شده است .در ادامه با بهره گیری از روش ضریب اختلاف ، به تعیین میزان اختلاف و پراکندگی امکانات وخدمات ( شاخص های مورد مطالعه) در شهرستان ها مبادرت شده است . نتایج به دست آمده نشان می دهد که ضریب توسعه یافتگی بین شهرستان های استان متفاوت بوده و دارای اختلاف و نابرابری می باشد . به طوری که از مجموع هفت شهرستان دو شهرستان در سطح توسعه یافته ، دو شهرستان در سطح در حال توسعه و سه شهرستان در سطح محروم یا عدم برخورداری مطلوب از خدمات قرار دارند.

منابع و مأخذ:

1. تقوایی ، نیلی پور طباطبایی ، 1385 ، بررسی شاخصهای توسعه در مناطق روستایی استان های کشور با استفاده از روش اسکالوگرام ، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه ، سال چهاردهم ، شماره 56 ،


2. حسین زاده دلیر ، کریم ، 1383 ،  برنامه ریزی ناحیه ای ، تهران ، انتشارات سمت


3. خداپناه ، بیک محمدی ،1388 ،  ارزیابی و طبقه بندی مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان اردبیل بر اساس میزان برخورداری از شاخص های توسعه ، فصلنامه فضای جغرافیایی ، سال نهم ، شماره 26 ،


4. رضوانی ، محمدرضا ، 1382 ، تعیین و تحلیل سطوح برخورداری نواحی روستایی استان زنجان ، فصلنامه پژوهشهای روستایی


5. سالنامه آماری استان ایلام ، 1386


6. کلانتری ، خلیل ، 1380 ،  برنامه ریزی و توسعه منطقه ای ( تئوریها و تکنیک ها ) ، تهران ، انتشارات خوشبین


7. گیلبرت ، آلن و ژوزف کاگلر ، شهرها ، فقر و توسعه ( شهر نشینی در جهان سوم ) ، ترجمه پرویز کریمی ، انتشارات شهرداری تهران ، 1375


8. مرکز آمار ایران 1382، نتایج تفصیلی سرشماری های کشاوزی کشور ( استان ایلام )


9. مرکز آمار ایران1382 ، نتایج تفصیلی سرشماری کارگاه های کشور ( استان ایلام ) ،


10. مرکز آمار ایران 1385، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان ایلام ،


11. Wheeler , j, muller,p, 1986,economic geography , john wiley and sons,ins,inc,camuca.


12. Hodder,R,2000,development geography , routledge , london