تأثیر تیپ شخصیتی و اخلاق حرفه‌ای بر توانایی حسابرسان در کشف تقلب با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده با نقش تردید حرفه‌ای
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی
لیلا علی زاده گان
1
(گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران)
محمود صمدی لرگانی
2
(گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران)
محسن ایمنی
3
(استاد مدعو گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران. گروه حسابداری،موسسه آموزش عالی آیندگان،تنکابن،ایران)
کلید واژه: تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده, اخلاق حرفه‌ای, کشف تقلب, واژه‌های کلیدی: تیپ شخصیتی, تردید حرفه‌ای,
چکیده مقاله :
چکیدههدف ازمقاله حاضر بررسی تأثیر تیپ شخصیتی و اخلاق حرفه‌ای بر توانایی حسابرسان در کشف تقلب در گزارشگری مالی با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده با توجه به نقش میانجی تردید حرفه‌ای است. جامعه آماری پژوهش شامل حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران است. با استفاده از جدول مورگان، تعداد 302 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. روش پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی بوده و ابزار مورد استفاده در پژوهش پرسشنامه است. به منظور بررسی تأثیر متغیرها از روش معادلات ساختاری و برای تحلیل الگوها از رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که انواع تیپ‌های شخصیتی حسابرسان، اخلاق حرفه‌ای و تردید حرفه‌ای، بر توانایی کشف تقلب در صورت‌های مالی توسط حسابرسان، رابطه مثبت و معناداری دارند. همچنین، تیپ شخصیتی و اخلاق حرفه‌ای به طور غیرمستقیم با توجه به نقش میانجی تردید حرفه‌ای بر کشف تقلب در صورت‌های مالی رابطه مثبت و معناداری دارند. براساس یافته‌های پژوهش، هر چه حسابرسان در هنگام حسابرسی شک و تردید حرفه‌ای بیشتری نشان دهند، تمایل آنها برای جستجوی اطلاعات در خصوص علائم تقلب بیشتر و از این رو توانایی کشف تقلب آنها بالاتر است.
AbstractThe purpose of this study was to investigate the effect of personality type and professional ethics on the ability of auditors' to detect financial reporting fraud using the theory of planned behavior with respect to the mediating role of professional skepticism. The statistical population of the study includes auditors working in the auditing organization and auditing firms that are members of the Iranian Society of Certified Public Accountants. Using Morgan table, 302 people were selected as the research sample. The method of the present study is descriptive-survey and the tool used in the research is a questionnaire. The structural equation Modeling (SEM) was used to investigate the effect of variables and the partial least squares (PLS) approach was used to analyze the patterns. The results showed that the types of auditors' personality types, professional ethics and professional skepticism, have a positive and significant relationship directly on the auditors' ability to detect financial statements fraud. Also, personality type and professional ethics have an indirect and positive relationship with respect to the mediating role of professional skepticism on the detection of fraud in financial statements.According to the research findings, the more professional skeptics auditors are during the audit, the more willing they are to seek information about the signs of fraud and hence the greater their ability to detect fraud.
فهرست منابع
حق‌شناس، حسن، (1387)، "هنجاریابی آزمون شخصیتی نئو فرم تجدید نظر شده"، روانپزشکی و روانشناسی بالینی، 4(4)،صص 36-50.
خاکی، غلامرضا، (1390)،"روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه نویسی"، تهران، انتشارات بازتاب.
داوری، علی و آرش رضازاده، (1395)،"مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS"، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
خواجوی، شکراله و شعله منصوری، (1394)،"تقلب: حلقه‌ی پنهان در زنجیره امنیتی گزارشگری مالی"، فصلنامه حسابدار رسمی، 28(4)، صص 54-64.
درستانی، علیرضا، (1398)،"نقش حسابرسان در پیشگیری و کشف تقلب" نشریه حسابرس، شماره 49.
ریچارد، شیولسون، (1395)،"استدلال آماری در علوم رفتاری: قسمت اول"،مترجم علیرضاکیامنش. جلد دوم، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
روغنی‌زاده، مرجان، (1395)، "عوامل، ویژگی‌های رفتاری و تیپ شخصیتی مؤثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار در بورس اوراق بهادار"، مطالعات اقتصاد، مدیریت مالی وحسابدار، 2(3)، صص 92-103.
ساریخانی، مهدی،ناصر ایزدی‌نیا و سعید کریم‌زاده، (1397)،"بررسی عوامل موثر بر قصد گزارشگری تقلب با استفاده از مثلث تقلب و تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده: از دیدگاه حسابداران"، حسابداری ارزشی و رفتاری، 3(6)، صص 135-105.
ساریخانی، مهدی،ناصر ایزدی‌نیا و سعید کریم‌زاده، (1398)،"بررسی قصد گزارشگری تقلب با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده و نقش تعدیل‌گری شدت اخلاقی"، فصلنامه حسابداری مالی، 13(49)، صص 75-105.
سرلک، نرگس، (1387)،"اخلاق حسابداری"، اخلاق در علوم و فناوری، 3(1 و 2)، صص 35-62.
سجادی، سیدحسین، حسن فرازمند و صادق قربانی، (1389)،"تأثیر تداوم انتخاب حسابرس بر کیفیت حسابرسی"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه چمران اهواز.
شعری آناقیز، صابر و ابوطالب خراسانی، (1396)،"واکاوی مفهوم تقلب و بررسی آثار بکارگیری استانداردهای حسابرسی در افشای اطلاعات گزارشگری مالی متقلبانه"، اولین همایش بین المللی و سومین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی، تهران: اردیبهشت 96.
عرب‌مازار، علی اکبر،محمود صمدی لرگانی و محسن ایمنی،(1393)،"الماس تقلب و مسئولیت مدیران و حسابرسان درقبال پیشگیری از تقلب"مطالعات حسابداری و حسابرسی، 3(12)، صص 4-17.
فخاری، حسین ووحید اسکو، (1397)،"تقلب در صورت‌های مالی: نیاز به تغییر الگو به سمت حسابداری دادگاهی"، مطالعات حسابداری و حسابرسی، 7(26)، صص 45-60.
فاوچی، هادی، (1383)،"رهنمودهای آسوسای (ASOSI) بــرای مبارزه با تقلب و فســاد )اکتبــر2003)"، مجله دانش حسابرسی، شماره 13(1)، صص 26-40.
کمیته فنی سازمان حسابرسی، (1388)،"استانداردهای حسابرسی". تهران: انتشارات سازمان حسابرسی.
گودرزی، سعید و زهره حاجیها، (1396)،"رابطه ویژگی‌های شخصیتی با شکل‌گیری قضاوت اخلاقی"، اخلاق در علوم و فناور، 4(12)، صص 1-6.
محسنین، شهریار و محمد رحیم اسفیرانی، (1393)،"معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم‌افزار Smart-PLS"، (چاپاول)تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
مهدوی، غلامحسین و مصطفی کاظم نژاد، (1389)،"تأثیر پیش‌بینی‌پذیری آزمون‌های حسابرسی بر اثربخشی حسابرسی تقلب"، ماهنامه حسابدار، 219، صص 63 -59.
مهدوی، غلامحسین و علیرضا قهرمانی، (1396)،"ارائه الگویی برای کشف تقلب به وسیله حسابرسان با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی"، دانش حسابرسی، 17(67)، صص 45-70.
نکویی‌مقدم، محمود و نرگش پیرمراد بزنجانی، (1389)،"نقش تفاوت‌های فردی و ویژگی‌های شخصیتی کارکنان در رفتار سازمانی آنان"، عصر مدیریت، 4(14)، صص 126-132.
نیکزاد قادیکلائی، مهدیس، داریوش فروغی و هادی امیری، (1399)،"تأثیر مداخلات رفتاری بر رفتار اشتراک‌گذاری دانش توسط حسابرسان مستقل: بررسی نقش میانجی نگرش‌ها و هنجارهای انتزاعی"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 27(3)، صص 429-453.
نجف لو، محمود، مصطفی زنگی آبادی و پرویز غلامی، (1395)،"تأثیر عوامل خطر تقلب بر تعدیل برنامه حسابرسی"، دانش حسابرسی، 17(68)، صص 261-279.
نمازی، محمد و فهیمه ابراهیمی،(1395)،"مدل‌بندی و تعیین اولویت عوامل موثر بر قصد گزارش تقلب‌های مالی توسط حسابداران"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، شماره 49، صص 1-28.
نمازی، محمد و حسن اسماعیل پور، (1399)،"تأثیر استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) بر فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی"، دانشحسابداری، 11(1)، صص 1-33.
نمازی، محمد و حسین رجب‌دری، (1397)،"اخلاق حرفه‌ای حسابرسی در ایران: تحلیل محتوی"، مطالعات تجربی حسابداری مالی، 15(59)،صص 1-34.
Ajzen, I. & Madden, T, (1986),"Prediction of Goal Directed Behavior: Attitudes, Intentions, and Perceived Behavioral Control", Journal of Experimental Social Psychology, 22(4),PP.453-474.
Ajzen, I, (2005),"Attitudes, Personality & Behaviour", 2nd Ed., Open University Press, Berkshire.
Anderson, J.A, (2000),"Intuition in Managers", Journal of Managerial Psychology, 15(1), PP.46-67.
Andreas, Z.A, (2017),"The Influence of Ethics, Experience and Competency toward the Quality of Auditing with Professional Auditor Sceptisism as a Moderating Variable", Social and Behavioral Sciences, 219(4),PP.828-832.
Aufar, M, (2014),"7th Asia-Pacific Business Research Conference", Study of Post-Churn Impacts on Brand Image in Telecommunication Sector.
Association of Certified Fraud Examiners (ACFE) (2016),"Report to theNations on Occupational Fraud and Abuse", TX: ACFE.
Arumega. Z., Andreas, A., & Zarefar, B, (2016),"The Influence of Ethics, Experience and Competency toward the Quality of Auditing with Professional Auditor Scepticism as a ModeratingVariable", 3rd Global Conference on Business and Social Sciences, Volume 219, PP. 828–832.
Brown, J. O., Hays, J., Stuebs, M. T, (2016),"Modeling Accountant Whistle Blowing Intentions: Applying the Theory of Planned Behavand the Fraud Triangle", Accounting and the Public Interest. 16(1), PP. 28- 56.
Cressey, D. R, (1953),"Other People's Money; a Study of the Social Psychology of Embezzlement", New York, NY.
Kristianti, I, (2012),"Pengaruh Tipe Kepribadian dan Penerimaan Perilaku Disfungsional Terhadap Audit Judgement", (Doctoral dissertation, Magister Akuntansi Program Pascasarjana FEB-UKSW).
DiGabriele, J. A, (2011),"Revisiting the Integration of Forensic Accounting and the Auditing Paradigm",The Forensic Examiner, 20(3), PP. 70-73.
Dwirandra, A.N., & Suryanawa. I.K, (2018),"Idealism and Professional Commitments Mediation the Effect of Work Experience and Training on Ethical Decision Making of Tax Consultan. Research", Journal of Finance and Accounting, 9(21), PP. 85.94
Karyono, M, (2013),"Forensic Fraud", Yogyakarta: CV. Andi
Farag, M. S. & R. Z. Elias, (2012),"the Impact ofAccounting Students’ Professional Skepticism on TheirEthical Perception of Earnings Management", Research on Professional Responsibility & Ethics in Accounting, 16(4), PP.185–200.
Fitriyani, M, (2019),"Comprehensive Analysis of the Effect of Competence and Independence of Public Accountants on Audit Quality", Dissertation of the University of Indonesia.
Hurtt, R. K, (2010),"Development of a Scale to Measure Professional Skepticism", A Journal of Practice & Theory, 29(1), PP. 149-171.
Hurtt, R. K., Eining, M., and Plumlee, R.D, (2003),"Professional Skepticism: A Model with Implications for Research", Practice and Education, 16(3), PP. 30 – 40.
Hulland, J, (1999),"Use of Partical Least Squares (PLS) in Strategic Management Research: A Review of Four Recent Studies", Strategic Management Journal, 20(2), PP. 195-204.
Hackenbrack, K, (1992),"Implications of Seemingly Irrelevant Evidence in Audit Judgment", Journal of Accounting Research, 30(1), PP. 126-136.
Keil, M., Tiwana, A., Sainsbury, R., & Sneha, S, (2010),"Toward a Theory of Whistle Blowing Intentions: A Benefit to Cost differential Perspective", Decision Sciences Journal, 41(4),PP.787-812.
Kung, Fan-Hua & C. L. Huang, (2013),"Auditors’Moral Philosophies & Ethical Beliefs", ManagementDecision, 51(3), PP. 479 – 500.
McCrae, R.R., and Costa, J.R, (1980),"Openness to Experience and ego Level in Loevinger'sentce Completion Test: Dispositional Contribution to Developmental Models of Personality", Journal of Personality and Social Psychology, 39, PP. 1179- 1190.
Makkawi, B., and Schick, A, (2003),"Are Auditors Sensitive enough to Fraud?”, Managerial Auditing Journal, 18(6/7),PP.591-598.
McConnell Jr, D. K. & Bank, G. Y, (2003),"How Sarbanes-Oxley Will Change the Audit Process", Journal of Accountancy, 196(3), PP. 49-55.
Namazi, M., Namazi, N.R, (2016),"Conceptual Analysis of Moderator and Mediator Variables in BusinessResearch", Procedia Economics and Finance, 36(1), PP. 540-554.
Nitzl, C, (2018),"Managment Accounting and Partial Least Squares-structural Equation Modeelling (PLS-SEM): Som Illustrative Examples", Structural Equation Modeling, 20(4),PP.211-229.
Nasution, H., dan Fitriany, (2012),"Pengaruh Beban Kerja, Pengalaman Audit dan Tipe Kepribadian Terhadap Skeptisme Profesional dan Kemampuan AuditorDalam Mendeteksi Kecurangan", Simposium Nasional Akuntansi XV, Banjarmasin.
Noviyanti, S, (2008),"Skeptisisme Profesional Auditor Dalam Mendekteksi Kecurangan", Journal Akuntansi dan Keuangan Indonesia, 5(1), PP. 102-125.
Oraka A.O, and Okegbe, T.O, (2015),"The Impact of Professional Accounting Ethics in Quality Assurance in Audit", Academic Research in Business and Social Sciences, 5(8),PP.224-250.
Ponemon, L.A, (1994),"The Influence of Ethical Reasoning on Auditors perceptions of Managements Competence and Integrity", Advances in Accounting, (11), PP. 1-29.
Pramana, A. C., G. Irianto, and G. Nurkholis, (2016),"The Influence of Professional Skepticism, Experience and Auditors Independence On The Ability To Detect Fraud", Imperial Journal of Interdisciplinary Research, 2(11),PP.1438-1447.
Rezaee, Z., and Riley, R, (2010),"Financial Statement Fraud: Prevention and Detection. 2nd Edition", Hoboken New Jersey: John Wiley and Sons Inc.
Shawver, T.J & Shawver, T.A, (2018),"The Impact of Moral Reasoning on Whistleblowing Intentions", In Research on Professional Resposibility and Ethics in Accounting.
Sobel, M.E, (1982),"Asymptotic Intervals for Indirect Effects in Structural Equations Models", Sociological Methodology, 13(23),PP.290-312.
Sriwahjoeni, M. & Gudono, M, (2000), "Persepsi Akuntan terhadap Kode Etik Akuntan", The Indonesian Journal of Accounting Research, 3(2), PP. 25-48.
Umar, Haryono, Purba, Rahima, (2020),"HU Model: Incorporation of Fraud Star in Detection of Corruption", International Journal of Economics and Management Studies, 13(6), PP. 234-265.
Umar, H, (2020),"Detecting Corruption HU Model", Jakarta: Penerbit Universitas Trisak.
Sulistiyanti, R., and Y. Yakub, (2020),"Can Professional Skepticism, Experience, and Training Support the Zbility of Internal Government Supervisors to Detect Fraud?", Point of View Research Accounting and Auditing, 1(4), PP. 190-196.
Wolfe, D. T., Hermanson, D. R., (2004),"The Fraud Diamond: Considering the Four Elements of Fraud",The CPA Journal, 17(4),PP.144-168.
Wilks, J., and Zimbelman, M, (2004),"Decomposition of Fraud-Risk Assessments and Auditors Sensitivity to Fraud Cues", Contemporary Accounting Research, 21(3), PP. 719-745.