وجود شناسی و فروعات آن از منظر دو سلسله ی کبرویّه و سهروردیّه

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

خلیل حدیدی ¹ , فاطمه شیخلووند ²

1 - هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
2 - دانشجوی مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

تاریخ دریافت : 1391/02/01 تاریخ پذیرش : 1396/04/15 تاریخ انتشار : 1391/12/01

کلید واژه: Lyrical poems, وجود شناسی, سلسله‌ی کبرویّه, سلسله‌ی سهروردیّه, اسماء و صفات الهی, تجلّی و مشاهده, Sanaee Ghaznavi, External music,

چکیده مقاله :

وجود و مباحث مربوط به آن در عرفان اسلامی از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. در این میان، بزرگان دو سلسله ی کبرویّه و سهروردیّه نظرات چشمگیری ارائه داده اند. در نوشتار حاضر وجود و فروعات آن از جمله اسماء و صفات الهی، تجلّی و مشاهده از منظر هر دو سلسله مورد بحث و فحص قرار گرفته است. ازین رو سعی بر این است ابتدا به دیدگاه های مشایخ بزرگ این دو طریقت عرفانی اشاره و تفاوت و تشابهات موجود در آراء آنها ذکر شود. اکثر بزرگان این دو سلسله وجود را با خداوند متعال یکی دانسته اند و بعضی از ایشان در رابطه ی ارتباط وجود با جهان هستی و انسان تأکید می کنند که وجود واقعی از آن خداوند است و سایر مخلوقات تجلّیّات او هستند. از جمله سعدالدّین حمویه و عزیز الدّین نسفی به کرّات اذعان می کنند که خداوند هستی نیست نمای و همه ی مخلوقات نیستی هستی نمای هستند. لازم به ذکر است ارجاعات داخل متن از نوع نقل به مفهوم است نه نقل به عین.

چکیده انگلیسی:

Literature has boundless capacity with literary context in the form of poem, prose or both of them. The different between poem and prose is that poem has special music feeling and imagination that is more powerful than prose, but it doesn’t necessarily mean that prose is unfilled with music. There are different styles of music in poetry which one of them is external music related to poem rhythm. One of the famous and powerful poets in Persian literature is Sanaee Ghaznavi who used this music skillfully. There are a few rhythm deficiencies in his lyrics indicating that form has an importance value in Persian poetry as well as the meaning and content. This paper aims at analyzing the external music in Sanaee Ghaznavi’s poetry.

منابع و مأخذ:

1- اشرف امامی، علی، (1389)، مقایسه­ی دیدگاه­های عرفانی عبدالکریم جیلی و ابن عربی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات بصیرت.

2- باخرزی، ابوالمفاخر یحیی، (1358)، اورادالاحباب و فصوص الآداب، به کوشش ایرج افشار، تهران، فرهنگ ایران زمین.

3- تلمسانی، عفیف الدّین، (1371)، شرح منازل السّایرین، به کوشش عبدالحفیظ منصور، قم، انتشارات بیدار.

4- حقیقت، عبدالرفیع، (1385)، ستاره بزرگ عرفان شیخ نجم الدّین کبری، تهران، انتشارات بهجت.

5- حمویه، سعدّالدین، (1362)، المصباح فی التّصوف، مقدّمه و تصحیح و تعلیق نجیب مایل هروی، تهران، مولی.

6- رازی، نجم الدّین، (1352)، مرصادالعباد، به کوشش محمّدامین ریاحی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

7- ـــــــــــــ، (1362)، رسالۀ الطیور، تصحیح و مقدّمه محمّدامین ریاحی، تهران، انتشارات توس.

8- ریجون، لوید، (1378)، عزیز نسفی، ترجمه مجدالدّین کیوانی، تهران، نشر مرکز.

9- زرّین کوب، عبدالحسین، (1380)، دنباله­ی جستجو در تصّوف ایران، چاپ چهارم، تهران، امیرکبیر،.

10- ـــــــــــــ، (1387)، ارزش میراث صوفیّه، چاپ سیزدهم، تهران، امیرکبیر،.

11- سمنانی، علاءالد،وله، (1362)، العروۀ لاهل الخلوۀ و الجلوۀ، به تصحیح و تعلیق نجیب مایل هروی، انتشارات مولی.

12- ـــــــــــــ، (1366)، چهل مجلس یا رساله اقبالیه، تحریر امیر اقبالشاه بن سابق سجستانی، مقدمه و تصحیح و تعلیق نجیب مایل هروی، تهران، انتشارات ادیب.

13- ـــــــــــــ،  (1369)، مصنّفات فارسی، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

14- قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن، (1374)، الرسالۀ القشیریۀ، به کوشش عبدالکریم محمود و محمودبن شریف، قم، انتشارات بیدار.

15- کاشانی، عبدالرّزاق، (1372)، اصطلاحات الصّوفیه، ترجمه محمّد خواجوی، تهران، انتشارات مولی.

16- ـــــــــــــ، (1379الف)، لطائف الاعلام فی اشارات الالهام، به کوشش، مجید هادی زاده، تهران، مرکز نشر میراث مکتوب.

17- ـــــــــــــ، (1379ب)، مجموعه مصنّفات فارسی، تصحیح و تعلیق مجید هادی زاده، تهران، مرکز نشر میراث مکتوب.

18- کاشانی، عزالدّین محمود، (بی­تا)، مصباح الهدایه، با مقدّمه و تصحیح و تعلیقات جلال الدّین همایی، تهران، کتابخانه سنایی.

19- نجم الدّین کبری، (1368)، فوائح الجمال و فواتح الجلال، ترجمه شیخ محمّد باقر ساعدی خراسانی، به اهتمام حسین حیدرخانی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات مروی.

20- نسفی، عزیزالدّین، (1344)، کشف الحقایق، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

21- ـــــــــــــ، (1352)، بیان التنزیل، تصحیح سیدعلی اصغر میرباقری فرد، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

22- ـــــــــــــ، (1363)، زبده الحقایق، تصحیح حق وردی ناصر، تهران، کتابخانه طهوری.

23- ـــــــــــــ، (1377)، الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، تهران، کتابخانه طهوری.

24- همدانی، امیر سیدعلی، (1376)، اسرار النقطۀ یا توحید مکاشفان، ترجمه محمّد خواجوی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات مولی.