مدل کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان

محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی

محسن دلبری راغب ¹ (گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی اسماعیل زاده ² (گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/10/09 تاریخ پذیرش : 1401/12/15 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: ذینفعان, نظریه‌پردازی داده بنیاد, واژه‌های کلیدی: مدل کیفیت حسابرسی,

چکیده مقاله :

چکیده ذینفعانی که در پی کسب اطمینان نسبت به صحّت محتوای اطلاعات مالی هستند از حسابرسی مستقل بعنوان ابزاری کارآمد در حوزه کنترل‌های مالی استفاده می‌کنند امّا غالباً، در مورد کیفیت این ابزار با ابهامات و سؤالات زیادی مواجه می‌شوند. در این میان، پژوهش حاضر و هدف آن که "ارائه مدل کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان" است، می‌تواند ابهامات و سؤالات آنان را به میزان زیادی برطرف نماید. پژوهش حاضر کیفی، داده بنیاد (با رهیافت ظاهر شونده، حاوی پارادیم تفسیری و رویکردی استقرایی) است که براساس نمونه‌گیری نظری، مصاحبه‌های عمیقِ نیمه‌ساختاریافته با چهارده نفر از متخصصین حسابرسی و توجهی استمراری به شاخص اقناع نظری، انجام شده است. یافته پژوهش "مدل کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان" است. این مدل چند وجهی شامل چهار جزء مشترک و طبقه‌بندی سه‌گانه ذینفعان (حاوی یازده جزء) می‌باشد. اجزای مدل پژوهش دارای رابطه تعاملی با یکدیگر هستد. این رابطه وضعیتی را ایجاد می‌کند که هر جزء مدل، در شرایط اثرگذاری و اثرپذیری نسبت به دیگر جزء قرار می‌گیرد. این مدل ضمن تصدیق تئوری اخلاقی حسابرسی، دیدگاه و تصویر ذهنی مصاحبه‌شوندگان پژوهش از کیفیت حسابرسی مستقل با تأکید بر رفع نیازهای ذینفعان را نشان می‌دهد. اجرای مدل پژوهش و یا استفاده از اجزای آن، علاوه بر کمک به ذینفعان درخصوص کیفیت حسابرسی، منجر به افزایش اعتماد عمومی جامعه به اطلاعات مالی خواهد شد.

چکیده انگلیسی:

Abstract Stakeholders, who seek to ensure the accuracy of the content of financial information, use independent auditing as an effective tool in the field of financial controls but often, face many ambiguities and questions about the quality of this tool. In the meantime, the present study and its purpose, which is to "provide Independent Audit Quality Modle by Emphasizing on Meeting Stakeholders’ Needs", can largely resolve their ambiguities and questions. Method: The present qualitative research is a data foundation (with an emerging approach, containing an interpretive paradigm and an inductive approach) based on theoretical sampling, in-depth semi-structured interviews with fourteen auditors and continuous attention to the theoretical persuasion index. The research finding is "Independent Audit Quality Modle by Emphasizing on Meeting Stakeholders’ Needs". This multidimensional model includes four common components and a triple classification of stakeholders (containing eleven components). The components of the research model have an interactive relationship with each other. This relationship creates a situation in which each component of the model, is in terms of impact and effectiveness against the other component. This model, while acknowledging the ethical theory of auditing, shows the views and mental image of the interviewees of the research on the quality of independent auditing with emphasis on meeting the needs of stakeholders. The implementation of the research model or the use of its components, in addition to helping stakeholders in the quality of auditing, will increase public confidence in financial information.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• انورخطیبی، سعید، رسول برادران حسن زاده، علی اصغر متقی و هوشنگ تقی زاده، (1398)، "بررسی تأثیر کیفیت حسابرسی از دیدگاه گروه‌های مختلف بر کیفیت گزارشگری مالی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هشتم، شماره 31، صص 259-245.


• باقیان، فاطمه، رضوان حجازی و قدرت ا... امام وردی، (1399)، "ارائه مدل کیفیت حسابرسی براساس رویکرد رفتاری (تحلیل داده بنیان)" دانش حسابرسی، سال بیستم، شماره 79، صص 200-178.


• تحریری، آرش و اکرم افسای، (1400)، "تأثیر افشای زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی بر تلاش حسابرس و کیفیت حسابرسی"، دانش حسابداری، 12(3)، صص 88-69.


• جعفری، کرامت، کیهان آزادی و مهدی فدایی، (1400)، "ارائه الگویی برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کیفیت حسابرسی با بکارگیری روش دلفی و منطق فازی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال دهم، شماره 38، صص 284-269.


• حاجیها، زهره، (1397)، "کیفیت حسابرسی؛ جای کار وجود دارد"، حسابرس، شماره 96، صص 38-34.


• حیاتی، منوچهر، اصغر مشبکی، عباس خورشیدی و مهدی مرتضوی، (1397)، "تعامل با ذینفعان راهبردی از طریق مدل تعاملی"، مجله مدیریت توسعه و تحوّل، شماره 33، صص 15-1.


• خدایی اسمعیل کندی، پیام، پیمان امینی، عطااله محمدی ملقرنی و عادل فاطمی، (1398)، "به کارگیری الگوریتم‌های درخت تصمیم‌گیری در پیش‌بینی کیفیت حسابرسی"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هشتم، شماره 32، صص 224-209.


• دیدار، حمزه، غلامرضا منصورفر و محمدرضا پرویزی راحت، (1391)، "بررسی اثر میانجی کیفیت حسابرسی در رابطه بین مشکلات نمایندگی و کیفیت گزارشگری مالی"، پژوهش‌های تجربی حسابداری مالی، دوره 2، شماره 4، صص 131- 115


• رخشی، مریم، کاوه آذین فر و سید علی نبوی چاشمی، (1400)، "فشارها و معضلات اخلاقی موجود در تضاد بها- کیفیت حسابرسی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال سیزدهم، شماره50، صص 205-173.


• صالحی، تابنده و امین ناظمی، (1400)، "تأثیر پدیده نفرین برنده در نرخ‌شکنی بر تلاش حسابرس در انجام وظایف حسابرسی با استفاده از نظریه بازی‌ها"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 28(3)، صص 486-460.


• علوی، معصومه، احمد یعقوب نژاد و فاضل محمدی نوده، (1398)، "ویژگی‌های مؤسسه حسابرسی و مدیریت سود تعهدی و واقعی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال یازدهم، شماره 44، صص 58-23.


• عمادی، سید اسداله و سید حسن حسینی، (1398)، "بررسی ارتباط انعطاف‌پذیری رفتاری حسابرس و کیفیت حسابرسی در چارچوب پارادایم استرس نقش"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هشتم، شماره 31، صص 244-231.


• کریمی، زهرا، احمد یعقوب نژاد، محمود صمدی لرگانی و محمد رضا پورعلی، (1400)، "ارزیابی تأثیر سوگیری‌های روانشناختی فردی و ابعاد شخصیتی حسابرسان بر کیفیت حسابرسی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 4 (پیاپی52)، صص 52-23.


• مشایخی، بیتا، کاوه مهرانی، علی رحمانی و آزاده مداحی، (1392)، "تدوین مدل کیفیت حسابرسی"، فصلنامه بورس و اوراق بهادار، سال ششم، شماره 23، صص 137-103.


• میرزاپور، روناک، نسرین قدمیاری و فاروق عبداله پور، (1400)، "بررسی ارتباط بین رتبه‌بندی شرکت‌ها و کیفیت حسابرسی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادارتهران"، چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، دوره4، شماره46، صص81-68.


• نبی زاده، فهیمه و مجتبی ابراهیمی رومنجان، (1399)، "بررسی تأثیر ارتباطات سیاسی هیات مدیره بر رابطه بین کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی"، چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، دوره3، شماره 22، جلد دوُم.


• نمازی، نوید رضا و حسن اسماعیل پور، (1400)، "تأثیر کیفیت حسابرسی بر ارزش‌افزوده شرکت‌ها با تأکید بر نقش میانجی مسؤلیت اجتماعی"، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 4 (پیاپی52)، صص 150-115.


• نمازی، نوید رضا و پدرام عزیزی، (1400)، "بررسی تأثیر تعدیلی کیفیت حسابرسی بر رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و قیمت‌گذاری کمتر از واقع عرضه عمومی اولیه سهام"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، دوره 18، شماره 69، صص 144-115.


• نیکبخت، محمدرضا، ذبیح الله رضایی و وحید منتی، (1396)، "طراحی مدل کیفیت حسابرسی داخلی"، دانش حسابرسی، سال هفدهم ، شماره 69، صص 57-5.


• نیکبخت، محمدرضا و امید محمودی خوشرو، (1396)، "بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی در ایران با توجه به شاخص‌های هیئت نظارت بر حسابداری شرکت‌های سهامی عام"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 24، شماره 3، صص 462-441.

هاشمی تیله نوئی، مصطفی و جواد نیک کار، (1400)، "تأثیر شاخص‌های کیفیت حسابرسی، محیط رقابتی و راهبری شرکتی بر رفتارهای غیراخلاقی مدیران: با تأکید بر دو بعد افق تصمیم‌گیری و نوع پیش‌بینی در رفتار مدیران"، دانش حسابداری، دوره 12، شماره 3، پیاپی 46، صص  168-147.

• Agyei-Mensah, B. K., and Yeboah, M. (2019), “Effective Audit Committee, Audit Quality and Earnings Management: Evidence from the Ghana Stock Exchange”, International Journal of Managerial and Financial Accounting, 11(2), PP. 93-112.


• Alhababsah, S., and S. Yekini. (2021), “Audit Committee and Audit Quality: An Empirical Analysis Considering Industry Expertise, Legal Expertise and Gender Diversity”, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation 42, 100377, PP. 1-17.


• Aswar, Khoirul., F. Givari Akbar, M. Wiguna and E. Hariyani. (2021), “Determinants of Audit Quality: Role of Time Budget Pressure”, Problems and Perspectives in Management, 19(2), PP. 308-319.


• Beisland, L.A.; Mersland, R.; Strøm, R.O. (2015), “Audit Quality and Corporate Governance: Evidence from the Microfinance Industry”, Int. J. Audit. 19, PP. 218–237.


• Benn, S. R. Abratt and O’Leary. (2016), “Defining and Identifying Stakeholders: Views from Management and Stakeholders”, S.Afr.J.Bus.Manage, 47(2)


• Carroll, A.B. (1993), “Business and Society: Ethics and Stakeholder Management”, (2nd Ed.), Cincinnati: South Western


• Carp, M., and C. Istrate. (2021), “Audit Quality under Influences of Audit Firm and Auditee Characteristics: Evidence from the Romanian Regulated Market”, Susta inability 13(12), 6924, PP. 1-16


• Chersan, I-C. (2019), “Audit Quality and Several of Its Determinants”, Audit Financiar, Vol. XVII, No. 1(153), PP. 93-105.


• Clarkson, M. (1995), “A Stakeholder Framework for Analyzing and Evaluating Corporate Social Performance”, Academy of Management Review, 20(1), PP. 92-117.


• Corbin, J. and A. Strauss. (2015), “Basics of Qualitative Research”, Copyright © 2015 by SAGE Publications, Inc.


• Cowley, S., and H. Heath. (2004), “Developing a Grounded Theory Approach: a Comparison of Glaser and Strauss”, International Journal of Nursing Studies 41, PP. 141–150.


• Creswell, J. W. (2005), “Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research (2nd ed.)”, Upper Saddle River, NJ: Pearson.


• Detzen, D., and A. Gold. (2021), “The different Shades of Audit Quality: A Review of the Academic Literature”, Monthly Accounting and Business Economics 95(1/2), PP. 5–15.


• Duff, A. (2009), “Measuring Audit Quality in an Era of Change: An Empirical Investigation of UK Audit Market Stakeholders in 2002 and 2005”, Managerial Auditing Journal 24(5), PP. 400-422.


• Elder, R. J., S. Lowensohn and J. L. Reck. (2015), “Audit Firm Rotation, Auditor Specialization, and Audit Quality in the Municipal Audit Context”, Journal of Governmental & Nonprofit Accounting, American Accounting Association 4(1), PP. 73-100.


• Fadilah, R. A., and F. Fitriany. (2021), “The Influence of Client Importance on the Audit Quality: A Study to understand External Auditor's Role as the Guardians of Strong and Justice Organizations (Goal 16 Sustainable Development Goals)", The 1st Journal of Environmental Science and Sustainable Development Symposium IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science.


• Fassin, Y. (2012), “Stakeholder Management, Reciprocity and Stakeholder Responsibility”, Journal of Business Ethics, 109, PP. 83-96.


• Fernández, W. D. (2004), “Using the Glaserian Approach in Grounded Studies of Emerging Business Practices”, Electronic Journal of Business Research Methods 2(2).


• Fontana, A., and J. H. Frey. (1994), “Interviewing: The Art of Science”, In N. K. Denzin and Y. S. Lincoln (Eds.). Handbook of qualitative research, PP. 361–376.


• Fung, S.Y.K., Raman, K.K. and Zhu, X. (2017), “Does the PCAOB International Inspection Program Improve Audit Quality for Non-US-listed Foreign Clients?”, J. Account. Econ. 64, PP. 15–36.


• Garcia-Blandon, J., JM. Argiles. and D. Ravenda. (2020), “On the Relationship between Audit Tenure and Fees Paid to the Audit Firm and Audit Quality”, Journal Accounting in Europe (17)1, PP. 78-103.


• Ghafran, C., and N. O’Sullivan. (2017), “The Impact of Audit Committee Expertise on Audit Quality: Evidence from UK Audit Fees”, British Accounting Review 49(6), PP. 578-593.


• Glaser, B. G. Anselm, L.Strauss (1967), (Reprinted 2006), “The Discovery of Grounded Theory, Strategies for Qualitative Research, Aldine Tranaction A Division of Transaction Publishers”, New Brunswick (U.S.A.) and London (U.K.).


• Glaser, B.G., (1992), “Basics of Grounded Theory Analysis”, Mill Valley, CA: Sociology Press.


• Gonthier-Besacier, N., Hottegindre, G., and Fine-Falcy, S. (2016), “Audit Quality Perception: Beyond the Role-Perception Gap”, International  Journal of Auditing, 20, PP. 186-201


• Gonthier-Besacier, N., Hottegindre, G., and Fine-Falcy, S. (2012), “Factors Influencing Audit Quality: The Perception of Preparers of Financial Reporting”, Accounting Check. Audit, 18, PP. 33–72


• Gregory, A. J., J.P. Atkins, Gerald.Midgley, and A. M. Hodgson. (2019), “Stakeholder Identification and Engagement in Problem Structuring Interventions”, European Journal of Operational Research 283(1).


• Guba, E. G., Y. S. Lincoln. (1994), “Competing Paradigms in Qualitative Research”, Handbook of qualitative research, London CA: Sage.


• Hult, T., Mena, J., Ferrell, O.C. and Ferrell, L. (2011), “Stakeholder Marketing: A Definition and Conceptual Framework”, Academy of Marketing Science Review, 1, PP. 44-65.


• Husain, T. (2020), “Mapping Evolution of Audit Quality Measurement. EJBMR”, European Journal of Business and Management Research, 5(1).


• Johnson, B. (1997), “Examining the Validity Structure of Qualitative Research”, Education, 118(3), PP. 282-292.


• Knechel, W. R, G. V. Krishnan, M. Pevzner, L. B. Shefchik and U. K. Velury. (2013), “Audit Quality: Insights from the Academic Literature”, Auditing: A Journal of Practice & Theory: American Accounting Association, 32(1), PP. 385-421.


• Kvale, S., (1996), “Interviews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing”, Thousand Oaks, CA: Sage.


• Martin, P. Y., and B. A. Turner. (1986), “Grounded Theory and Organizational Research”, The Journal of Applied Behavioral Science, 22(2).


• Martin, R. D. (2013), “Audit Quality Indicators: Audit Practice Meets Audit Research”, Current Issues in Auditing 7(2), PP. A17–A23.


• Minning, Lauren. (2021), “The 10 Types of Stakeholders That You Meet in Business”, activecampaign.com › blog › types-of- stak.


• Mitchell, R., Agle, B. and Wood, D. (1997), “Toward a Theory of Stakeholder Identification and Salience: Defining the Principle of Who and What Really Counts”, Academy of Management Review, 22(4), PP. 853-886.


• PCAOB, (2015), “Concept Release on Audit Quality Indicators”, PCAOB Release No.2015-005. Washington, DC: Public Company Accounting Oversight Board.


• Rajgopal, S., S. Srinivasas, and X. Zheng. (2021), “Measuring Audit Quality”, Rev Accounting Studies 26, PP. 559–619.


• Saunders, M., P. Lewis, and A. Thornhill. (2009), “Research Methods for Business Students”, fifth edition. Harlow: pearson Education.


• Schneider, T., and Sachs, S. (2017), “The Impact of Stakeholder Identities on Value Creation in Issue-based Stakeholder Networks”, Journal of Business Ethics, 144(1), PP. 41-57.


• Stommel, M., and C. Wills. (2004), “Clinical Research: Concepts and Principles for Advanced Practice Nurses”, Philadelphia. lippincott Williams and


• Suddaby, R. (2006), “What Grounded Theory is Not”, Academy of Management Journal. 49(4), PP. 633–642.


• Wagner Mainardes, E., Alves, H. and Raposo, M. (2011), “Stakeholder Theory: Issues to Resolve", Management Decision, 49)2, PP.( 226-252.


• Wilson, G. (2017), “The Future of Audit Quality: Audit Quality Indicators”, http://www.workiva.com


• Xiao, T., C. Geng, and Yuan. (2020), “How Audit Effort Affects Audit Quality: An Audit Process and Audit Output Perspective”, China Journal of Accounting Research 13(1), PP. 109–127. Journal Homepage.