تحلیل توزیع فضایی ومکانیابی کاربریهای ورزشی با استفاده از GIS (نمونه موردی منطقه 11 تهران)

محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیا

کامیل کرمی ¹ , اکبر پرهیزکار ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - هیات علمی گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1389/12/19 تاریخ پذیرش : 1389/04/02 تاریخ انتشار : 1389/04/02

کلید واژه: GIS, مکانیابی, ع فضایی, کاربری ورزشی,

چکیده مقاله :

امروزه وجود کاربریهای ورزشی در شهرها و دسترسی آسان به این کاربریها از اهمیت زیادی برخوردار است منطقه11 تهران به دلیل وجود مراکز مهم سیاسی و تجاری باعملکردهای منطقه ای، ملی وفراملی و عدم امکان گسترش فیزیکی به دلیل محصور بودن درمرکز شهر از بهره مندی و دسترسی آسان به برخی کاربریهای خدماتی از جمله کاربریهای ورزشی محروم می باشد. این پژوهش به تحلیل توزیع فضایی و مکانیابی کاربریهای شهری با استفاده از GISمی پردازد و براساس روش تحلیلی توصیفی تهیه شده است. به منظور رسیدن به این هدف ابتدا سرانه ورزشی منطقه بررسی شده است سپس اماکن ورزشی را که براساس سلسله مراتب کالبدی در مقیاس محله قرار می گیرند مشخص شده اند و با استفاده از تحلیل buffering، شعاع عملکردی مطلوب این اماکن تعیین شده است سپس معیارهای ارزیابی کاربری اماکن ورزشی با سایر کاربریها تعریف شده و به کمک تحلیل buffering و analyst spatial وضعیت همجواری و موقعیت مکانی اماکن ورزشی مورد نظر بررسی شدند و در نهایت با تعیین معیارها و ضوابط مکانیابی کاربریهای ورزشی لایه های اطلاعاتی مورد نیاز تهیه شده و با استفاده از مدل شاخص های وزنی(index overlay) روی هم قرارگرفته ومکانهای با اهمیت بالا جهت احداث اماکن ورزشی جدید مشخص شده اند. این تحلیل نشان می دهد که شعاع عملکردی اماکن ورزشی تمام سطح منطقه را نمی پوشاند اما از نظر همجواری کاربریهای ورزشی وضعیت نسبتاً مطلوبی دارند و همچنین با کمک قابلیت های GIS و عملیات تحلیلی آن می توان به مکانیابی بهینه اماکن ورزشی پرداخت.

منابع و مأخذ:

• ·         اداره کل تربیت بدنی استان تهران (1381) ،آمار اماکن وفضاهای ورزشی استان تهران،واحد آمار


• ·         پورمحمدی، محمدرضا(1385)برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، سمت.


• ·         حبیبی، سید محسن و صدیقه مسائلی(1378)، سرانه کاربریهای شهری، انشارات سازمان ملی زمین ومسکن


• ·        حسامیان،فرخودیگران (1378 )،شهرنشینیدرایران،انتشاراتآگاه.تهران


• ·        رهنمایی،محمدتقی (1369 )،مجموعههایمباحثوروشهایشهرسازی )جغرافیا(،انتشاراتوزارت مسکن و شهرسازی


• ·         سعیدی، عباس و دیگران (1386)، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور


• ·        سعیدنیا، احمد. ( 1379) کتاب سبز  شهرداریها (فضاهای فرهنگی، ورزشی و تفریحی)، سازمانشهرداریهای کشور


• ·        شکویی، حسین (1386) اندیشه های نو در فلسفه جغرافیا، جلد اول، انتشارات گیتاشناسی، تهران.


• ·        شهابیان، شهرام (1376)، مکان یابی فضایی ایستگاههای آتش نشانی با استفاده از GIS، مجله شهرنگار، شماره3


• ·        عزیزی،محمدمهدی (1382 )،تراکمدرشهرسازی، دانشگاه تهران


• ·        علیمحمدی،عباس  (1381)جزوةدرسیتحلیلفضایی-مکانیبااستفادهاز GIS دورةدکتریجغرافیاوبرنامهریزیشهریدانشگاهتهران.


• ·        فرج زاده اصل، منوچهر (1384)، سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه ریزی توریسم، انتشارات سمت، تهران


• ·        فضاهای فرهنگی ایران (1382) آمارنامه اماکن ورزشی، طرح های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی


• ·        مرکز آمار ایران (1385) نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان تهران


• ·        مهدوی،مسعود ( 1374 )،اصولومبانیجغرافیایجمعیت،انتشاراتقومس


• ·        مهندسین مشاور پارت(1386)، خلاصه گزارش طرح تفصیلی منطقه 11

— Lee, Colin (1973).Models in Planning, Oxford: pergamon Press, Litchfield, N. et al, Evaluation the Planning Process, London.

— Butler, R.W. (2002); Ecotourism-Has it Achieved Maturity or has The Bubble Burst Pacific Rim tourism,New Zealand, p.256