الگوی گزارشگری قسمت‌های عملیاتی در صنعت بانکداری ایران
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسیسید علی اکبر میرعمادی 1 , جواد رضازاده 2 , بهروز خدارحمی 3
1 - گروه حسابداریدانشگاه تربیت درس،تهران،ایران
2 - گروه حسابداری دانشگاه تربیت مدرس،تهران،ایران
3 - مرکزمطالعات مدیریت وتوسعه فناوری،دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران
کلید واژه: نظریه داده بنیاد, صنعت بانکداری ایران, واژه‌های کلیدی: گزارشگری قسمت‌های عملیاتی,
چکیده مقاله :
چکیدهگزارشگری قسمت‌های عملیاتی یکی از بخش‌های مهم و حیاتی گزارشگری مالی است. این اطلاعات هم برای استفاده‌کنندگان درون سازمانی و هم برای استفاده‌کنندگان برون‌سازمانی سودمند است. تاکنون در گزارشگری قسمت‌های عملیاتی دو رویکرد اصلی و مهم تحت عنوان رویکرد ریسک و بازده و رویکرد مدیریتی مورد توجه محققان و استانداردگذاران قرار گرفته است. هر یک از دو رویکرد مزبور نیز طرفداران و منتقدانی داشته است. با توجه به این انتقادها و ضعف‌ها، الگوهای یاد شده به ویژه در صنعت بانکداری ایران پاسخگوی نیاز استفاده‌کنندگان نیست؛ بنابراین هدف این تحقیق، طراحی و ارائه الگویی برای گزارشگری قسمت‌های عملیاتی در صنعت بانکداری ایران با توجه به فضای اقتصادی و نیز شرایط حاکم بر بازار و کسب‌وکار این صنعت است. در پژوهش حاضر از روش نظریه داده بنیاد برای دستیابی به هدف پژوهش استفاده شده است. نمونه‌ها از بین تهیه‌کنندگان، استفاده‌کنندگان و نیز ناظران صنعت بانکداری انتخاب شده است. تعداد نمونه‌ها نیز بر مبنای معیار اشباع نظری محک زده شده است. در نهایت تجزیه‌وتحلیل یافته‌های تحقیق منجر به طراحی الگویی شده که در آن نیاز استفاده‌کنندگان به عنوان متغیر علی و گزارشگری قسمت‌های عملیاتی در صنعت بانکداری ایران به عنوان مقوله مرکزی معرفی شده است. با توجه به شرایط زمینه‌ای و مداخله‌ای و راهبردهای پیشرو، ارتقای سودمندی گزارشگری مالی در صنعت بانکداری به عنوان پیامد الگوی طراحی شده اعلام شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند مبنای مناسبی برای استانداردگذاران و مقرره‌گذاران به منظور تدوین نحوه افشای اطلاعات قسمت‌های عملیاتی در صنعت بانکداری ایران باشد.
Abstract Operational segment reporting is one of the essential and vital parts of financial reporting. This information is useful for both Intra and extra-organizational consumers. So far, in operational segment reporting two main and important approaches called risk and return approach and management approach have been considered by researchers and the body of standard committee. Each of these two approaches has had its supporters and critics. Due to these criticisms and weaknesses, the mentioned models, especially in the Iranian banking industry, do not meet the needs of their users. Therefore, the purpose of this study is to design and present a model for the operational segments reporting of the Iranian banking industry according to the economic environment as well as market and business conditions of this industry. Samples are selected from provider, users and also supervisors of the banking industry. The number of samples is also tested based on theoretical saturation criteria. Finally, the analysis of research findings has led to the design of a model in which users’ need are introduced as a causal variable and operational segment reporting of the Iranian banking industry as a central point. Due to the underlying and intervention conditions and leading strategies, promoting the usefulness of financial reporting in the banking industry has been introduced as a consequence of the designed model. The results of this study can be an appropriate basis for the body of standard committee and regulators in order to formulate how to disclose information of operational segments in the Iranian banking industry.
فهرست منابع
استاندارد حسابداری شماره 25، " گزارشگری بر حسب قسمت‌های مختلف"، سازمان حسابرسی.
اسکافی اصلو فرزانه حیدر پور فرزانه، (1400)، "طراحی مدلی برای پیاده‌سازی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی شماره (17) "، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی (49)13، صص 233-257.
بخشنامه شماره 343723/94 مورخ 25/11/1394، " ابلاغ نسخه نهایی صورت‌های مالی نمونه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری"، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، https://cbi.ir/category/3719.aspx
بولو، قاسم،" استاندارد حسابداری شماره ۲۵، بی‌فایده یا فراموش شده؟"، روزنامه دنیای اقتصاد. 15/6/1388.
فراست خواه مقصود، (1395)،" روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی"، تهران: انتشارات آگاه، چاپ پنجم.
طاهری عابد، علی نژاد سارو کلایی و فغانی ماکرانی، (1399)، "تأثیر خودشیفتگی مدیران عامل بر شفافیت گزارشگری مالی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، (48)12، صص 71-94.
غلامرضایی، محسن، (1395)، "گزارشگری مالی قسمت‌های عملیاتی بانک‌ها بر مبنای IFRS8 "، مجله حسابدار، شماره 298، صص 13 – 15
هاشمی بهرمان و پورزمانی، (1399)، "تأثیر سبک‌های تصمیم‌گیری بر گزارشگری مالی متقلبانه (رویکرد مدل یابی ساختاری)"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، (47)12، صص 77-92
یوسفی اصل، فرزانه، فرزانه ملانظری و غلامرضا سلیمانی امیری، (1393) ، "تبیین مدل شفافیت گزارشگری مالی"، پژوهش‌های تجربی حسابداری (2)4
Al-Ameri, I. A. S. (2016), “Implications of IFRS 8 Adoption on UK Listed Companies’ Disclosure Practices and Earnings’ Predictive ability”.
Aleksanyan, M., & Danbolt, J. (2015), “Segment Reporting: Is IFRS 8 Really Better? “, Accounting in Europe, Vol. 12(No. 1), PP.7-60.
Baldwin, B.A. (1984), “Segment Earnings Disclosure and the Ability of Security Analysts to Forecast Earnings per Share”, Accounting Review, 59(3), PP.376-389.
Birt, Jacqueline, Mahesh Joshi, and Michael Kend. (2017), "Segment Reporting in a Developing Economy: the Indian Banking Sctor." Asian Review of Accounting.
Brown, Rodney J., Bjorn N. Jorgensen, and Peter F. Pope. (2019), "The Interplay between Mandatory Country-by-country Reporting, Geographic Segment Reporting, and Tax Havens: Evidence from the European Union", Journal of Accounting and Public Policy 38, 2 , PP. 106-129.
Bui, Long T., Michel Magnan, and Rucsandra Moldovan. (2021), "Financial Analysis in Banking: The Challenge of Segment Reporting", Accounting Perspectives.
De George, E. T., Li, X., & Shivakumar, L. (2016), “A Review of the IFRS Adoption Literature”, Review of accounting studies, PP. 1-107
Demski, J.S. (1973), “The General Impossibility of Normative Accounting Standards”, The Accounting Review, 48(4), PP.718-23.
Doupnik, T. S., & Seese, L. P. (2001), “Geographic Area Disclosures under SFAS 131: Materiality and Fineness”, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Vol. 10, PP. 117-138.
International Accounting Standards Board (IASB). (2015), “International Financial Reporting Standard (IFRS 8)”, Segment Reporting. Retrieved from eIFRS: http://eifrs.ifrs.org/eifrs/PdfAlone?id=14469&sidebarOption=UnaccompaniedIfrs
Leung, E., & Verriest, A. (2015), “The Impact of IFRS 8 on Geographical Segment Information”, Journal of Business Finance & Accounting, Vol. 42(No. 3 & 4), PP. 273-309
Leuz, C. (2004), “Proprietary Versus Non-proprietary Disclosures: Evidence from Germany”, PP. 1-45.
Leuz, C. (2010), “Different Approaches to Corporate Reporting Regulation: How Jurisdictions Differ and Why”, Accounting and Business Research, Vol. 40(No. 3), PP. 229-256.
Mardini, Ghassan H., Yasean A. Tahat, and David M. Power. (2018), "The Extent of Segmental Reporting and Its Value Relevance: Cross-country Evidence", Journal of Accounting in Emerging Economies.
McGregor, S., Littleford, D., & Tomlinson, S. (2010), “The Application of IFRS: Segment Reporting. London: KPMG International.
Lisa Hinson, Jennifer Wu Tucker, Diana Weng, (2019), “The Tradeoff between Relevance and Comparability in Segment Reporting”, Journal of Accounting Literature,Vol. 43,2019, PP. 70-86.
Pardal, P. N., & Morais, A. I. (2011), “Segment Reporting under IFRS 8 - Evidence from Spanish Listed Firms”, XVI Congreso Aeca “Nuevo modelo económico: Empresa, Mercados y Culturas”, pp. 1-24.
Pascal Barneto, Stéphane Ouvrard, (2015), “Is the Firm's Business Model Related to Segment Reporting?”, Research in International Business and Finance,Vol. 35, PP. 122-137.
Steman, J., (2016), “The Post Adoption Impact of IFRS 8 on Segment Disclosure Quality: Evidence from European and Australian Listed Firms (Master's thesis, University of Twente)”.
TRAN, Quoc Thinh, Ngoc Khanh Dung NGUYEN, and Xuan Thuy LE, (2021), "The Effects of Corporate Governance on Segment Reporting Disclosure: A Case Study in Vietnam", The Journal of Asian Finance, Economics and Business 8.4 , PP. 763-767.
_||_