تأثیر پدیده‌های ژئومورفولوژی بر منابع آب زیرزمینی(مطالعه موردی: دشت سهرین زنجان)
محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیا
فریده اسدیان
1
(دکترا در جغرافیای طبیعی و مدرس مدعو دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز)
جعفر خلفی
2
(دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز)
کلید واژه: پدیده های ژئومورفولوژی, منابع آب زیر زمینی, RS, GIS,
چکیده مقاله :
در کشور ما شرایط اقلیمی به گونه ای است که حتی در پرباران تزین دشتهای کشور،نیاز به آب زیرزمینی احساس میشود.و هر ساله بر تعداد چاه های عمیق و نیمه عمیق در انها افزوده مس شود.این مساله موجب افت سطح آبهای زسر زمینی و حتی پپپپپپپیشروی آب شور در بسیاری از دشتهای کشور گردیده است.با توجه به قرار گرفتن بسیاری از شهر ها و روستاها در این مناطق و همچنین قرار داشتن سطح وسیعی از اراضی کشاورزی در این نواحی نیاز به آب شرب و کشاورزی در بسیاری از این مناطق احساس میشود و از سوی دیگر این مساله افت شدید سطح آب زیر زمینی که هر ساله شاهد آن هستیم را موجب گردیده است.به نظر میرسد مهمترین مساله موجود در حال حاضر و آینده،تامین اب مورد نیاز ساکنین این دشتها باشد.بنابراین بررسی وضعیت منابع آبهای زیر زمینی و تعیین عوامل اثر گذار بر روی آنها از اهمیت شایانی برخوردار است.فرمها و فرایندهای ژئومورفیک از جمله مهمترین عواملی است که می توانند بر میزان ذخیره،جهت جریان ،کمیت و کیفیت آب زیر زمینی اثر گذار بوده و آن را در کنترل خود داشته باشند.بدین منظور در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت عوامل موثر در وضعیت این منابع و به منظور استفاده صحیح از این منابع آبهای زیرزمینی،اقدام به مطالعه پدیده های ژئومورفولوژی برای ارزیابی تاثیرات این پدیده ها بر روی منابع آب زیر زمینی دشت سهرین واقع در استان زنجان با استفاده از فنون سنجش از دور(RS) و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS) گردیده است. نتایج حاصله از این پژوهش نشان میدهد، پدیده های ژئومورفولوژی جز عوامل تاثیر گذار بر منابع آب زیر زمینی دشت سهرین می باشند.بر این اساس میتوان گفت مناطق کوهستانی ارتفاعات شمالی دشت،دشت های سیلابی،پادگانه های آبگذاشتی و مخروط افکنه ها جز مهمترین این عوامل می باشند.بوسیله بررسی ارتباط بین پدیده های ژئومورفولوژی و منابع آب زیر زمینی در دشت ،مناطق دارای پتانسیل منابع آب زیر زمینی مشخص گردید.سپس پیشنهاداتی برای تقئیت و بهبود وضعیت آب زیر زمینی دشت سهرین،همانند تعیین محلهای مناسب برای تغذیه مصنوعی منابع آب زیر زمینی و یا احداث سدهای زیر زمینی در مناطقی که دارای آب زیر زمینی و بستر مناسب است اقدام گردید.