بررسی و تبیین مصداق های حسن وقبح درمثنوی معنوی
جمال احمدی
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی , واحد سنندج, دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ايران)
فاطمه دانشور
2
(دانشجوی دکترای رشته زبان وادبیات فارسی، واحد سنندج دانشگاه آزاد اسلامی،سنندج، ایران .)
کلید واژه: علم کلام , حسن, قبح , مثنوی معنوی ,
چکیده مقاله :
خوبی یا بدی کارها از مهم ترین مباحث کلامی و مذهبی و نحله های کلامی است و با توجّه به ماهیّت آن ، اختلاف نظربین عالمان و متکلّمین پدیدآمده است.نخست آنچه ذهن آدمی را درگیر می نماید این است که خوب بودن و شایستة بودن کارها بدان جهت است که این افعال در ذات خود خوب یا بد هستند. برخی بر عقلی بودن آن اصرار داشته و گروهی نیز آن هارا شرعی می خوانند. اشعري و به تبع او، اشاعره قائل به شرعي بودن حسن و قبح بودند و معتزله نيز بر عکس اشاعره قائل به ذاتي بودن، يا عقلي بودن حسن و قبح بودند. در کنار آنها ماتريديه نظر ميانهاي ابداع کرده و برخي از امور را شرعي و برخي را نيز عقلي ميداند. مولانا حسن و قبح را به زیبایی و زشتی تأویل در مورد ماهیّت کرده وبه ضرورت و نتیجه آن بیشتر اندیشیده است . در این مقاله، به بررسی وتبیین نمودها ومصداق های حسن و قبح، با ذکر شواهدی از مثنوی معنوی که با باریک اندیشی های ذهن پرتکاپوی مولوی در هم آمیخته، می پردازیم.
چکیده انگلیسی :
The goodness or badness of deeds is one of the most important theological and religious topics and theological practices, and due to its nature, a difference of opinion has arisen between scholars and theologians. is that these verbs are inherently good or bad. Some have insisted on its rationality and some call them Shari'i. Ash'ari and, following him, the Ash'are believed that goodness and ugliness were legitimate, and the Mu'tazila, in contrast to the Ash'ara, believed that goodness and ugliness were subjective or rational. Along with them, Matridiyeh has invented the opinion of the middlemen and considers some matters to be legitimate and some to be rational. Maulana interpreted goodness and ugliness as beauty and ugliness about nature and thought more about its necessity and result. In this article, we will examine and explain the examples of goodness and badness, citing evidence from the spiritual Masnava that is mixed with the narrow thoughts of Maulavi's hard-working mind.
- قرآن کریم
- ازهری، محمدبن احمد. (بی تا ).تهذیب اللّغة. قاهره، چاپ عبدالکریم عزباوی، ج ۴.
- اکبرآبادی، ولی محمد، نجیب مایل‌هروی(1383). شرح مثنوی مولوی موسوم به مخزن الاسرار،نشرقطره.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1922ق). مفردات ألفاظ القرآن. تصحیح: صفوان عدنان داوودی، لبنان، بیروت : دار الشامیه
- زرین کوب،عبدالحسین.(1379). یادداشت‌ها و اندیشه ها. سخن، چاپ 5.
- دهخدا،علی اکبر.(1380). لغت نامه.دانشگاه تهران.
- شریف،میان محمد.(1389).تاریخ فلسفه در اسلام. ترجمه فارسی زیرنظرنصرالله پورجوادی،مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
- طریحی، فخرالدّین بن محمّد · (1416ق).مجمع البحرین و مطلع النیرین، قم: مرکز چاپ و نشر بنیاد بعثت.
- مشکور، محمدجواد.(1368). سیر کلام در فرق‌اسلام.تهران، شرق، چاپ اول.
- مطهرى، مرتضى:.(1374). عدل الهى، تهران وقم، صدرا.چاپ 6
- معین،محمد. (1371). فرهنگ فارسی. امیر کبیر
- مکارم شیرازى، ناصر.( 1377 ). اخلاق در قرآن، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، چاپ: اول، ج 2.
- مولوی، جلال الدین محمد.(1375). دوره کامل مثنوی معنوی. از روی نسخه: رینولد نیکلسون. مقدمه: شادروان محمّد عبّاسی، تهران، چاپخانه آینده.
-