سیل و مدیریت سیلاب

محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیا

محمدرضا اصغری مقدم ¹

1 - هیأت علمی گروه جغرافیادانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1391/01/25 تاریخ پذیرش : 1391/02/28 تاریخ انتشار : 1391/02/28

کلید واژه: سیلاب, سیل, مدیریت سیلاب, سیل‌گیر, پهنه‌بندی سیلاب, ریسک سیلاب,

چکیده مقاله :

سیل و سیلاب یکی از فرآیندهای طبیعی است که پیوسته مراکز جمعیتی و عرصه‌های فعالیت‌های انسانی را مورد تهدید قرار داده و می‌دهد. علیرغم پیشرفت‌های علمی و فنی که در عصر حاضر نصیب جوامع انسانی در زمینه‌ی کنترل و مقابله با مخاطرات طبیعی گردیده است، این فرآیند هنوز همه ساله در سطح جهان و ایران خسارات و تلفات قابل توجهی را به‌وجود می‌آورد. امروزه هیدرولوگ‌هایی که به مطالعات رفتار آب می‌پردازند دو روش سخت‌افزاری (ساخت سازه‌ها و اقدامات فیزیکی) و نرم‌افزاری (راه‌کارهای مدیریتی) را به مدیران بحران پیشنهاد می‌نمایند، اجرای این دو روش به‌طور همزمان و هماهنگ می‌تواند تا حدود زیادی سیلاب‌ها را کنترل و خسارات و تلفات ناشی از آن را کاهش دهد. مدیرت سیلاب که به‌صورت یک علم در دو دهه‌ی اخیر مورد استقبال قرار گرفته است با استفاده از اطلاعات و آمار مربوط به ویژگی‌های فیزیوگرافی حوضه‌ها، رفتار آب در حوضه‌ها، شرایط اقلیمی به محاسبات دوره‌های برگشت سیلاب و میزان آن اقدام نموده، و بر آن اساس میزان ریسک سیلاب را برای هر دوره محاسبه می‌نمایند و براساس آن روش‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود را پیشنهاد می‌نمایند.

منابع و مأخذ:

1- اصغری مقدم، محمد رضا. 1387، اقلیم آب و سیل‌خیزی در برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2- اصغری مقدم، محمد رضا. 1388، مبانی هیدرولوژی برای جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

3- بهبهانی، محمد رضا. 1382، هیدرولوژی آب‌های سطحی، انتشارات دانشگاه تهران

4- طاهری بهبهانی، محمد طاهر و ... 1375، سیلاب‌های شهری، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی

5- مرکز مطالعات منابع ایران 1385، آمار، رودخانه کندرود، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی

6- مهندسین مشاور آمایش محیط، 1384، طرح تفضیلی لواسان، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی

7- Chapman. G. and Lenting. V, 2003, "Flood risk assessment" New Zealand.

8- Derfa, 2005, "Food risk to people