تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی
محسن دستگیر
1
(استاد دانشگاه شهید چمران اهواز)
مهدی عرب صالحی
2
(عضو هئیت علمی دانشگاه اصفهان)
راضیه امین جعفری
3
(کارشناس ارشد حسابداری،دانشگاه مبارکه)
حسنعلی اخلاقی
4
(عضو هئیت علمی ،گروه حسابداری،دانشگاه پیام نور)
کلید واژه: سرمایه فکری, مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری, عملکرد مالی,
چکیده مقاله :
امروزه در اقتصاد جهانی، دانش به¬عنوان مهم¬ترین سرمایه جایگزین سرمایه¬های مالی و فیزیکی شده است و فضای کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند رویکردی است که دارایی نامشهود جدید سازمانی مانند نوآوری¬های نیروی انسانی، روابط با مشتریان، ساختار سازمانی و. . . را در بر می¬گیرد. در اقتصاد دانش¬محور، نقش سرمایه فکری در ایجاد ارزش برای سازمان¬ها بسیار بیشتر از نقشی است که سرمایه¬های فیزیکی ایفا می¬کند. بنابراین سازمان¬ها برای کسب مزیت رقابتی پایدار، نیازمند شناسایی، مدیریت نظام¬مند سرمایه¬های فکری خود می‌باشند. به لحاظ اهمیت سرمایه فکری در فرایند برتری راهبردی شرکت¬ها، این مقاله به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. نمونه¬ی انتخابی شامل 68 شرکت است. برای آزمون فرضیات اطلاعات لازم جمع¬آوری گردیده و ارزش سرمایه فکری شرکت¬ها بر اساس مدل پالیک و عملکرد مالی با استفاده از سه شاخص کیو توبین، نسبت قیمت به درآمد و نرخ رشد محاسبه شده است. سپس با استفاده از روش داده¬های ترکیبی فرایند تجزیه و تحلیل داده¬ها انجام و از آماره¬ی فیشر و آزمون¬های هادری و دوربین واتسون استفاده گردیده و در پایان نیز تجزیه و تحلیل رگرسیونی انجام شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه¬های پژوهش نشان¬دهنده ارتباط معنی¬دار بین سرمایه فکری و دو شاخص عملکرد مالی (نسبت قیمت به درآمد و نرخ رشد) می‌باشد
The Impact of Intellectual Capital on Firm’s Financial Performance Mohsen Dastgir Mahdi Arab Salehi Raziye Amin Jafari Hasanali Akhlaghi (Received: 22/Dec/2013; Accepted: 22/Feb/2014) Abstract Today in global economy, knowledge as a most important capital has been replacedby physical and financial capitals, and business environment based on knowledge, requires an approach that encompasses new organizational intangibles such¬ as human innovations, customer relations, organizational structure, etc. In the knowledge based economy the role ofintellectual capital in creating value for organization, is muchmore than the role of physical capital. Therefore, organizations for gaining sustainable competitive advantage requires recognition and systematically management of intellectual capital. Due to importance of intellectual capital in strategic business process of firms, this study investigate relationship between intellectual capital and financial performance of listed firms in tehran stock exchange. The period of study is the years between 1384 till 1389, and the ed sample consist of 68 firms. In order to examining the hypotheses, data were collected and the value of firm᾽s intellectual capital based pulic model and financial performance with the use of three indicators tobins q, price on earning per share and growth revenues ratios is measured. Then with using method combined¬ data, performed the data analysis process and fisher's statistic and haderi tests and, watsons camera been used. At the end the regression analysis is performed. The results of testing research hypotheses, indicates a significant relationship betweenintellectual capital and two indicators financial performance (price on earning per share and growth revenues). Key Words: Intellectual Capital, Value Added Intellectual Capital Model, Financial Performance.
تامس، داونپورت و لارنس، (2000)، "مدیریت دانش"، رحمان سرشت، تهران، انتشارات ساپکو.
خضری، سمانه، (1390)، "شناسایی و رتبهبندی شاخصهای ارزیابی سرمایه فکری در دانشگاه با استفاده از تکنیکهای FANP وFTOPSIS مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
روشندل، سعید، (1388)، "ارزیابی اهمیت نسبت Q توبین و نسبت P/E در تعیین بازده سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی مبارکه.
سپهردوست، حمید، (1389)، "بررسی ارتباط میان سرمایه فکری با عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، ماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، سال 23، شماره 247، ص 36-24.
صیادیان، سرور، (1388)، "سرمایه‌های فکری و ارائه روشی جهت گزارشگری آن"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
عباسی، ابراهیم و گلدیصدقی، (1389)، "بررسی تأثیر کارایی عناصر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی، سال 17، شماره 60، ص 74-57.
قرشی، روحاله و علوی، (1386)، "الگوی‌اندازهگیری سرمایه فکری در سازمانهای ایرانی"،اندیشه مدیریت، سال 2، شماره 2، ص 157-127.
قلیچلی، بهروز، (1384)، "مدلهای‌اندازهگیری و گزارشدهی سرمایه فکری سازمانها"، مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین المللی مدیریت تهران.
مجتهدزاده، ویدا، (1382)، "نقش حسابداری مدیریت در انعکاس سرمایه فکری"، مجله حسابدار، سال 17، شماره 152، ص 75-72.
مدهوشی، مهرداد و اصغرنژاد امیری، (1388)، "سنجش فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی، سال 16، شماره 57، ص 116-101.
مظفری، مریم، (1389)، "بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و ارزش بازار و عملکرد مالی شرکتهای غیرمالی"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.
ملکیان، اسفندیار، (1389)، "تبیین اثرات سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکتها با رویکرد فازی در شرکتهای داروسازی"، پژوهش‌های مدیریت اجرایی، سال 10، شماره 40، ص 135.
نمازی، محمد و ابراهیمی، (1388)، "بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی جاری و آینده شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه تحقیقات حسابداری، شماره 4، ص 23-4.
هلشی، مهران و حاجیعیدی، (1389)، "حسابداری سرمایه فکری"
Online: , [90/07/20]
همتی، حسن و کرامتی فرهود و شیپوریا، (1390)، "مدلها و روش‌های حسابداری سرمایه فکری".
Online: < Web: Shabestani, Mahdi 90/03/28. Google search> , [90/04/14]
همتی، حسن و معینالدین و مظفریشمسی، (1389)، "بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و ارزش بازار و عملکرد مالی شرکتهای غیر مالی"، فصلنامه حسابداری مالی، سال 2، شماره 7، ص 48-23.
هندرکسن، الدن اس و ون بردا، (1998)، "تئوری حسابداری (جلد دوم)"، علی پارسائیان، تهران، انتشارات ترمه.
Bontis, N. (1998) ,"Intellectual Capital: An Exploratory Study that Develops Measures and Models" , Management Decision , Vol 36 , No 2 , pp 63-76.
Brown, Ch. J. (2002),"Factors that Affect the Successful Commercialization of Intellectual Capital" , Thesis for the Award of the Degree of Doctor of Business Administration of the Curtin University of Technology , Vol 1.
Chen, M. C. , Cheng, S. & Hwang, Y. (2005) ,"An Empirical Investigation of the Relationship between Intellectual Capital and Firm’s Market Value and Financial Performance" , Journal of Intellectual Capital , Vol 6 , No 2 , pp 159-176.
Chen, J. , & Zhu, Z. , & Xie, H. , (2004) ,"Measuring Intellectual Capital: A New Model and Empirical Study", Journal of Intellectual Capital , Vol 5 , No 1 , pp 195-212.
Dimitrios, M. , & Georgios, T. (2011) ,"The Impact of Intellectual Capital on Firm’s Market Value and Financial Performance", Jornal of Intellectual Capital , Vol 12 , No 1, pp 132-151.
Edvinsson, L. , & Malone, M. , (1997) ,"Intellectual Capital: Realizing Your Company’s True Value by Finding Its Hidden Brainpower", Harper Business, New York, NY.
Muhammad, N. & Ismail, M. (2009) ,"Intellectual Capital Efficiency and Firm’s Performance: Study on Malaysian financial sectors" , International Journal of Economics and Finance, Vol 1 , No 2 , pp 206-212.
Organisation for Economic Cooperation Development (OECD). , (1999), Measuring and Reporting Intellectual Capital: Experiences, Issues, and Prospects, OECD, Paris.
Pulic, A. (2000a) , "VAIC–an Accounting Tool for IC Management" , International Journal of Technology- Management , Vol 20 , No 5-7 , pp 702-714.
Puntillo, P. (2009) , "Intellectual Capital and Business Performance. Evidence Italian Banking Industry" , Electronic Journal of Corporate Finance , Vol 4 , No 12 , pp 97-115.
Stewart, T. , (1997) , "Intellectual Capital: The New Wealth of Organisations, Doubleday/Currency" , New York, NY.
Sveiby, K. (1997), "The Intangible Assets Monitor" , Journal of Human Resourse Costing and Accounting , Vol 2 , No1.
Marr, B. ,&Moustaghfir, K. (2005) , "Defining Intellectual Capital: a Threedimensional Approach" , Management Decision , Vol 43 , No 9 , pp 1119.
Roos, G. , Roos, J. (1997) , "Measuring Your Company's Intellectual Performance" , Long Range Planning , Vol 30 , No 3 , pp 413-426.
Roselender, R. (1997) , "Accounting for the Worth of Employees: Is the Discipline Finally Ready to Respond to the Challenge?" , Journal of Human Resource Costing and Accounting , Vol 2 , No 1.
Wen-Chung Guo. , & Shiri-Rong. , & Shiah-Hou. , & Wei-Jer Chien. , (2012) , "A Study on Intellectual Capital and Firm Performance in Biotech Companies" , Applied Economics Letters London , Vol 19 , No 16, pp 1390.