رقابت در بازار محصول و عملکرد مالی شرکت: نقش میانجی‌گری ساختار سرمایه و نقش تعدیل‌گری اندازه شرکت
مهدیه کامران
1
(
گروه حسابداری دانشگاه علم و فرهنگ
)
سمانه آقا کاظم شیرازی
2
(
گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران
)
مریم دلیرزهان
3
(
گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران
)
کلید واژه: رقابت در بازار محصول, عملکرد مالی, ساختار سرمایه, اندازه شرکت,
چکیده مقاله :
این مطالعه تأثیر رقابت در بازار محصول بر عملکرد مالی شرکتها را بررسی کرده و نقش میانجی‌گری جزئی ساختار سرمایه و تعدیل‌گری اندازه شرکت را تحلیل می‌کند. داده‌های مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1392 تا 1401 مورد بررسی قرار گرفته و از مدل‌های رگرسیون پانل دیتا برای تحلیل استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که رقابت در بازار محصول تأثیر مستقیم و مثبتی بر عملکرد شرکتها دارد، اما این رابطه به‌طور جزئی از طریق ساختار سرمایه تعدیل می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، ساختار سرمایه به‌عنوان یک میانجی جزئی عمل کرده و تأثیر رقابت را بر عملکرد مالی تعدیل می‌کند.
ساختار سرمایه در شرایط رقابتی اثر متضادی بر عملکرد دارد که می‌تواند به محدودیت‌های زیرساختی، نوسانات بازارهای مالی و چالش‌های دسترسی به منابع مالی در ایران نسبت داده شود. همچنین، نقش تعدیل‌گری اندازه شرکت بررسی شد و برخلاف انتظار، شرکت‌های بزرگ‌تر عملکرد مالی پایین‌تری نشان دادند. این نتیجه به ساختارهای مدیریتی پیچیده‌تر و مشکلات نمایندگی در شرکت‌های بزرگ نسبت داده می‌شود که مانع بهره‌برداری از مزایای رقابت می‌شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که در بازارهای رقابتی ایران، مدیریت بهینه ساختار سرمایه و استفاده هوشمندانه از مزایای رقابت می‌تواند عملکرد مالی شرکتها را بهبود بخشد. این نتایج به مدیران و سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا استراتژی‌های مالی و رقابتی مناسب‌تری تدوین کنند و به غنای ادبیات علمی مرتبط با رقابت و ساختار سرمایه در بازارهای نوظهور کمک می‌کند.
چکیده انگلیسی :
This study examines the impact of product market competition on firms' financial performance and analyzes the partial mediating role of capital structure and the moderating effect of firm size. Financial data from companies listed on the Tehran Stock Exchange from 2013 to 2022 were analyzed using panel data regression models. The results indicate that product market competition has a direct and positive effect on firm performance, but this relationship is partially mediated through capital structure. In other words, capital structure acts as a partial mediator, moderating the impact of competition on financial performance.
Capital structure in competitive environments shows a contradictory effect on performance, which can be attributed to infrastructural constraints, financial market volatility, and challenges in accessing financial resources in Iran. Additionally, the moderating role of firm size was investigated, revealing that, contrary to expectations, larger firms exhibited lower financial performance. This outcome is linked to more complex management structures and agency problems in larger firms, which hinder the effective utilization of competitive advantages.
The findings suggest that in Iran's competitive markets, optimizing capital structure and strategically leveraging competitive advantages can enhance firms' financial performance. These results provide valuable insights for managers and policymakers to formulate more effective financial and competitive strategies. Furthermore, this study contributes to the existing literature on competition and capital structure in emerging markets by offering empirical evidence from the Iranian context.
اسماعیلی، جواد، محمدزاده مقدم، محمدباقر، و علی محمدی، فرانک. (1397). هزینه نمایندگی و ارزش اطلاعات حسابداری در بازار رقابتی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(28 )، 65-74.
اکبری، محسن، فرخنده، مهسا، ایاغ، زهرا. (1398). بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر عملکرد مالی با تعدیل‌کنندگی کیفیت افشای اطلاعات: شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت دارایی و تامین مالی، 7(1)، 29-44.
حاجی علیزاده سحر، خواجه حسنی، میترا، امیری علی. (1399). بررسی رابطه بین تئوری ذینفعان، مسئولیت اجتماعی شرکتها و عملکرد مالی. نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری، 4(15)، 92-102.
فخاری، حسین، حسن نتاج کردی، محسن. (1397). اثر تعدیل کنندگی راهبری شرکتی بر ارتباط بین رقابت در بازار محصول و کیفیت سود پیش بینی شده توسط مدیریت. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 38(10)، 209-237.
قاسمیه، رحیم، غیوری مقدم، علی، حاجب، حمیدرضا. (1393). بررسی تأثیر رقابت بازار محصول بر رابطه بین ساختار سرمایه و عملکرد واحد تجاری. پیشرفت‌های حسابداری، 6(2)، 107-129.
قائمی، محمد حسین، صابر، امیر. (1398). تأثیر غیرخطی رقابت در بازار محصول و سودآوری بر نسبت بدهی‌ها، با درنظرگرفتن مجموع فضای کسب‌وکار ایران در اندازه‌گیری رقابت. پژوهش های تجربی حسابداری، 9(2)، 195-218.
کنعانی، اکبر، حجازی، رضوان، قنبری، مهرداد، جمشیدی نوید، بابک. (1400). ارتباط بین سطح رقابت در بازار محصول و عدم تقارن اطلاعاتی؛ رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری . پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 50(13)، 119-168.
محمدی رمضانی، محمدرضا، رضایی، فرزین، کاظمی، حسین. (1392). ارزیابی تاثیر تکنیک های حسابداری مدیریت بر رابطه بین رقابت بازار محصول و عملکرد مدیریت. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 12(46)، 329-344.
مهرانی، ساسان، کرمی، غلامرضا. (1392). تئوری حسابداری، جلد 1، چاپ نهم. انتشارات نگاه دانش.
نورانی، حسین، عادلی، رویا. (1401). تأثیر کیفیت حسابرسی بر عملکرد شرکت بر مبنای نرخ رشد پایدار با تأکید بر نقش رقابت در بازار محصول. چشم انداز حسابداری و مدیریت، 5(68)، 32-46.
نیک کار، جواد. (1398). تاثیر رقابت بازار محصول بر کارایی سرمایه گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 8(29)، 71-88.
وکیلی فرد، حمید رضا، موسوی، سید احمد. (1393). ساختار سرمایه ، رقابت در بازار محصول و عملکرد شرکت. دانش حسابداری مالی، 1(3)، 65-84.
Aghion, P., et al. (2005). Competition and innovation: An inverted-U relationship. Quarterly Journal of Economics, 120(2), 701–728.
Akbari, M., Farkhondeh, M., & Ayagh, Z. (2019). Examining the effect of product market competition on financial performance with the moderating role of information disclosure quality: Companies listed on the Tehran Stock
Exchange. Asset Management and Financing, 7(1), 29-44. (in Persian) Ammann, M., Oesch, D., & Schmid, M. M. (2013). Product market competition, corporate governance, and firm value: Evidence from the EU. Journal of Banking & Finance, 37(12), 562–579.
Campello, M. (2005). Debt financing: Does it boost or hurt firm performance? Evidence from a natural experiment. Journal of Finance, 61(4), 1909–1949.
Dang, Ch. & Li, Zh. & Yang, Ch, (2018). Measuring firm size in empirical corporate finance. Journal of Banking & Finance, Elsevier, 86, 159-176.
Demsetz, H. (1973). Industry structure, market rivalry, and public policy. Journal of Law and Economics, 16(1), 1–9. Dennis, S., Nandy, D., & Sharpe, I. G. (2014). Debt maturity, credit risk, and information asymmetry: Evidence from a natural experiment. Journal of Financial Economics, 101(3), 673–691.
Eisenhardt, K. M. (1989). “Agency Theory: An Assessment and Review.” Academy of Management Review, 14(1), 57-74.
Ekholm, A., et al. (2018). Market competition and its impact on corporate governance. European Business Review, 30(5), 550–565.
Esmaeili, J., Mohammadzadeh Moghaddam, M. B., & Ali Mohammadi, F. (2018). Agency costs and the value of accounting information in competitive markets. Accounting and Management Auditing Knowledge, 7(28), 65-74. (in
Persian) Fakhari, H. & Hasan Nataj Kordi, M. (2018). The moderating effect of corporate governance on the relationship between product market competition and management-predicted earnings quality. . Financial Accounting and
Auditing Research, 38(10), 209-237. (in Persian) Fama, E. F. (1980). Agency Problems and the Theory of the Firm. Journal of Political Economy, 88(2), 288-307. Fosu, S. (2013). Capital structure, product market competition and firm performance: Evidence from South Africa. The Quarterly Review of Economics and Finance, 53(2), 140-151.
Freeman, E. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. Cambridge University Press.
Ghaemi, M. H., & Saber, A. (2019). The nonlinear impact of product market competition and profitability on debt ratios,
considering the overall business environment in Iran. Experimental Research in Accounting, 8(32), 195-217. (in Persian) Ghasemieh, R., Ghiyouri Moghaddam, A., & Hajeb, H. (2014). Investigating the impact of product market competition on the relationship between capital structure and business unit performance. Advances in Accounting, 6(2), 107-129. (in
Persian) Gul, F. A., Srinidhi, B., and Ng, A. C. (2011). Does board gender diversity improve the informativeness of stock prices? J.
Account. Econ, 51, 314–338. Guney, Y., Ozkan, A., & Ozkan, N. (2011). Debt maturity structure of European firms. European Financial Management, 17(5), 816–853.
Haji Alizadeh, S., Khajeh Hasani, M., & Amiri, A. (2020). Examining the relationship between stakeholder theory, corporate social responsibility, and financial performance. Quarterly Journal of New Research Approaches in
Management and Accounting, 4(50), 92-102. (in Persian) Hitt, Michael & Haynes, Katalin & Serpa, Roy. (2010). Strategic leadership for the 21 centuries. Business Horizons. 53. 437-444. 10.1016/j.bushor.2010.05.004.
Javed, M., Rao, A., & Abbas, M. (2020). The impact of product market competition on firm performance: Evidence from emerging markets. Journal of Emerging Markets Finance and Trade, 56(1), 101-118.
Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305-360.
Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs, and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305–360.
Kanani, A., Hejazi, R., Ghanbari, M., & Jamshidi Navid, B. (2021). Relationship between the Product Market Competition and Information Asymmetry; Structural Equation Modeling Approach. Financial Accounting and Auditing Research,
50(13), 119-168. (in Persian) Mehrani, S., & Karami, G. (2013). Accounting Theory, Volume 1, 9th Edition. Negah Danesh Publications. (in Persian) Mitani, H. (2013). Capital structure and competitive positioning. Pacific-Basin Finance Journal, 25(1), 39–59.
Modigliani, F., & Miller, M. H. (1963). Corporate income taxes and the cost of capital: A correction. American Economic Review, 53(3), 433–443.
Mohammadi Ramazani, M. R., Rezaei, F., & Kazemi, H. (2023). Evaluating the impact of management accounting techniques on the relationship between product market competition and management performance. Accounting and
Management Auditing Knowledge, 12(46), 329-344. (in Persian) Mubeen., R, Han. D., Abbas, J. Saqlain, R. & Wang, B. (2022). Examining the relationship between product market competition and Chinese firms’ performance: The mediating impact of capital structure moderating influence of firm size. Frontiers in Psychology 12(1).
Myers, S. C., & Majluf, N. S. (1984). Corporate financing and investment decisions when firms have information that investors do not have. Journal of Financial Economics, 13(2), 187–221.
Nikkar, J. (2019). The impact of product market competition on investment efficiency in companies listed on the Tehran
Stock Exchange. Studies in Accounting and Auditing, 8(29), 71-88. (in Persian) Norani, H., & Adeli, R. (2022). The impact of audit quality on company performance based on sustainable growth rate with emphasis on the role of product market competition. Accounting and Management Perspective, 5(68), 32-46. (in
Persian) Pandey, I. M. (2004). Capital structure, profitability, and market structure. Journal of Financial Management, 32(2), 1–15.
Porter, M. E. (1980). Competitive strategy: Techniques for analyzing industries and competitors. Free Press.
Raith, M. (2003). Competition, risk, and managerial incentives. American Economic Review, 93(4), 1425–1436.
Sheikh., Sh. (2018). CEO power, product market competition and firm value. Research in International Business and Finance, 46©, 373-386.
Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1997). A survey of corporate governance. The Journal of Finance, 52(2), 737-783.
Sue-Fung., W. Yow-Jen., J. & Ke-Chiun Ch. & Kun-Wei., W. (2014). Industry Competition, Agency Problem, and Firm Performance, Journal for Economic Forecasting, Institute for Economic Forecasting (4), 76-93.
Thach Xuan Ha, et al. (2014). Corporate governance and market competition. Asia-Pacific Journal of Financial Studies, 43(2), 190–205.
Thach Xuan, H. & Thu Thi, T., (2022). The impact of product market competition on firm performance through the mediating of corporate governance index: empirical of listed companies in Vietnam. Cogent Business & Management. 9(1).
Tirole, J. (2006). The Theory of Corporate Finance. Princeton University Press.
Vakili Fard, H. R., & Mousavi, S. A. (2014). Capital structure, product market competition, and company performance.
Financial Accounting Knowledge, 1(3), 65-84. (in Persian)